ΙΛΙΑΔΟΣ  -  ΡΑΨΩΔΙΑ  Φ΄

(στίχοι  : 435-611 [τέλος] )

[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ  ΠΟΛΥΛΑ]

Και τότε ο μέγας Ποσειδών προσφώνησε τον Φοίβον:

«Φοίβε, τι μένομεν εμείς; Δεν βλέπεις πως οι άλλοι

κάμαν αρχήν, κι είν’ εντροπή στον Όλυμπον οπίσω

να γύρωμε απολέμητοι, στο δώμα του Κρονίδου.

αὐτὰρ Ἀπόλλωνα προσέφη κρείων ἐνοσίχθων·      

Φοῖβε τί ἢ δὴ νῶϊ διέσταμεν; οὐδὲ ἔοικεν

ἀρξάντων ἑτέρων· τὸ μὲν αἴσχιον αἴ κ᾽ ἀμαχητὶ

ἴομεν Οὔλυμπον δὲ Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ.

Άρχισε, ωσάν νεώτερος. Σ’ εμένα δεν αρμόζει,

ως είμαι μεγαλύτερος στα χρόνια και στην γνώσην.

Τι έκανες, ανόητε ! Και δεν θυμάσαι πόσα

εμείς επάθαμε κακά στην Ίλιον τριγύρω

ἄρχε· σὺ γὰρ γενεῆφι νεώτερος· οὐ γὰρ ἔμοιγε

καλόν, ἐπεὶ πρότερος γενόμην καὶ πλείονα οἶδα.    

νηπύτι᾽ ὡς ἄνοον κραδίην ἔχες· οὐδέ νυ τῶν περ

μέμνηαι ὅσα δὴ πάθομεν κακὰ Ἴλιον ἀμφὶ

μοῦνοι νῶϊ θεῶν, ὅτ᾽ ἀγήνορι Λαομέδοντι

πὰρ Διὸς ἐλθόντες θητεύσαμεν εἰς ἐνιαυτὸν

μισθῷ ἔπι ῥητῷ· ὃ δὲ σημαίνων ἐπέτελλεν.        445

ἤτοι ἐγὼ Τρώεσσι πόλιν πέρι τεῖχος ἔδειμα

εὐρύ τε καὶ μάλα καλόν, ἵν᾽ ἄρρηκτος πόλις εἴη·

Και συ στα πλάγια τα πολλά της δενδρωμένης Ίδης

έβοσκες τα στριφτόποδα κερατοφόρα βόδια.

Και όταν το τέλος έφεραν οι χαροδότρες ώρες,

δυναστικώς μας κράτησεν εκείνος τον μισθόν μας,

ο πάγκακος και με φρικτές μας έδιωξε φοβέρες.

Φοῖβε σὺ δ᾽ εἰλίποδας ἕλικας βοῦς βουκολέεσκες

Ἴδης ἐν κνημοῖσι πολυπτύχου ὑληέσσης.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μισθοῖο τέλος πολυγηθέες ὧραι       450

ἐξέφερον, τότε νῶϊ βιήσατο μισθὸν ἅπαντα

Λαομέδων ἔκπαγλος, ἀπειλήσας δ᾽ ἀπέπεμπε.

Φοβέριζε χερόποδα να μας αλυσοδέσει

και να μας στείλει εις μακρινά νησιά να μας πουλήσει

και να μας κόψει και τ’ αυτιά με χάλκινην λεπίδα.

σὺν μὲν ὅ γ᾽ ἠπείλησε πόδας καὶ χεῖρας ὕπερθε

δήσειν, καὶ περάαν νήσων ἔπι τηλεδαπάων·

στεῦτο δ᾽ ὅ γ᾽ ἀμφοτέρων ἀπολεψέμεν οὔατα χαλκῷ.                                                                             

Κι εμείς οπίσω εγύραμε με σπλάχνα χολωμένα,

που τον μισθόν δεν πλέρωσε που’χε δεχθεί να δώσει.

νῶϊ δὲ ἄψορροι κίομεν κεκοτηότι θυμῷ

μισθοῦ χωόμενοι, τὸν ὑποστὰς οὐκ ἐτέλεσσε.

