ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ T΄(στίχοι : 282-424 [τέλος] ) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]
|
|
|
Και η Βρισηίς, που της χρυσής ομοίαζε Αφροδίτης, άμ’ είδε αυτού τον Πάτροκλον σφαγμένον του εχύθη απάνω με ξεφωνητό, και την καλήν μορφή της, τα λευκά στήθη ξέσχιζε, τον απαλόν λαιμόν της κι είπε η θεόμορφη γυνή στα δάκρυα της πνιγμένη:
|
Βρισηῒς δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτ᾽ ἰκέλη χρυσέῃ Ἀφροδίτῃ 282 ὡς ἴδε Πάτροκλον δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ, ἀμφ᾽ αὐτῷ χυμένη λίγ᾽ ἐκώκυε, χερσὶ δ᾽ ἄμυσσε στήθεά τ᾽ ἠδ᾽ ἁπαλὴν δειρὴν ἰδὲ καλὰ πρόσωπα. εἶπε δ᾽ ἄρα κλαίουσα γυνὴ ἐϊκυῖα θεῇσι·
|
|
«Πάτροκλ’, εμέ της άμοιρης, ω πολυαγαπημένε, σ’ άφησα ωιμένα ζωντανόν όταν αναχωρούσα, γύριζ’, ω βασιλέα μου, να σ’ έβρω απεθαμένον. Από κακό σ’ άλλο κακό με κατατρέχ’ η μοίρα.
|
Πάτροκλέ μοι δειλῇ πλεῖστον κεχαρισμένε θυμῷ ζωὸν μέν σε ἔλειπον ἐγὼ κλισίηθεν ἰοῦσα, νῦν δέ σε τεθνηῶτα κιχάνομαι ὄρχαμε λαῶν ἂψ ἀνιοῦσ᾽· ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ αἰεί. 290
|
|
Τον άνδρα οπού μου έδωκαν οι σεβαστοί γονείς μου τον είδα εμπρός στα τείχη μας αιματοκυλισμένον, και της μητρός μου τρεις υιούς, αδέλφι’ αγαπητά μου, μου επήρεν όλα ομού του ολέθρου η μαύρ’ ημέρα. Κι ενώ τον θείον άνδρα μου, τον Μύνητα, ο Πηλείδης μου φόνευε και πάτησε την πόλην του, συ μόνος να κλαίω συ δεν μ’ άφηνες, και νύμφην να με κάμεις του Αχιλλέως μου’λεγες, στην Φθίαν να με φέρεις να γίνουν οι χαρές αυτού, που οικούν οι Μυρμιδόνες. Γι’ αυτήν σου την γλυκύτητα τόσο πικρά σε κλαίω.».
|
ἄνδρα μὲν ᾧ ἔδοσάν με πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ εἶδον πρὸ πτόλιος δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ, τρεῖς τε κασιγνήτους, τούς μοι μία γείνατο μήτηρ, κηδείους, οἳ πάντες ὀλέθριον ἦμαρ ἐπέσπον. οὐδὲ μὲν οὐδέ μ᾽ ἔασκες, ὅτ᾽ ἄνδρ᾽ ἐμὸν ὠκὺς Ἀχιλλεὺς ἔκτεινεν, πέρσεν δὲ πόλιν θείοιο Μύνητος, κλαίειν, ἀλλά μ᾽ ἔφασκες Ἀχιλλῆος θείοιο κουριδίην ἄλοχον θήσειν, ἄξειν τ᾽ ἐνὶ νηυσὶν ἐς Φθίην, δαίσειν δὲ γάμον μετὰ Μυρμιδόνεσσι. τώ σ᾽ ἄμοτον κλαίω τεθνηότα μείλιχον αἰεί. 300
|
|
Είπε. Μαζί της έκλαιαν τον Πάτροκλον κι οι άλλες και αντί εκείνου η καθεμιά θρηνούσε τους νεκρούς της. Και ολόγυρά του οι βασιλείς τροφήν να πάρει ολίγην τον παρακάλουν. Αλλ’ αυτός στενάζοντας αρνείτο:
|
ὣς ἔφατο κλαίουσ᾽, ἐπὶ δὲ στενάχοντο γυναῖκες Πάτροκλον πρόφασιν, σφῶν δ᾽ αὐτῶν κήδε᾽ ἑκάστη. αὐτὸν δ᾽ ἀμφὶ γέροντες Ἀχαιῶν ἠγερέθοντο λισσόμενοι δειπνῆσαι· ὃ δ᾽ ἠρνεῖτο στεναχίζων·
|
|
«Αν μ’ αγαπάτε, φίλοι μου, μη με στενοχωρείτε με το πιοτό, με το φαγί να ευφράνω την καρδιά μου, ενώ ακόμη φοβερή με καταθλίβει λύπη, και να υποφέρω είμαι καλός, ο Ήλιος ως να δύσει.».
