ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Δ΄(στίχοι : 127-271) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]
|
|
|
Αλλά δε σ’ ελησμόνησαν, Μενέλαε, του Ολύμπου, οι κάτοικοι οι μακάριοι κι η Αθηνά που εμπρός σου ευθύς ευρέθη κι έδιωξε το πικροφόρο ακόντι από το σώμα σου αρκετά, καθώς μητέρα διώχνει μύγαν από το βρέφος της, ενώ γλυκά κοιμάται, κι η ίδια σ’ οδήγησεν οπού οι χρυσές της ζώνης θηλιές κι ο θώραξ διπλωτός εσμίγαν σ’ ένα μέρος. |
Οὐδὲ σέθεν Μενέλαε θεοὶ μάκαρες λελάθοντο[1] ἀθάνατοι, πρώτη δὲ Διὸς θυγάτηρ ἀγελείη, ἥ τοι πρόσθε στᾶσα βέλος ἐχεπευκὲς ἄμυνεν. Ἣ δὲ τόσον μὲν ἔεργεν ἀπὸ χροὸς ὡς ὅτε μήτηρ 130 παιδὸς ἐέργῃ μυῖαν ὅθ᾽ ἡδέϊ λέξεται ὕπνῳ, αὐτὴ δ᾽ αὖτ᾽ ἴθυνεν ὅθι ζωστῆρος ὀχῆες χρύσειοι σύνεχον καὶ διπλόος ἤντετο θώρηξ.
|
|
Το πικρό βέλος έπεσε στην σφικτασφαλισμένην ζώνην την πολυδαίδαλην και την διαπέρασ’ όλην. Και μες στον λαμπρόν θώρακα προχώρησ’ ως την πλάκα οπού στα βέλη αντίφραγμα στο σωμα του εφορούσε κι εξόχως τον προφύλαξεν, αλλ’ έσπασε κι εκείνην. Και του ανδρός εχάραξε το δέρμα η χάλκιν’ άκρη κι έρρευσε από το λάβωμα ευθύς το μαύρον αίμα. |
Ἐν δ᾽ ἔπεσε ζωστῆρι ἀρηρότι πικρὸς ὀϊστός· διὰ μὲν ἂρ ζωστῆρος ἐλήλατο δαιδαλέοιο, 135 καὶ διὰ θώρηκος πολυδαιδάλου ἠρήρειστο μίτρης θ᾽, ἣν ἐφόρει ἔρυμα χροὸς ἕρκος ἀκόντων, ἥ οἱ πλεῖστον ἔρυτο· διὰ πρὸ δὲ εἴσατο καὶ τῆς. Ἀκρότατον δ᾽ ἄρ᾽ ὀϊστὸς ἐπέγραψε χρόα φωτός· αὐτίκα δ᾽ ἔρρεεν αἷμα κελαινεφὲς ἐξ ὠτειλῆς.
|
|
Ως Κάειρα ή Μαιονίς γυνή κοκκινοβάφει λευκόν ελεφαντόδοντο, του αλόγου χαλινάρι, πολλοί το ζήλευσαν ιππείς, και μένει φυλαγμένο στον θάλαμον για βασιλείς πολύτιμο στολίδι, και στ’ άλογο καλλώπισμα και δόξα του αναβάτη. Ομοίως, ω Μενέλαε, εβάφηκαν τα ωραία μεριά
σου και τα κνήμια σου και οι φτέρνες εις το αίμα. |
Ὡς δ᾽ ὅτε τίς τ᾽ ἐλέφαντα γυνὴ φοίνικι μιήνῃ Μῃονὶς ἠὲ Κάειρα παρήϊον ἔμμεναι ἵππων· κεῖται δ᾽ ἐν θαλάμῳ, πολέες τέ μιν ἠρήσαντο ἱππῆες φορέειν· βασιλῆϊ δὲ κεῖται ἄγαλμα, ἀμφότερον κόσμός θ᾽ ἵππῳ ἐλατῆρί τε κῦδος· 145 τοῖοί τοι Μενέλαε μιάνθην αἵματι μηροὶ εὐφυέες κνῆμαί τε ἰδὲ σφυρὰ κάλ᾽ ὑπένερθε.