Και τώρα  συ χαρίζεσαι προς τους λαούς εκείνου

αντί μ’ εμάς να προσπαθείς ν’ αφανισθούν οι Τρώες

οι άδικοι, όλοι σύρριζα, γυναίκες και παιδιά τους.».

Σ’ εκείνον τότε ο τοξευτής απάντησεν ο Φοίβος:

τοῦ δὴ νῦν λαοῖσι φέρεις χάριν, οὐδὲ μεθ᾽ ἡμέων

πειρᾷ ὥς κε Τρῶες ὑπερφίαλοι ἀπόλωνται

πρόχνυ κακῶς σὺν παισὶ καὶ αἰδοίῃς ἀλόχοισι  460

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων·

«Ω Ποσειδών, για φρόνιμον, θαρρώ, που δεν θα μ’ έχεις,

αν για τους άμοιρους θνητούς με σένα πολεμήσω.

Που ωσάν τα φύλλα πρόσκαιροι πότε φωτιά γεμάτοι

χαίρονται τους καρπούς της γης, και πότε να μαραίνουν

τους βλέπεις ώσπου σβήνονται. Κι εμείς από την μάχην

ας παύσωμε, και μόνοι τους ας πολεμούν εκείνοι.».

ἐννοσίγαι᾽ οὐκ ἄν με σαόφρονα μυθήσαιο

ἔμμεναι, εἰ δὴ σοί γε βροτῶν ἕνεκα πτολεμίξω

δειλῶν, οἳ φύλλοισιν ἐοικότες ἄλλοτε μέν τε

ζαφλεγέες τελέθουσιν ἀρούρης καρπὸν ἔδοντες, 465

ἄλλοτε δὲ φθινύθουσιν ἀκήριοι. ἀλλὰ τάχιστα

παυώμεσθα μάχης· οἳ δ᾽ αὐτοὶ δηριαάσθων.

Είπεν αυτά κι εστράφη αλλού. Το σέβας τον κρατούσε

επάνω στον πατράδελφον το χέρι να σηκώσει.

Κι  η αδελφή του των θεριών θεάν προσκυνημένη,

Άρτεμις, η αγριοκάτοικη, πολύ τον αποπήρε:

ὣς ἄρα φωνήσας πάλιν ἐτράπετ᾽· αἴδετο γάρ ῥα

πατροκασιγνήτοιο μιγήμεναι ἐν παλάμῃσι.

τὸν δὲ κασιγνήτη μάλα νείκεσε πότνια θηρῶν   470

Ἄρτεμις ἀγροτέρη, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον·

«Φεύγεις, τοξότη, άφησες του Ποσειδώνος όλην

την νίκην και τον έκαμες αδίκως να καυχάται.

Ανόητε το τόξο αυτό φορείς εις τα χαμένα.

Να μη σ’ ακούσω στο εξής στο δώμα του πατρός μας

να το καυχάσαι, ως έκανες, εμπρός των αθανάτων,

που είσαι καλός ν’ αντισταθείς εσύ στον Ποσειδώνα.».

φεύγεις δὴ ἑκάεργε, Ποσειδάωνι δὲ νίκην

πᾶσαν ἐπέτρεψας, μέλεον δέ οἱ εὖχος ἔδωκας·

νηπύτιε τί νυ τόξον ἔχεις ἀνεμώλιον αὔτως;

μή σευ νῦν ἔτι πατρὸς ἐνὶ μεγάροισιν ἀκούσω    475

εὐχομένου, ὡς τὸ πρὶν ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσιν,

ἄντα Ποσειδάωνος ἐναντίβιον πολεμίζειν.

Είπε και δεν απάντησεν ο μακροβόλος Φοίβος,

κι η σεβασμία του Διός ομόκλινη εχολώθη

και την τοξεύτραν Άρτεμην ονείδισε και είπε:

ὣς φάτο, τὴν δ᾽ οὔ τι προσέφη ἑκάεργος Ἀπόλλων,

ἀλλὰ χολωσαμένη Διὸς αἰδοίη παράκοιτις

νείκεσεν ἰοχέαιραν ὀνειδείοις ἐπέεσσι·                  480

«Ω σκύλ’ αδιάντροπη, τολμάς συ να σταθείς εμπρός μου;

Κακά μετριέσαι συ μ’ εμέ και ας είσαι  τοξοφόρα,

αφού σε διόρισεν ο Ζευς λεοντάρι στες γυναίκες,

και να φονεύεις, σου ’δωκεν  όποιαν εσύ θελήσεις.