|
λίσσομαι, εἴ τις ἔμοιγε φίλων ἐπιπείθεθ᾽ ἑταίρων, μή με πρὶν σίτοιο κελεύετε μηδὲ ποτῆτος ἄσασθαι φίλον ἦτορ, ἐπεί μ᾽ ἄχος αἰνὸν ἱκάνει· δύντα δ᾽ ἐς ἠέλιον μενέω καὶ τλήσομαι ἔμπης.
|
|
Είπε. Τους άλλους βασιλείς απόλυσε, κι εμείναν οι Ατρείδες, ο Ιδομενεύς και ο θείος Οδυσσέας, ο Νέστωρ με τον Φοίνικα, και τον παρηγορούσαν με λόγια φρόνιμα, αλλ’ αυτός παρηγοριά δεν είχε ή μες στον λάρυγγα να μπει του αιματηρού πολέμου Και στεναγμός βγήκε βαθύς απ’ την ψυχή του κι είπε:
|
ὣς εἰπὼν ἄλλους μὲν ἀπεσκέδασεν βασιλῆας, δοιὼ δ᾽ Ἀτρεΐδα μενέτην καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς 310 Νέστωρ Ἰδομενεύς τε γέρων θ᾽ ἱππηλάτα Φοῖνιξ τέρποντες πυκινῶς ἀκαχήμενον· οὐδέ τι θυμῷ τέρπετο, πρὶν πολέμου στόμα δύμεναι αἱματόεντος. μνησάμενος δ᾽ ἁδινῶς ἀνενείκατο φώνησέν τε·
|
|
«Άλλοτε, άμοιρε και συ, ω φίλε της καρδιάς μου, εδώ το γεύμα ευτρέπιζες γρήγορος κι όπως πρέπει, όταν εβιάζοντ’ οι Αχαιοί να ορμήσουν και να φέρουν τον Άρη τον πολύθρηνον στους ιπποδάμους Τρώας.
|
ἦ ῥά νύ μοί ποτε καὶ σὺ δυσάμμορε φίλταθ᾽ ἑταίρων αὐτὸς ἐνὶ κλισίῃ λαρὸν παρὰ δεῖπνον ἔθηκας αἶψα καὶ ὀτραλέως, ὁπότε σπερχοίατ᾽ Ἀχαιοὶ Τρωσὶν ἐφ᾽ ἱπποδάμοισι φέρειν πολύδακρυν Ἄρηα.
|
|
Τώρα συ κείτεσαι νεκρός κι εμένα δεν μ’ αφήνει ο πόθος σου μήτε φαγί μήτε ποτό να πάρω, ότι κακό χειρότερο να πάθω δεν μπορούσα και αν άκουα ν' απέθανεν ο γέρος μου πατέρας, οπού στην Φθίαν τήκεται στα δάκρυα, που του λείπει τέτοιος υιός, κι εγώ μακριά, να πολεμώ τους Τρώας μένω στα ξένα εξ αφορμής της μισητής Ελένης ή αυτό που μου ανατρέφεται στην Σκύρον, το παιδί μου ο θείος ο Νεοπτόλεμος, εάν μου ζη ακόμη.