|
|
Επάγωσεν ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων, άμ’ είδε από το λάβωμα να τρέχη μαύρον αίμα, πάγωσε κι ο Μενέλαος ο ανδρείος, αλλ’ ως είδε οπού της λόγχης το λουρί κι οι αγκίδες μείναν έξω, του επανήλθεν η ψυχή. Και ο μέγας Αγαμέμνων με στεναγμούς του έλεγε κρατώντας του το χέρι, και οι φίλοι γύρω εστέναζαν: «Γλυκύτατε αδελφέ μου, στους όρκους σ’ εθανάτωνα, την ώρα που σε μόνον εμπρός των Τρώων σ’ έσταινα για μας να πολεμήσης. Κι εκείν’ ιδού σ’ εκτύπησαν κι επάτησαν τους όρκους. Αλά δεν θα ματαιωθούν οι όρκοι και η θυσία, οι αγνές σπονδές και οι δεξιές που εσφίξαμε με θάρρος κι εάν ευθύς δεν το ενεργή, στο εξής θα το ενεργήση ο Δίας και πολύ βαριά το κρίμα θα πληρώσουν εκείνοι και οι γυναίκες τους και τα παιδιά τους όλα. Ότ’ είναι τούτο φανερό στα βάθη της ψυχής μου. Θα φθάση μέρα να χαθή κι η Ίλιος η αγία και ο Πρίαμος ο δυνατός με όλον τον λαόν του, όταν ο αιθεροκάτοικος Κρονίδης χολωμένος για τούτην την απάτην τους επάνω τους τινάξη την σκοτεινήν αιγίδα του. Και αυτά θα γίνουν όλα. Αλλ’ ω Μενέλαε, σκληρός εμέ θα σφάζη πόνος, αν αποθάνης και κλεισθούν οι μέρες της ζωής σου. Στ’ άνανδρον Άργος άτιμος μου μέλλει να γυρίσω, ότ’ οι Αχαιοί θα θυμηθούν αμέσως την πατρίδα και του Πριάμου καύχημα θα μείνη και των Τρώων η Άργισσα Ελένη μας, και η γη τα κόκκαλά σου, χωρίς να γινη τίποτε θα σέπη εδώ στην Τροίαν. Και κάποιος τότε θέλ’ ειπεί των αποτόλμων Τρώων, ενώ στον τάφον θα σκιρτά του ενδόξου Μενελάου: «Να χαρή πάντοτε η χολή του Ατρείδη ως τώρα εχάρη που στρατόν έφερε Αχαιών ανώφελα εδώ πέρα και μ’ άδεια πλοία γύρισεν εις την πατρίδα, δίχως τον αγαθόν Μενέλαον. Αυτά θα ειπούν. Κι εμένα χάσμ’
ας ανοίξ’ η μαύρη γη κι επάνω μου να κλείση.». |
Ῥίγησεν δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων ὡς εἶδεν μέλαν αἷμα καταρρέον ἐξ ὠτειλῆς· ῥίγησεν δὲ καὶ αὐτὸς ἀρηΐφιλος Μενέλαος. 150 Ὡς δὲ ἴδεν νεῦρόν τε καὶ ὄγκους ἐκτὸς ἐόντας ἄψορρόν οἱ θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἀγέρθη. Τοῖς δὲ βαρὺ στενάχων μετέφη κρείων Ἀγαμέμνων χειρὸς ἔχων Μενέλαον, ἐπεστενάχοντο δ᾽ ἑταῖροι· φίλε κασίγνητε θάνατόν νύ τοι ὅρκι᾽ ἔταμνον 155 οἶον προστήσας πρὸ Ἀχαιῶν Τρωσὶ μάχεσθαι, ὥς σ᾽ ἔβαλον Τρῶες, κατὰ δ᾽ ὅρκια πιστὰ πάτησαν. Οὐ μέν πως ἅλιον πέλει ὅρκιον αἷμά τε ἀρνῶν σπονδαί τ᾽ ἄκρητοι καὶ δεξιαὶ[2] ᾗς ἐπέπιθμεν. Εἴ περ γάρ τε καὶ αὐτίκ᾽ Ὀλύμπιος οὐκ ἐτέλεσσεν,160 ἔκ τε καὶ ὀψὲ τελεῖ, σύν τε μεγάλῳ ἀπέτισαν