Καλύτερό σου στα βουνά αγρίμια κι ελαφίνες

να ρίχνεις ή να μάχεσαι με τους καλύτερούς σου.

Και αν πάλι θέλεις πόλεμον, δοκίμασε να μάθεις

συ που μ’ εμέ συγκρίνεσαι, πόσ’ είμαι ανώτερή σου.».

πῶς δὲ σὺ νῦν μέμονας κύον ἀδεὲς ἀντί᾽ ἐμεῖο

στήσεσθαι; χαλεπή τοι ἐγὼ μένος ἀντιφέρεσθαι

τοξοφόρῳ περ ἐούσῃ, ἐπεὶ σὲ λέοντα[1] γυναιξὶ

Ζεὺς θῆκεν, καὶ ἔδωκε κατακτάμεν ἥν κ᾽ ἐθέλῃσθα.

ἤτοι βέλτερόν ἐστι κατ᾽ οὔρεα θῆρας ἐναίρειν    485

ἀγροτέρας τ᾽ ἐλάφους ἢ κρείσσοσιν ἶφι μάχεσθαι.

εἰ δ᾽ ἐθέλεις πολέμοιο δαήμεναι, ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῇς

ὅσσον φερτέρη εἴμ᾽, ὅτι μοι μένος ἀντιφερίζεις.

Είπε και αυτής τα χέρια με το ζερβί της πιάνει

με τ’ άλλο[2] την τοξοσκευήν της παίρνει από τους ώμους

και στα ριζαύτια την κτυπά γελώντας με τα βέλη.

Κι εστρέφετ’ όλη κι έπεφταν τα βέλη απ’ την φαρέτραν.

ἦ ῥα, καὶ ἀμφοτέρας ἐπὶ καρπῷ χεῖρας ἔμαρπτε

σκαιῇ, δεξιτερῇ δ᾽ ἄρ᾽ ἀπ᾽ ὤμων αἴνυτο τόξα,  490

αὐτοῖσιν δ᾽ ἄρ᾽ ἔθεινε παρ᾽ οὔατα μειδιόωσα

ἐντροπαλιζομένην· ταχέες δ᾽ ἔκπιπτον ὀϊστοί.

Κλαίοντας έφυγε η θεά, καθώς πετά τρυγόνα

από γεράκι φεύγοντας εις χαραμάδα βράχου,

ότι γι’ αυτήν δεν έφθασεν η ώρα του θανάτου.

Ομοίως έφυγε η θεά και αφήκε αυτού τα βέλη.

δακρυόεσσα δ᾽ ὕπαιθα θεὰ φύγεν ὥς τε πέλεια,

ἥ ῥά θ᾽ ὑπ᾽ ἴρηκος κοίλην εἰσέπτατο πέτρην

χηραμόν· οὐδ᾽ ἄρα τῇ γε ἁλώμεναι αἴσιμον ἦεν·      

ὣς ἣ δακρυόεσσα φύγεν, λίπε δ᾽ αὐτόθι τόξα.

Και της Λητούς ο μηνυτής ομίλησε Αργοφόνος:

Λητὼ δὲ προσέειπε διάκτορος ἀργεϊφόντης·

«Λητώ, δεν πολεμώ μ’ εσέ. Και ποίος με γυναίκες

θέλει στα χέρια να πιαστεί του βροντοφόρου Δία.

Αλλά σ’ αφήνω να χαρείς εμπρός των αθανάτων,

να καυχηθείς που ενίκησες εμένα κατά κράτος.».

Λητοῖ ἐγὼ δέ τοι οὔ τι μαχήσομαι· ἀργαλέον δὲ

πληκτίζεσθ᾽ ἀλόχοισι Διὸς νεφεληγερέταο·

ἀλλὰ μάλα πρόφρασσα μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσιν     

εὔχεσθαι ἐμὲ νικῆσαι κρατερῆφι βίηφιν.