|
νῦν δὲ σὺ μὲν κεῖσαι δεδαϊγμένος, αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ ἄκμηνον πόσιος καὶ ἐδητύος ἔνδον ἐόντων 320 σῇ ποθῇ· οὐ μὲν γάρ τι κακώτερον ἄλλο πάθοιμι, οὐδ᾽ εἴ κεν τοῦ πατρὸς ἀποφθιμένοιο πυθοίμην, ὅς που νῦν Φθίηφι τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβει χήτεϊ τοιοῦδ᾽ υἷος· ὃ δ᾽ ἀλλοδαπῷ ἐνὶ δήμῳ εἵνεκα ῥιγεδανῆς Ἑλένης Τρωσὶν πολεμίζω· 325 ἠὲ τὸν ὃς Σκύρῳ μοι ἔνι τρέφεται φίλος υἱός, εἴ που ἔτι ζώει γε Νεοπτόλεμος θεοειδής[1].
|
|
Άλλην ελπίδα έτρεφα εγώ στα βάθη της ψυχής μου, μόνος να πέσω εγώ μακράν απ’ το ιπποτρόφον Άργος εδώ στην Τροίαν, και να πας οπίσω εσύ στη Φθίαν και απο την Σκύρον το παιδί να βγάλεις εις το πλοίον μαζί σου να τον οδηγείς και να του δείξεις όλα, το είναι μου, τους δούλους μου και το υψηλό παλάτι.
|
πρὶν μὲν γάρ μοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει οἶον ἐμὲ φθίσεσθαι ἀπ᾽ Ἄργεος ἱπποβότοιο αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ, σὲ δέ τε Φθίην δὲ νέεσθαι, 330 ὡς ἄν μοι τὸν παῖδα θοῇ ἐνὶ νηῒ μελαίνῃ Σκυρόθεν ἐξαγάγοις καί οἱ δείξειας ἕκαστα κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε καὶ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα[2].
|
|
Ότι φοβούμαι που ο Πηλεύς ή πεθαμένος είναι ή εχ’ ημέρες μετρητές και λύπη τον μαραίνει και τα κακά γεράματα, και πάντοτε αναμένει είδησις του θανάτου μου να πλήξει την καρδιά του.».
|
ἤδη γὰρ Πηλῆά γ᾽ ὀΐομαι ἢ κατὰ πάμπαν τεθνάμεν, ἤ που τυτθὸν ἔτι ζώοντ᾽ ἀκάχησθαι 335 γήραΐ τε στυγερῷ καὶ ἐμὴν ποτιδέγμενον αἰεὶ λυγρὴν ἀγγελίην, ὅτ᾽ ἀποφθιμένοιο πύθηται.
|
|
Έλεγε κλαίγοντας, και ομού και οι βασιλείς στενάζαν, θυμούμενος καθένας τους στο σπίτι τ’ είχε αφήσει. Είδε και τους συμπόνεσεν ο Ζευς οπού θρηνούσαν κι έλεγε προς την Αθηνά: «Ω τέκνον μου, τελείως το πρόσωπόν σου έστρεψες από τον θείον άνδρα; Τωόντι πλέον εις τον νουν δεν έχεις τον Πηλείδη;
|
ὣς ἔφατο κλαίων, ἐπὶ δὲ στενάχοντο γέροντες, μνησάμενοι τὰ ἕκαστος ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπον· μυρομένους δ᾽ ἄρα τούς γε ἰδὼν ἐλέησε Κρονίων, αἶψα δ᾽ Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· τέκνον ἐμόν, δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος. ἦ νύ τοι οὐκέτι πάγχυ μετὰ φρεσὶ μέμβλετ᾽ Ἀχιλλεύς;
|
|
Τον βλέπεις οπού κάθεται κατέμπροσθεν στα πλοία και κλαίει για τον φίλον του. Κι οι άλλοι αναχωρήσαν να γευματίσουν. Και τροφήν να πάρει αυτός δεν θέλει. Αλλά κατέβα, την γλυκιά να στάξεις αμβροσίαν και νέκταρ μες στα στήθη του, να μην τον πνίξ’ η πείνα.».
|
κεῖνος ὅ γε προπάροιθε νεῶν ὀρθοκραιράων ἧσται ὀδυρόμενος ἕταρον φίλον· οἳ δὲ δὴ ἄλλοι οἴχονται μετὰ δεῖπνον, ὃ δ᾽ ἄκμηνος καὶ ἄπαστος. ἀλλ᾽ ἴθι οἱ νέκτάρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν στάξον ἐνὶ στήθεσσ᾽, ἵνα μή μιν λιμὸς ἵκηται.