σὺν σφῇσιν κεφαλῇσι γυναιξί τε καὶ τεκέεσσιν. Εὖ γὰρ ἐγὼ τόδε οἶδα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν· ἔσσεται ἦμαρ ὅτ᾽ ἄν ποτ᾽ ὀλώλῃ Ἴλιος ἱρὴ καὶ Πρίαμος καὶ λαὸς ἐϋμμελίω Πριάμοιο, 165 Ζεὺς δέ σφι Κρονίδης ὑψίζυγος αἰθέρι ναίων αὐτὸς ἐπισσείῃσιν ἐρεμνὴν αἰγίδα[3] πᾶσι τῆσδ᾽ ἀπάτης κοτέων· τὰ μὲν ἔσσεται οὐκ ἀτέλεστα· ἀλλά μοι αἰνὸν ἄχος σέθεν ἔσσεται ὦ Μενέλαε αἴ κε θάνῃς καὶ πότμον ἀναπλήσῃς βιότοιο. 170 Καί κεν ἐλέγχιστος πολυδίψιον Ἄργος ἱκοίμην· αὐτίκα γὰρ μνήσονται Ἀχαιοὶ πατρίδος αἴης· κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιμεν Ἀργείην Ἑλένην· σέο δ᾽ ὀστέα πύσει ἄρουρα κειμένου ἐν Τροίῃ ἀτελευτήτῳ ἐπὶ ἔργῳ. 175 Καί κέ τις ὧδ᾽ ἐρέει Τρώων ὑπερηνορεόντων τύμβῳ ἐπιθρῴσκων Μενελάου κυδαλίμοιο· αἴθ᾽ οὕτως ἐπὶ πᾶσι χόλον τελέσει᾽ Ἀγαμέμνων, ὡς καὶ νῦν ἅλιον στρατὸν ἤγαγεν ἐνθάδ᾽ Ἀχαιῶν, καὶ δὴ ἔβη οἶκον δὲ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν 180 σὺν κεινῇσιν νηυσὶ λιπὼν ἀγαθὸν Μενέλαον. Ὥς ποτέ τις ἐρέει· τότε μοι χάνοι εὐρεῖα χθών.
|
|
Κι είπε ο ξανθός Μενέλαος να τον εγκαρδιώση: «Κάμε καρδιά, τους Αχαιούς ακόμη μη δειλιάζης. Δεν ήβρε μέρος ακριβό το βέλος, ότ’ η ζώνη η πλουμιστή μ’ εφύλαξε και κάτωθε το ζώμα και η καλή πλάκα οπού χαλκείς κατασκευάσαν άνδρες.». |
Τὸν δ᾽ ἐπιθαρσύνων προσέφη ξανθὸς Μενέλαος· θάρσει, μηδέ τί πω δειδίσσεο λαὸν Ἀχαιῶν· οὐκ ἐν καιρίῳ ὀξὺ πάγη βέλος, ἀλλὰ πάροιθεν 185 εἰρύσατο ζωστήρ τε παναίολος ἠδ᾽ ὑπένερθε ζῶμά τε καὶ μίτρη, τὴν χαλκῆες κάμον ἄνδρες.
|
|
Και προς αυτόν απάντησεν ο μέγας Αγαμέμνων: «Είθε, γλυκέ Μενέλαε, να είναι καθώς λέγεις. Ιατρός θα ψάξη την πληγήν κι επάνω της θα βάλη βοτάνια, τες φαρμακερές οδύνες να πραϋνη». Κι
εστράφη προς τον κήρυκα Ταλθύβιον και του είπε: |
Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων· αἲ γὰρ δὴ οὕτως εἴη φίλος ὦ Μενέλαε· ἕλκος δ᾽ ἰητὴρ ἐπιμάσσεται ἠδ᾽ ἐπιθήσει 190 φάρμαχ᾽ ἅ κεν παύσῃσι μελαινάων ὀδυνάων. Ἦ καὶ Ταλθύβιον θεῖον κήρυκα προσηύδα·
|
|
«Ταλθύβιε, τον Μαχάονα κάλεσε ευθύς, τον γόνον του Ασκληπιού, που ασύγκριτος ιατρός στον κόσμον ήταν, να’λθει να ιδή τον ψυχερόν Μενέλαον Ατρείδην, οπού τον κτύπησ’ άξιος τοξότης ή των Τρώων ή των
Λυκίων, δόξα του και σ’ εμάς όλους λύπη.». |
Ταλθύβι᾽ ὅττι τάχιστα Μαχάονα δεῦρο κάλεσσον φῶτ᾽ Ἀσκληπιοῦ υἱὸν ἀμύμονος ἰητῆρος, ὄφρα ἴδῃ Μενέλαον ἀρήϊον Ἀτρέος υἱόν, 195 ὅν τις ὀϊστεύσας ἔβαλεν τόξων ἐῢ εἰδὼς Τρώων ἢ Λυκίων, τῷ μὲν κλέος, ἄμμι δὲ πένθος.