Είπε, κι εσύναζε η Λητώ τα κυρτωμένα τόξα,

που ήσαν πεσμένα εδώ κι εκεί στον στρόβιλον της σκόνης.

Κι έφυγ’ εκείνη παίρνοντας της κόρης της τα τόξα.

Και τούτ’ ήλθε στον Όλυμπον στο δώμα του Κρονίδη,

και στου πατρός τα γόνατα εκάθισε να κλαίει,

ὣς ἄρ᾽ ἔφη, Λητὼ δὲ συναίνυτο καμπύλα τόξα

πεπτεῶτ᾽ ἄλλυδις ἄλλα μετὰ στροφάλιγγι κονίης.

ἣ μὲν τόξα λαβοῦσα πάλιν κίε θυγατέρος ἧς·

ἣ δ᾽ ἄρ᾽ Ὄλυμπον ἵκανε Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,

δακρυόεσσα δὲ πατρὸς ἐφέζετο γούνασι κούρη,

κι έτρεμαν όλο επάνω της τ’ αμβρόσιον ένδυμά της.

Την δέχθηκε στον κόλπον του κι εγέλασε ο πατέρας,

κι ερώτα: «Ποιος των θεών σου’καμε αυτά παιδί μου,

ως να’χε σ’ έβρει φανερά κάποιο κακό να πράξεις;»

ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ ἀμβρόσιος ἑανὸς τρέμε· τὴν δὲ προτὶ οἷ

εἷλε πατὴρ Κρονίδης, καὶ ἀνείρετο ἡδὺ γελάσσας·

τίς νύ σε τοιάδ᾽ ἔρεξε φίλον τέκος Οὐρανιώνων

μαψιδίως, ὡς εἴ τι κακὸν ῥέζουσαν ἐνωπῇ;

Σ’ αυτόν η καλοστέφανη αντείπε κυνηγήτρα:

«Η Ήρα σου η λευκόχερη με έπληξε, πατέρα,

και την διχόνοιαν έσπειρεν αυτή στους αθανάτους.».

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἐϋστέφανος κελαδεινή·

σή μ᾽ ἄλοχος στυφέλιξε πάτερ λευκώλενος Ἥρη,

ἐξ ἧς ἀθανάτοισιν ἔρις καὶ νεῖκος ἐφῆπται.

Τους λόγους τούτους έλεγαν εκείνοι ανάμεσόν τους.

Αλλά στην θείαν Ίλιον εμπήκε τότε ο Φοίβος,

ότι εφοβείτο οι Δαναοί μη πρόμοιρα πατήσουν

την πόλην την καλόκτιστην εκείνην την ημέραν.

ὣς οἳ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον·

αὐτὰρ Ἀπόλλων Φοῖβος ἐδύσετο Ἴλιον ἱρήν·     515

μέμβλετο γάρ οἱ τεῖχος ἐϋδμήτοιο πόληος

μὴ Δαναοὶ πέρσειαν ὑπὲρ μόρον ἤματι κείνῳ.

Κι οι άλλοι αθάνατοι θεοί στον Όλυμπον εγύραν,

άλλοι με πολλήν έπαρσην και άλλοι χολωμένοι,

σιμά στον μαυρονέφελον πατέρα τους και ωστόσο

τους Τρώας και τους ίππους των αφάνιζε ο Πηλείδης.

οἳ δ᾽ ἄλλοι πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες,

οἳ μὲν χωόμενοι, οἳ δὲ μέγα κυδιόωντες·

κὰδ δ᾽ ἷζον παρὰ πατρὶ κελαινεφεῖ· αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς                                                                           

Τρῶας ὁμῶς αὐτούς τ᾽ ὄλεκεν καὶ μώνυχας ἵππους.