|
|
Και ό,τ’ είπ’ ο Ζευς η Αθηνά το επιθυμούσε πρώτη. Και όμοια με πλατύπτερο ψιλόφωνο γεράκι τινάζετ’ απ’ τον ουρανόν και σχίζει τον αιθέρα κι ευρέθη εκεί που οπλίζονταν οι Αχαιοί στην μάχην.
|
ὣς εἰπὼν ὄτρυνε πάρος μεμαυῖαν Ἀθήνην· ἣ δ᾽ ἅρπῃ ἐϊκυῖα τανυπτέρυγι λιγυφώνῳ 350 οὐρανοῦ ἐκκατεπᾶλτο δι᾽ αἰθέρος. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ αὐτίκα θωρήσσοντο κατὰ στρατόν· ἣ δ᾽ Ἀχιλῆϊ
|
|
Και μες στα στήθη την γλυκιά του έσταξε αμβροσίαν το νέκταρ, μη τα γόνατα του κόψ’ η μαύρη πείνα, και στου πατρός της γύρισε του μεγαλοδυνάμου το δώμα και απ’ τες πρύμνες των εχύνονταν εκείνοι.
|
νέκταρ ἐνὶ στήθεσσι καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν στάξ᾽, ἵνα μή μιν λιμὸς ἀτερπὴς γούναθ᾽ ἵκοιτο· αὐτὴ δὲ πρὸς πατρὸς ἐρισθενέος πυκινὸν δῶ 355 ᾤχετο, τοὶ δ᾽ ἀπάνευθε νεῶν ἐχέοντο θοάων.
|
|
Και ως του Διός χιονοβολές πυκνές πυκνές πετιούνται οπού ο αιθερογέννητος επάγωσε Βορέας, όμοια πυκνές αστράφτοντας οι περικεφαλαίες από τες πρύμνες χύνονταν και οι ομφαλωτές ασπίδες, οι θώρακες οι ασύντριφτοι, τα φράξινα κοντάρια και ο τόπος όλος άστραφτεν απ’ του χαλκού την λάμψιν έως τα ύψη τ’ ουρανού, και των ποδιών ο κτύπος εβρόντα, και στην μέσην τους οπλίζετ’ ο Αχιλλέας.
|
ὡς δ᾽ ὅτε ταρφειαὶ νιφάδες Διὸς ἐκποτέονται ψυχραὶ ὑπὸ ῥιπῆς αἰθρηγενέος Βορέαο, ὣς τότε ταρφειαὶ κόρυθες λαμπρὸν γανόωσαι νηῶν ἐκφορέοντο καὶ ἀσπίδες ὀμφαλόεσσαι 360 θώρηκές τε κραταιγύαλοι καὶ μείλινα δοῦρα. αἴγλη δ᾽ οὐρανὸν ἷκε, γέλασσε δὲ πᾶσα περὶ χθὼν χαλκοῦ ὑπὸ στεροπῆς· ὑπὸ δὲ κτύπος ὄρνυτο ποσσὶν ἀνδρῶν· ἐν δὲ μέσοισι κορύσσετο δῖος Ἀχιλλεύς.
|
|
Τρίζαν τα δόντια του φρικτά, φωτιά τα μάτια εκαίαν, θλίψις μεγάλη εβάρυνε τα στήθη του και, ως ήταν να ξεθυμάνει ακράτητος το μίσος του εις τους Τρώας, τα άρματά του εζώνονταν, δώρα του Ηφαίστου θεία.
|
τοῦ καὶ ὀδόντων μὲν καναχὴ πέλε, τὼ δέ οἱ ὄσσε λαμπέσθην ὡς εἴ τε πυρὸς σέλας, ἐν δέ οἱ ἦτορ δῦν᾽ ἄχος ἄτλητον· ὃ δ᾽ ἄρα Τρωσὶν μενεαίνων δύσετο δῶρα θεοῦ, τά οἱ Ἥφαιστος κάμε τεύχων.