|
|
Αυτά είπε και υπάκουσεν ο κήρυξ εις τον λόγον, και των ανδρείων Αχαιών εγύρνα μες στα πλήθη να έβρη τον Μαχάονα. Τον είδε που εστεκόταν στες φάλαγγες τες φοβερές λαών ασπιδοφόρων που από την Τρίκκην έφθασαν μαζί του στην Τρωάδα. Σιμά του εστάθη κι είπε του: «Πετάξου, Ασκληπιάδη, ο κραταιός σε προσκαλεί Ατρείδης Αγαμέμνων να’λθεις να ιδής τον ψυχερόν Μενέλαον Ατρείδην, οπού τον κτύπησ’ άξιος τοξότης ή των Τρώων ή των Λυκίων, δόξα του και σ’ εμάς όλους λύπη.». |
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἄρα οἱ κῆρυξ ἀπίθησεν ἀκούσας, βῆ δ᾽ ἰέναι κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων παπταίνων ἥρωα Μαχάονα· τὸν δὲ νόησεν 200 ἑσταότ᾽· ἀμφὶ δέ μιν κρατεραὶ στίχες ἀσπιστάων λαῶν, οἵ οἱ ἕποντο Τρίκης[4] ἐξ ἱπποβότοιο. Ἀγχοῦ δ᾽ ἱστάμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· ὄρσ᾽ Ἀσκληπιάδη, καλέει κρείων Ἀγαμέμνων, ὄφρα ἴδῃς Μενέλαον ἀρήϊον ἀρχὸν Ἀχαιῶν, 205 ὅν τις ὀϊστεύσας ἔβαλεν τόξων ἐῢ εἰδὼς Τρώων ἢ Λυκίων, τῷ μὲν κλέος, ἄμμι δὲ πένθος.
|
|
Είπε και του ετάραξε στα στήθη την καρδιά του. Και μέσ’ απ’ τον πλατύν στρατόν στεκόνταν λαβωμένος και κύκλον είχε ολόγυρα των πρώτων πολεμάρχων, ο άνρας ο ισόθεος κι ευθύς από την ζώνην την δυνατήν ετράβηξε το βέλος και ως τραβούσε, γυρτές οπίσω εκόπηκαν οι μυτερές αγκίδες. Την ζώνην έλυσ’ έπειτα, το ζώμα και την πλάκα, που κατασκεύασαν χαλκείς. Και άμ’ είδε όπου το βέλος φαρμακερά τον λάβωσαν, εβύζαξε το αίμα κι έβαλ’ επάνω βότανα πραϋντικά γνωστά του, που ο Χείρων στον πατέρα του, σαν φίλος είχε δώσει. |
Ὣς φάτο, τῷ δ᾽ ἄρα θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ὄρινε· βὰν δ᾽ ἰέναι καθ᾽ ὅμιλον ἀνὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν. Ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἵκανον ὅθι ξανθὸς Μενέλαος 210 βλήμενος ἦν, περὶ δ᾽ αὐτὸν ἀγηγέραθ᾽ ὅσσοι ἄριστοι κυκλόσ᾽, ὃ δ᾽ ἐν μέσσοισι παρίστατο ἰσόθεος φώς, αὐτίκα δ᾽ ἐκ ζωστῆρος ἀρηρότος ἕλκεν ὀϊστόν· τοῦ δ᾽ ἐξελκομένοιο πάλιν ἄγεν ὀξέες ὄγκοι. Λῦσε δέ οἱ ζωστῆρα παναίολον ἠδ᾽ ὑπένερθε 215 ζῶμά τε καὶ μίτρην, τὴν χαλκῆες κάμον ἄνδρες. Αὐτὰρ ἐπεὶ ἴδεν ἕλκος ὅθ᾽ ἔμπεσε πικρὸς ὀϊστός, αἷμ᾽ ἐκμυζήσας ἐπ᾽ ἄρ᾽ ἤπια φάρμακα εἰδὼς πάσσε, τά οἵ ποτε πατρὶ φίλα φρονέων πόρε Χείρων[5].