Και ως όταν χώρα χάνεται, και ως τ’ ουρανού τον θόλον

ὡς δ᾽ ὅτε καπνὸς ἰὼν εἰς οὐρανὸν εὐρὺν ἵκηται

ἄστεος αἰθομένοιο, θεῶν δέ ἑ μῆνις ἀνῆκε,

πᾶσι δ᾽ ἔθηκε πόνον, πολλοῖσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆκεν,

ὣς Ἀχιλεὺς Τρώεσσι πόνον καὶ κήδε᾽ ἔθηκεν.      525

Τότε ο σεβάσμιος Πρίαμος από τον θείον πύργον

ἑστήκει δ᾽ ὃ γέρων Πρίαμος θείου ἐπὶ πύργου,

ἐς δ᾽ ἐνόησ᾽ Ἀχιλῆα πελώριον· αὐτὰρ ὑπ᾽ αὐτοῦ

Τρῶες ἄφαρ κλονέοντο πεφυζότες, οὐδέ τις ἀλκὴ

γίγνεθ᾽· ὃ δ᾽ οἰμώξας ἀπὸ πύργου βαῖνε χαμᾶζε

ὀτρύνων παρὰ τεῖχος ἀγακλειτοὺς πυλαωρούς·    

«Ανοίξετε και ολάνοικτον κρατείτε τον πυλώνα,

όσο που να’μπουν οι λαοί. Κι εγγύς είναι ο Πηλείδης

τούτος οπού τους κυνηγά μέγα κακό προβλέπω.

Και άμ’ αναπνεύσουν οι λαοί, στα τείχη τες σανίδες

σεις πάλιν συναρμόσετε. Ότι πολύ φοβούμαι

μη φθάσει μες στα τείχη μας να πέσει το θηρίον.».

πεπταμένας ἐν χερσὶ πύλας ἔχετ᾽ εἰς ὅ κε λαοὶ

ἔλθωσι προτὶ ἄστυ πεφυζότες· ἦ γὰρ Ἀχιλλεὺς

ἐγγὺς ὅδε κλονέων· νῦν οἴω λοίγι᾽ ἔσεσθαι.

αὐτὰρ ἐπεί κ᾽ ἐς τεῖχος ἀναπνεύσωσιν ἀλέντες,

αὖτις ἐπανθέμεναι σανίδας πυκινῶς ἀραρυίας·       

δείδια γὰρ μὴ οὖλος ἀνὴρ ἐς τεῖχος ἅληται.

Και αυτοί τες πύλες άνοιξαν κι εσήκωσαν τους σύρτες

κι ήβραν τα πλήθη ανάσασιν. Και ο Φοίβος πήδησ’ έξω

τους Τρώας από την ορμήν να σώσει του Αχιλλέως,

που σκονισμένοι έτρεχαν, φρυμένοι από την δίψαν

κατά την πόλην φεύγοντας και τα υψηλά τους τείχη.

Κι επάνω τους ακράτητος λυσσομανούσ’ εκείνος

με το κοντάρι και πολύ διψούσε για την νίκην.

ὣς ἔφαθ᾽, οἳ δ᾽ ἄνεσάν τε πύλας καὶ ἀπῶσαν ὀχῆας·

αἳ δὲ πετασθεῖσαι τεῦξαν φάος· αὐτὰρ Ἀπόλλων

ἀντίος ἐξέθορε Τρώων ἵνα λοιγὸν ἀλάλκοι.

οἳ δ᾽ ἰθὺς πόλιος καὶ τείχεος ὑψηλοῖο                 540

δίψῃ καρχαλέοι κεκονιμένοι ἐκ πεδίοιο

φεῦγον· ὃ δὲ σφεδανὸν ἔφεπ᾽ ἔγχεϊ, λύσσα δέ οἱ κῆρ

αἰὲν ἔχε κρατερή, μενέαινε δὲ κῦδος ἀρέσθαι.

Τότε θα επαίρναν οι Αχαιοί την πυργωμένην Τροίαν,

εξούσιον του Αντήνορος υιόν ανδρειωμένον.

ἔνθά κεν ὑψίπυλον Τροίην ἕλον υἷες Ἀχαιῶν,

εἰ μὴ Ἀπόλλων Φοῖβος Ἀγήνορα δῖον ἀνῆκε      545

φῶτ᾽ Ἀντήνορος υἱὸν ἀμύμονά τε κρατερόν τε.

Του’βαλε θάρρος στην καρδιά, κι εστήθη αυτός σιμά του

μη βάλουν χέρι επάνω του οι μοίρες του θανάτου.

Κι εις ένα φράξο ακούμπησε σ’ ομίχλη τυλιγμένος.