|
|
Πρώτα τες κνήμες με λαμπρές κνημίδες περικλείει, οπού εθηλυκώνονταν με ολάργυρες περόνες. Τα στήθη εσκέπασ’ έπειτα με θώρακα που λάμπει χάλκινο, αργυροκάρφωτον εκρέμασε απ’ τους ώμους ξίφος, κι επήρε την τρανήν και στερεήν ασπίδα που έριχνε πέρ’ αναλαμπήν ως στρογγυλό φεγγάρι.
|
κνημῖδας μὲν πρῶτα περὶ κνήμῃσιν ἔθηκε καλὰς ἀργυρέοισιν ἐπισφυρίοις ἀραρυίας· 370 δεύτερον αὖ θώρηκα περὶ στήθεσσιν ἔδυνεν. ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ ὤμοισιν βάλετο ξίφος ἀργυρόηλον χάλκεον· αὐτὰρ ἔπειτα σάκος μέγα τε στιβαρόν τε εἵλετο, τοῦ δ᾽ ἀπάνευθε σέλας γένετ᾽ ἠΰτε μήνης.
|
|
Και ως όταν στους θαλασσινούς μακρόθεν από όρος φέγγει φωτιά που άναψαν στην στάνην οι ποιμένες, αλλά στο μέγα πέλαγος τους σέρν’ η ανεμοζάλη μακράν από τους ποθητούς. Παρόμοια στον αιθέρα έφθαν’ η λάμψη της καλής ασπίδος του Αχιλλέως. Εσήκωσε κι εφόρεσε την περικεφαλαίαν την στερεήν, και η χήτη της ως άστρο εσπιθοβόλα, καθώς τριγύρω εσείονταν πυκνές χρυσές πλεξίδες, που ο Ήφαιστος ολόγυρα στον λόφον είχε σύρει.
|
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἐκ πόντοιο σέλας ναύτῃσι φανήῃ 375 καιομένοιο πυρός, τό τε καίεται ὑψόθ᾽ ὄρεσφι σταθμῷ ἐν οἰοπόλῳ· τοὺς δ᾽ οὐκ ἐθέλοντας ἄελλαι πόντον ἐπ᾽ ἰχθυόεντα φίλων ἀπάνευθε φέρουσιν· ὣς ἀπ᾽ Ἀχιλλῆος σάκεος σέλας αἰθέρ᾽ ἵκανε καλοῦ δαιδαλέου· περὶ δὲ τρυφάλειαν ἀείρας 380 κρατὶ θέτο βριαρήν· ἣ δ᾽ ἀστὴρ ὣς ἀπέλαμπεν ἵππουρις τρυφάλεια, περισσείοντο δ᾽ ἔθειραι χρύσεαι, ἃς Ἥφαιστος ἵει λόφον ἀμφὶ θαμειάς.
|
|
Κι εδοκιμάσθη στ’ άρματα ο θείος Αχιλλέας ελεύθερ’ αν του άρμοζαν προς τα λαμπρά του μέλη. Και αυτά σηκώναν σα φτερά τον μέγαν πολεμάρχον. Και από την θήκη έσυρε το πατρικό κοντάρι βαρυ, μεγάλο, στερεό, που άλλος δεν μπορούσε να σύρει από τους Αχαιούς, ή μόνος ο Αχιλλέας, φράξο απ’ το Πήλιο βουνό, που του πατρός του ο Χείρων είχε χαρίσει φονικό να είναι των ηρώων.