|
|
Εκείνοι τον ανδράγαθον Μενέλαον θεραπεύαν κι ήλθαν ωστόσο επάνω τους οι φάλαγγες των Τρώων κι έπιασαν τ’ άρματα και αυτοί τον πόλεμον ν’ αρχίσουν. Οκνόν τότε δεν θα’βλεπες τον δυνατόν Ατρείδην να δειλιά, να κρύβεται, την μάχην ν’αποφεύγη, αλλά να ορμά στον πόλεμον, όπου δοξάζοντ’ άνδρες. Το λαμπρό αμάξι, τ’ άλογα που φλογερά φυσούσαν, αφήνει του Ευρυμέδοντος υιού του Πτολεμαίου του Πειραϊδη και σιμά να τα’χει τον προστάζει πρόχειρα, οπόταν κάματος τα μέλη του νικήση εκεί που θα τακτοποιεί σαν αρχηγός, τα πλήθη. Και αυτός πεζός τες φάλαγγες των μαχητών περνούσε κι όσους θωρούσε Δαναούς στην μάχην να σπουδάζουν, λόγια τους έλεγε καλά το θάρρος τους ν’ αυξήση: |
Ὄφρα τοὶ ἀμφεπένοντο βοὴν ἀγαθὸν Μενέλαον, 220 τόφρα δ᾽ ἐπὶ Τρώων στίχες ἤλυθον ἀσπιστάων· οἳ δ᾽ αὖτις κατὰ τεύχε᾽ ἔδυν, μνήσαντο δὲ χάρμης. Ἔνθ᾽ οὐκ ἂν βρίζοντα ἴδοις Ἀγαμέμνονα δῖον οὐδὲ καταπτώσσοντ᾽ οὐδ᾽ οὐκ ἐθέλοντα μάχεσθαι, ἀλλὰ μάλα σπεύδοντα μάχην ἐς κυδιάνειραν. 225 Ἵππους μὲν γὰρ ἔασε καὶ ἅρματα ποικίλα χαλκῷ· καὶ τοὺς μὲν θεράπων ἀπάνευθ᾽ ἔχε φυσιόωντας Εὐρυμέδων υἱὸς Πτολεμαίου Πειραΐδαο· τῷ μάλα πόλλ᾽ ἐπέτελλε παρισχέμεν ὁππότε κέν μιν τοίνυν μέμνηται ο Ποιητής, αλλ’ ουκ εὰρ ὃ πεζὸς ἐὼν ἐπεπωλεῖτο στίχας ἀνδρῶν· καί ῥ᾽ οὓς μὲν σπεύδοντας ἴδοι Δαναῶν ταχυπώλων, τοὺς μάλα θαρσύνεσκε παριστάμενος ἐπέεσσιν·
|
|
«Αργείοι, μην αφήνετε την ανδρικήν ορμήν σας. Δεν βοηθεί τους δολερούς ο ύψιστος πατέρας. Και αυτών που πρώτοι αδίκησαν τους όρκους των πατώντας τα τρυφερά τους σώματα θα καταφάγουν γύπες Και τες γυναίκες τους εμείς και τα μικρά παιδιά τους. Κι όσους τον φρικτόν πόλεμον θωρούσε να τρομάζουν, «Αργείοι», τους εφώναζε, «του τόξου ανδρειωμένοι, ουτιδανοί, τάχα εντροπή δε θα αισθανθήτε ακόμη; Πως παγωμένοι στέκεσθε, ωσάν τα ελαφομόσχια, που ως αποκάμαν τρέχοντας σ’ απέραντην πεδιάδα στέκονται, και στα στήθη τους η δύναμη εκόπη; Όμοια κι εσείς παγώσατε, ποσώς δεν πολεμείτε. Να’λθουν οι Τρώες θέλετε σιμά κει που τα πλοία στέκονται τα καλόπρυμνα στην άκρην της θαλάσσης να
ιδήτε αν χέρι σωστικό για σας υψώση ο Δίας;» |