ἐν μέν οἱ κραδίῃ θάρσος βάλε, πὰρ δέ οἱ αὐτὸς

ἔστη, ὅπως θανάτοιο βαρείας χεῖρας ἀλάλκοι

φηγῷ κεκλιμένος· κεκάλυπτο δ᾽ ἄρ᾽ ἠέρι πολλῇ.

Και άμ’ ο Αγήνωρ νόησε τον πορθητήν Πηλείδην

εστάθη και στα στήθη του τρικύμιζε η καρδιά του.

Και είπε με παράπονον στην ανδρικήν ψυχήν του:

αὐτὰρ ὅ γ᾽ ὡς ἐνόησεν Ἀχιλλῆα πτολίπορθον  550

ἔστη, πολλὰ δέ οἱ κραδίη πόρφυρε μένοντι·

ὀχθήσας δ᾽ ἄρα εἶπε πρὸς ὃν μεγαλήτορα θυμόν·

ὤ μοι ἐγών· εἰ μέν κεν ὑπὸ κρατεροῦ Ἀχιλῆος

«Ω συμφορά μου, αν φύγω εμπρός του δυνατού Πηλείδου,

όπου φευγάτοι ροβολούν, οι άλλοι, θα με πιάσει

τόσο και τόσο και ως δειλόν θα μ’ αποκεφαλίσει.

Κι εάν αυτούς να βάζει εμπρός αφήσω τον Πηλείδην,

και από τα τείχη ξέμακρα στο Ιλιακό πεδίον

πετάξω και τα πόδια μου με φέρουν εις τα πλάγια

της Ίδης, μέσα να κρυφθώ στα φουντωτά της δάση,

το βράδυ τότε θα’λουα τον ίδρω στο ποτάμι

και θα κινούσα ήσυχος στην Ίλιον να γυρίσω.

Αλλά τι διαλογίζεται τουτα η ψυχή μου τώρα;

φεύγω, τῇ περ οἱ ἄλλοι ἀτυζόμενοι κλονέονται,

αἱρήσει με καὶ ὧς, καὶ ἀνάλκιδα δειροτομήσει.  555

εἰ δ᾽ ἂν ἐγὼ τούτους μὲν ὑποκλονέεσθαι ἐάσω

Πηλεΐδῃ Ἀχιλῆϊ, ποσὶν δ᾽ ἀπὸ τείχεος ἄλλῃ

φεύγω πρὸς πεδίον Ἰλήϊον, ὄφρ᾽ ἂν ἵκωμαι

Ἴδης τε κνημοὺς κατά τε ῥωπήϊα δύω·

ἑσπέριος δ᾽ ἂν ἔπειτα λοεσσάμενος ποταμοῖο    560

ἱδρῶ ἀποψυχθεὶς προτὶ Ἴλιον ἀπονεοίμην·

ἀλλὰ τί ἤ μοι ταῦτα φίλος διελέξατο θυμός;

Και αν με νικήσει ενώ απ’ εδώ πετιούμαι στην πεδιάδα,

θα μου χυθεί σαν αστραπή και αφεύκτως θα με πιάσει

και τότε από τον θάνατον κανείς δεν θα με σώσει.

Ότ’ είναι αυτός στην δύναμην  ο πρώτος των ανθρώπων.

μή μ᾽ ἀπαειρόμενον πόλιος πεδίον δὲ νοήσῃ

καί με μεταΐξας μάρψῃ ταχέεσσι πόδεσσιν.

οὐκέτ᾽ ἔπειτ᾽ ἔσται θάνατον καὶ κῆρας ἀλύξαι·  565

λίην γὰρ κρατερὸς περὶ πάντων ἔστ᾽ ἀνθρώπων.

Κι εάν στην πόλην έμπροσθεν αντίμαχός του μείνω,

είναι στο σώμα λαβωτός απ’ το χαλκόν κι εκείνος

και μίαν έχει την ψυχήν και όλοι θνητόν τον λέγουν

μόνον που ο Ζευς τον προτιμά και δόξαν του χαρίζει.