|
πειρήθη δ᾽ ἕο αὐτοῦ ἐν ἔντεσι δῖος Ἀχιλλεύς, εἰ οἷ ἐφαρμόσσειε καὶ ἐντρέχοι ἀγλαὰ γυῖα· 385 τῷ δ᾽ εὖτε πτερὰ γίγνετ᾽, ἄειρε δὲ ποιμένα λαῶν. ἐκ δ᾽ ἄρα σύριγγος πατρώϊον ἐσπάσατ᾽ ἔγχος βριθὺ μέγα στιβαρόν· τὸ μὲν οὐ δύνατ᾽ ἄλλος Ἀχαιῶν πάλλειν, ἀλλά μιν οἶος ἐπίστατο πῆλαι Ἀχιλλεύς· Πηλιάδα μελίην, τὴν πατρὶ φίλῳ[3] πόρε Χείρων Πηλίου ἐκ κορυφῆς φόνον ἔμμεναι ἡρώεσσιν[4]·
|
|
Ο Αυτομέδων έζευε και ο Άλκιμος τους ίππους. Τους έζωναν με όμορφα ζυγόλουρα κι εβάλαν στα στόματα τους χαλινούς και οπίσω προς την έδραν τα χαλινάρια τέντωσαν. Κι επάνω στο ζευγάρι με την ωραίαν μάστιγα επήδησε ο Αυτομέδων. Οπίσω ανέβη ολόλαμπρος ως ήλιος ο Αχιλλέας κι εφώναξε τρομακτικά στους ίππους του πατρός του:
|
ἵππους δ᾽ Αὐτομέδων τε καὶ Ἄλκιμος ἀμφιέποντες ζεύγνυον· ἀμφὶ δὲ καλὰ λέπαδν᾽ ἕσαν, ἐν δὲ χαλινοὺς γαμφηλῇς ἔβαλον, κατὰ δ᾽ ἡνία τεῖναν ὀπίσσω κολλητὸν ποτὶ δίφρον. ὃ δὲ μάστιγα φαεινὴν 395 χειρὶ λαβὼν ἀραρυῖαν ἐφ᾽ ἵπποιιν ἀνόρουσεν Αὐτομέδων· ὄπιθεν δὲ κορυσσάμενος βῆ Ἀχιλλεὺς τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ᾽ ἠλέκτωρ Ὑπερίων[5], σμερδαλέον δ᾽ ἵπποισιν ἐκέκλετο πατρὸς ἑοῖο·
|
|
«Ξάνθε, Βαλίε, θρέμματα θαυμάσια της Ποδάργης, τώρα τον κυβερνήτην σας καλύτερα σκεφθείτε οπίσω να τον σώσετε στων Δαναών τα πλήθη όλην αφού χορτάσωμεν την δίψαν του πολέμου, όχι ως τον Πάτροκλον νεκρόν αυτού να τον αφήστε.».
|
Ξάνθέ τε καὶ Βαλίε τηλεκλυτὰ τέκνα Ποδάργης ἄλλως δὴ φράζεσθε σαωσέμεν ἡνιοχῆα ἂψ Δαναῶν ἐς ὅμιλον ἐπεί χ᾽ ἕωμεν πολέμοιο, μηδ᾽ ὡς Πάτροκλον λίπετ᾽ αὐτόθι τεθνηῶτα.
|
|
Του αντείπε κάτω απ’ τον ζυγόν ο γοργοπόδης Ξάνθος την κεφαλήν του κλίνοντας βαθιά και όλ’ η χαίτη από την ζεύγην ξέπεσε και έφθανε στο χώμα. Φωνητικόν τον έκαμεν η Ήρα η λευκοχέρα:
|
τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὸ ζυγόφι προσέφη πόδας αἰόλος ἵππος Ξάνθος, ἄφαρ δ᾽ ἤμυσε καρήατι· πᾶσα δὲ χαίτη ζεύγλης ἐξεριποῦσα παρὰ ζυγὸν οὖδας ἵκανεν· αὐδήεντα δ᾽ ἔθηκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη·
|
|
«Για τώρα θα σε σώσωμεν, ανδράγαθε Αχιλλέα, αλλ’ είναι η ώρα σου κοντά, δεν πταίμ’ εμείς αλλ’ είναι μέγας θεός ο αίτιος κι ανίκητ’ είναι η μοίρα. Και όχι από αμέλειαν ποτέ και οκνηριά δική μας απ’ τ’ άρματα τον Πάτροκλον εγύμνωσαν οι Τρώες.