Ἀργεῖοι μή πώ τι μεθίετε θούριδος ἀλκῆς· οὐ γὰρ ἐπὶ ψευδέσσι πατὴρ Ζεὺς ἔσσετ᾽ ἀρωγός, 235 ἀλλ᾽ οἵ περ πρότεροι ὑπὲρ ὅρκια δηλήσαντο τῶν ἤτοι αὐτῶν τέρενα χρόα γῦπες ἔδονται, ἡμεῖς αὖτ᾽ ἀλόχους τε φίλας καὶ νήπια τέκνα ἄξομεν ἐν νήεσσιν, ἐπὴν πτολίεθρον ἕλωμεν. Οὕς τινας αὖ μεθιέντας ἴδοι στυγεροῦ πολέμοιο, 240 τοὺς μάλα νεικείεσκε χολωτοῖσιν ἐπέεσσιν· Ἀργεῖοι ἰόμωροι ἐλεγχέες οὔ νυ σέβεσθε; τίφθ᾽ οὕτως ἔστητε τεθηπότες ἠΰτε νεβροί, αἵ τ᾽ ἐπεὶ οὖν ἔκαμον πολέος πεδίοιο θέουσαι ἑστᾶσ᾽, οὐδ᾽ ἄρα τίς σφι μετὰ φρεσὶ γίγνεται ἀλκή· ὣς ὑμεῖς ἔστητε τεθηπότες οὐδὲ μάχεσθε. Ἦ μένετε Τρῶας σχεδὸν ἐλθέμεν ἔνθά τε νῆες εἰρύατ᾽ εὔπρυμνοι πολιῆς ἐπὶ θινὶ θαλάσσης, ὄφρα ἴδητ᾽ αἴ κ᾽ ὔμμιν ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων;
|
|
Κι όπως αυτός βασιλικά τες τάξεις των ανδρείων εθεωρούσεν, εφθασε στο μέρος που ο γενναίος Ιδομενεύς εσύνταζε τους Κρήτας εις την μάχην, και στους προμάχους έστεκε με τόλμην χοίρου αγρίου και τες οπίσω φάλαγγες κυβέρνα ο Μηριόνης. Άμα τους είδ’ εχάρηκεν ο κραταιός Ατρείδης, κι εγλυκομίλησεν ευθύς προς τον Ιδομενέα : «Των ιππομάχων Δαναών τιμώ σε Ιδομενέα, εξόχως και στον πόλεμον και σ’ ό,τι άλλο ακόμη. Και στο τραπέζι που εκλεκτό κρασί και πυρωμένο εις τον κρατήρα συγκερνούν οι πρώτοι πολεμάρχοι οι ανδρειωμένοι Αχαιοί το πίνουν μετρημένο καθένας, αλλά πάντοτε συ έχεις το ποτήρι γεμάτο εμπρός ως το’χω εγώ, να πίνης όταν θέλης. Αλλ’ όρμησε στον πόλεμον και δείξου ως ήσουν πρώτα». Και των Κρητών ο αρχηγός ο Ιδομενεύς αντείπε: «Αγαπητόν σου σύντροφον θα μ’ έχης εις την άκρην, Ατρείδη, ως έστερξ΄απ’ αρχής κι υπόσχεσην επήρα. Τους ανδρειωμένους
Αχαιούς τους άλλους να κινήσης ν’
αρχίση ευθύς ο πόλεμος. Αφού την συμφωνίαν οι Τρώες τώρα εχάλασαν. Και ως πάτησαν τους όρκους και πρώτοι αδίκησαν, κακό τους περιμένει τέλος.» |