εἰ δέ κέ οἱ προπάροιθε πόλεος κατεναντίον ἔλθω·

καὶ γάρ θην τούτῳ τρωτὸς χρὼς ὀξέϊ χαλκῷ,

ἐν δὲ ἴα ψυχή, θνητὸν δέ ἕ φασ᾽ ἄνθρωποι

ἔμμεναι· αὐτάρ οἱ Κρονίδης Ζεὺς κῦδος ὀπάζει.  570

Είπ’, εμαζώχθη ακλόνητος εμπρός στον Αχιλλέα

και άναφτε για πόλεμον η ανδράγαθη ψυχή του.

ὣς εἰπὼν Ἀχιλῆα ἀλεὶς μένεν, ἐν δέ οἱ ἦτορ

ἄλκιμον ὁρμᾶτο πτολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι.

Και όπως η πάρδαλις ορμά του λόγγου από το βάθος

ενάντια στον κυνηγόν, και μέσα στην ψυχήν της

δεν τρέμει τ’ αλυκτίσματα των σκύλων αν ακούσει.

Και αν την λογχίσει ο κυνηγός ή και την ακοντίσει

και με το βέλος στο κορμί, δεν παύει από την μάχην

ως να πιασθεί πρώτα μ’ αυτόν ή πέσει σκοτωμένη.

ἠΰτε πάρδαλις εἶσι βαθείης ἐκ ξυλόχοιο

ἀνδρὸς θηρητῆρος ἐναντίον, οὐδέ τι θυμῷ

ταρβεῖ οὐδὲ φοβεῖται, ἐπεί κεν ὑλαγμὸν ἀκούσῃ·     

εἴ περ γὰρ φθάμενός μιν ἢ οὐτάσῃ ἠὲ βάλῃσιν,

ἀλλά τε καὶ περὶ δουρὶ πεπαρμένη οὐκ ἀπολήγει

ἀλκῆς, πρίν γ᾽ ἠὲ ξυμβλήμεναι ἠὲ δαμῆναι·

Ομοίως ο λαμπρός υιός του Αντήνορος να φύγει

ὣς Ἀντήνορος υἱὸς ἀγαυοῦ δῖος Ἀγήνωρ

οὐκ ἔθελεν φεύγειν, πρὶν πειρήσαιτ᾽ Ἀχιλῆος.      580

ἀλλ᾽ ὅ γ᾽ ἄρ᾽ ἀσπίδα μὲν πρόσθ᾽ ἔσχετο πάντοσ᾽ ἐΐσην,

ἐγχείῃ δ᾽ αὐτοῖο τιτύσκετο, καὶ μέγ᾽ ἀΰτει·

«Θαρρούσες ότι θα’παιρνες, λαμπρότατε Αχιλλέα,

σήμερα την ακρόπολην των αγερώχων Τρώων.

Κι εκείνη, ανόητε, πολλούς θα καταθλίψει ακόμη.

ἦ δή που μάλ᾽ ἔολπας ἐνὶ φρεσὶ φαίδιμ᾽ Ἀχιλλεῦ

ἤματι τῷδε πόλιν πέρσειν Τρώων ἀγερώχων

νηπύτι᾽· ἦ τ᾽ ἔτι πολλὰ τετεύξεται ἄλγε᾽ ἐπ᾽ αὐτῇ.  

Ότι την Ίλιον πολλοί φυλάγομε ανδρειωμένοι,

να σώσωμε τους γέρους μας γονείς και τες γυναίκες

και τα παιδιά μας. Και συ εδώ θα βρεις τον θάνατόν σου,

και φοβερός κα ατρόμητος πολεμιστής ως είσαι.».

ἐν γάρ οἱ πολέες τε καὶ ἄλκιμοι ἀνέρες εἰμέν,

οἳ καὶ πρόσθε φίλων τοκέων ἀλόχων τε καὶ υἱῶν

Ἴλιον εἰρυόμεσθα· σὺ δ᾽ ἐνθάδε πότμον ἐφέψεις

ὧδ᾽ ἔκπαγλος ἐὼν καὶ θαρσαλέος πολεμιστής.

Είπε. Την λόγχην έριξε με τ’ ανδρειωμένο χέρι,

την κνήμην του εκτύπησε στο γόνα του αποκάτω.