|
καὶ λίην σ᾽ ἔτι νῦν γε σαώσομεν ὄβριμ᾽ Ἀχιλλεῦ· ἀλλά τοι ἐγγύθεν ἦμαρ ὀλέθριον· οὐδέ τοι ἡμεῖς αἴτιοι, ἀλλὰ θεός τε μέγας καὶ Μοῖρα κραταιή. οὐδὲ γὰρ ἡμετέρῃ βραδυτῆτί τε νωχελίῃ τε Τρῶες ἀπ᾽ ὤμοιιν Πατρόκλου τεύχε᾽ ἕλοντο·
|
|
Αλλ’ ο εξαίσιος των θεών τον φόνευσεν, ο Φοίβος, μες στους προμάχους κι έδωσε στον Έκτορα την δόξαν. Και του Ζεφύρου την πνοήν οπού γοργότατ’ είναι, μπορούμ’ εμείς να φθάσωμεν. Αλλά και σένα η μοίρα από θεόν και από θνητόν διόρισε να πέσεις.».
|
ἀλλὰ θεῶν ὤριστος, ὃν ἠΰκομος τέκε Λητώ, ἔκταν᾽ ἐνὶ προμάχοισι καὶ Ἕκτορι κῦδος ἔδωκε. νῶϊ δὲ καί κεν ἅμα πνοιῇ Ζεφύροιο θέοιμεν, 415 ἥν περ ἐλαφροτάτην φάσ᾽ ἔμμεναι· ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ μόρσιμόν ἐστι θεῷ τε καὶ ἀνέρι ἶφι δαμῆναι.
|
|
Και ως είπε τούτου την φωνήν του κόψαν οι Ερινύες. Εβάρυνεν ο Αχιλλεύς και τού’πε: «Προμαντεύεις Ξάνθε, σ’ εμέ τον θάνατον; Και μόνος το γνωρίζω ότι θα πέσω εδώ μακράν των ποθητών γονέων η μοίρα μου διόρισεν. Αλλ’ όμως δεν θα παύσω, πριν ή τους Τρώας αρκετά στην μάχην τρικυμίσω.».
Είπε κι εκίνα με κραυγήν τα δυνατά πουλάρια.
|
ὣς ἄρα φωνήσαντος Ἐρινύες ἔσχεθον αὐδήν. τὸν δὲ μέγ᾽ ὀχθήσας προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· Ξάνθε τί μοι θάνατον μαντεύεαι; οὐδέ τί σε χρή. 420 εὖ νυ τὸ οἶδα καὶ αὐτὸς ὅ μοι μόρος ἐνθάδ᾽ ὀλέσθαι νόσφι φίλου πατρὸς καὶ μητέρος· ἀλλὰ καὶ ἔμπης οὐ λήξω πρὶν Τρῶας ἅδην ἐλάσαι πολέμοιο. ἦ ῥα, καὶ ἐν πρώτοις ἰάχων ἔχε μώνυχας ἵππους.
|
[1] Ίσως αυτά τα λόγια είναι η απάντηση στον θρήνο της Βρισηίδος και τον υπαινιγμό της για μελλοντικό γάμο με τον Αχιλλέα. Αυτός όμως λέει πως το μυαλό του είναι στο παιδί του που βρίσκεται στην Σκύρο. Μπορεί και στην εκεί γυναίκα του.
[2]Εδώ πλέον, ο Αχιλλέας, λέει ξεκάθαρα στην Βρισηίδα πως ΠΟΤΕ δεν του είχε περάσει απ’ το μυαλό να παντρευτούν γιατί πίστευε πως θα σκοτωθεί στην Τροία. Λέει επίσης πως ο μοναδικός νόμιμος κληρονόμος του είναι ο Νεοπτόλεμος, το παιδί του που βρίσκεται στην Σκύρο.
[3]Εξ ου και το όνομα ΠΗΛΕΑΣ. (=Αυτός που μπορούσε να ΠΑΛΛΕΙ – να χειριστεί - το τεράστιο αυτό και βαρύ κοντάρι).
[4]Βλ. και ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Π, στ. 140-144.
[5]Βλ. και ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Ζ, στ. 512 κ.εξ.
ὣς υἱὸς Πριάμοιο Πάρις κατὰ Περγάμου ἄκρης
τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ᾽ ἠλέκτωρ ἐβεβήκει
απ’ την Πέργαμον ο Πριαμίδης Πάρις
στ’άρματα ωσάν ήλιος λαμποκοπούσεν όλος
Για τον Αχιλλέα, ο Όμηρος, προσθέτει την λέξη : ΥΠΕΡΙΩΝ.