ὣς ὅ γε κοιρανέων ἐπεπωλεῖτο στίχας ἀνδρῶν· 250 ἦλθε δ᾽ ἐπὶ Κρήτεσσι κιὼν ἀνὰ οὐλαμὸν ἀνδρῶν. Οἳ δ᾽ ἀμφ᾽ Ἰδομενῆα δαΐφρονα θωρήσσοντο· Ἰδομενεὺς μὲν ἐνὶ προμάχοις συῒ εἴκελος ἀλκήν, Μηριόνης δ᾽ ἄρα οἱ πυμάτας ὄτρυνε φάλαγγας. Τοὺς δὲ ἰδὼν γήθησεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων,255 αὐτίκα δ᾽ Ἰδομενῆα προσηύδα μειλιχίοισιν· Ἰδομενεῦ περὶ μέν σε τίω Δαναῶν ταχυπώλων ἠμὲν ἐνὶ πτολέμῳ ἠδ᾽ ἀλλοίῳ ἐπὶ ἔργῳ ἠδ᾽ ἐν δαίθ᾽, ὅτε πέρ τε γερούσιον αἴθοπα οἶνον Ἀργείων οἳ ἄριστοι ἐνὶ κρητῆρι κέρωνται. 260 Εἴ περ γάρ τ᾽ ἄλλοι γε κάρη κομόωντες Ἀχαιοὶ δαιτρὸν πίνωσιν, σὸν δὲ πλεῖον δέπας αἰεὶ ἕστηχ᾽, ὥς περ ἐμοί, πιέειν ὅτε θυμὸς ἀνώγοι. Ἀλλ᾽ ὄρσευ πόλεμον δ᾽ οἷος πάρος εὔχεαι εἶναι. Τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἰδομενεὺς Κρητῶν ἀγὸς ἀντίον ηὔδα·265 Ἀτρεΐδη μάλα μέν τοι ἐγὼν ἐρίηρος ἑταῖρος ἔσσομαι, ὡς τὸ πρῶτον ὑπέστην καὶ κατένευσα· ἀλλ᾽ ἄλλους ὄτρυνε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς ὄφρα τάχιστα μαχώμεθ᾽, ἐπεὶ σύν γ᾽ ὅρκι᾽
ἔχευαν* Τρῶες· τοῖσιν δ᾽ αὖ θάνατος καὶ κήδε᾽ ὀπίσσω 270 ἔσσετ᾽ ἐπεὶ πρότεροι ὑπὲρ ὅρκια δηλήσαντο.
|
[1] Ο ποιητής σταματά την διήγηση
και απευθύνεται προς τον Μενέλαο, σαν να τον έχει μπροστά του. Αυτό γίνεται κι
άλλες φορές στην Ιλιάδα. Μάλλον πρέπει να το θεωρήσουμε δείγμα συγκίνησης.
[2] Εννοεί ‘χειραψίες’.
[3] Η ΑΙΓΙΔΑ ως όπλο καταστροφής.
[4] Βλ. Ιλιάδος Ραψωδία Β΄ ,
στ. 729-733 :
Κι
όσοι της Τρίκκης κάτοικοι και της τραχιάς Ιθώμης
κι
όσοι της χώρας κάτοικοι του Ευρύτου Οιχαλίας,
είχαν
τριάντα βαθουλά καράβια κι αρχηγοί τους
ήσαν
ο Ποδαλείριος κι ο αδελφός Μαχάων
ιατροί καλοί, του Ασκληπιού δυό τέκνα δοξασμένα.
[5]ΧΕΙΡΩΝ
Αρχικά, ο Χείρων ήταν θεός της ιατρικής στην Θεσσαλία, αλλά αργότερα επέζησε στην Ελληνική μυθολογία σαν ένας από τους κενταύρους. Διέφερε από τους άλλους κενταύρους γιατί ο Χείρων ήταν σοφός και με πολλές θεραπευτικές γνώσεις. Είχε πολλούς μαθητές, ανάμεσά τους ήταν ο Ασκληπιός, ο Θησέας, και ο Αχιλλέας. Οταν χτυπήθηκε τυχαία από ένα δηλητηριασμένο βέλος του Ηρακλή, ο Χείρων αντάλλαξε την αθανασία του (χαρίζοντάς την στον Προμηθέα) για να αποφύγει τους πόνους της πληγής του. Μετά τον θάνατό του έγινε ο αστερισμός του Τοξότη. Ο Χείρων θεωρείται γιος του Κρόνου και της Φιλύρας.
Βλ.
και ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Π, στ. 143.
>> >> ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Τ, στ. 390.