Βρόντησε η κασσιτέρινη νεόχυτη κνημίδα

και του θεού δώρο και αυτή σταμάτησε την λόγχην

κι η λόγχη οπίσω εγύρισε απ’ όπου είχε κτυπήσει.

Στον θείον τότε Αγήνορα εχύθηκε ο Πηλείδης

και  ο Φοίβος δεν τον άφησε την δόξαν ν’ αποκτήσει.

Σήκωσε τον Αγηνορα με νέφος τυλιγμένον,

κι ήσυχον τον προβόδησε να φύγει από την μάχην,

και απ’ τον λαόν εμάκρυνε με τέχνην τον Πηλείδην.

ἦ ῥα, καὶ ὀξὺν ἄκοντα βαρείης χειρὸς ἀφῆκε,   590

καί ῥ᾽ ἔβαλε κνήμην ὑπὸ γούνατος οὐδ᾽ ἀφάμαρτεν*.

ἀμφὶ δέ οἱ κνημὶς νεοτεύκτου κασσιτέροιο

σμερδαλέον κονάβησε· πάλιν δ᾽ ἀπὸ χαλκὸς ὄρουσε

βλημένου, οὐδ᾽ ἐπέρησε, θεοῦ δ᾽ ἠρύκακε δῶρα.

Πηλεΐδης δ᾽ ὁρμήσατ᾽ Ἀγήνορος ἀντιθέοιο        595

δεύτερος· οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἔασεν Ἀπόλλων κῦδος ἀρέσθαι,

ἀλλά μιν ἐξήρπαξε, κάλυψε δ᾽ ἄρ᾽ ἠέρι πολλῇ,

ἡσύχιον δ᾽ ἄρα μιν πολέμου ἔκπεμπε νέεσθαι.

αὐτὰρ ὃ Πηλεΐωνα δόλῳ ἀποέργαθε λαοῦ·

Ομοιώθηκε απαράλλακτα του Αγήνορος κι εμπρός του

έμεινε και όρμησε ο Αχιλλεύς και τον εκυνηγούσε.

Κι ενώ αυτός κατόπι του στο κάρπιμο πεδίον

τον έστρεφε ακροπόταμα του βαθυρροίου Ξάνθου,

και ολίγο του επρότρεχε να τον πλανέσει ο Φοίβος

για να θαρρεύει πάντοτε πως θα τον καταφθάσει,

οι άλλοι Τρώες φεύγοντας περίχαροι εχυθήκαν

στην πόλην που όλη εγέμισε. Και έξω από το τείχος

κανείς δεν επερίμενε τον άλλον δια να μάθει

ποιος έπεσε στον πόλεμον, ποιος πρόφθασε να φύγει,

αλλά στην πόλην να κλεισθούν περίχαροι όλοι ορμήσαν

όσοι ποδιών τους έσωσε γοργότης και γονάτων.

αὐτῷ γὰρ ἑκάεργος Ἀγήνορι πάντα ἐοικὼς     600

ἔστη πρόσθε ποδῶν, ὃ δ᾽ ἐπέσσυτο ποσσὶ διώκειν·

εἷος ὃ τὸν πεδίοιο διώκετο πυροφόροιο

τρέψας πὰρ ποταμὸν βαθυδινήεντα Σκάμανδρον

τυτθὸν ὑπεκπροθέοντα· δόλῳ δ᾽ ἄρ᾽ ἔθελγεν Ἀπόλλων

ὡς αἰεὶ ἔλποιτο κιχήσεσθαι ποσὶν οἷσι·               605

τόφρ᾽ ἄλλοι Τρῶες πεφοβημένοι ἦλθον ὁμίλῳ

ἀσπάσιοι προτὶ ἄστυ, πόλις δ᾽ ἔμπλητο ἀλέντων.

οὐδ᾽ ἄρα τοί γ᾽ ἔτλαν πόλιος καὶ τείχεος ἐκτὸς

μεῖναι ἔτ᾽ ἀλλήλους, καὶ γνώμεναι ὅς τε πεφεύγοι

ὅς τ᾽ ἔθαν᾽ ἐν πολέμῳ· ἀλλ᾽ ἐσσυμένως ἐσέχυντο      

ἐς πόλιν, ὅν τινα τῶν γε πόδες καὶ γοῦνα σαώσαι.