ΑΣΚΑΝΙΑ, ΜΥΣΙΑ, ΦΡΥΓΙΑ.

 

ΣΤΡΑΒΩΝ, βιβλίο ΙΒ.

 

[βλ. και ΧΑΡΤΗ  ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ  της περιοχής]

 

«2. Στο στόμα του Πόντου, έχει ιδρυθει η Χαλκηδών, κτίσμα  Μεγαρέων, και η κώμη Χρυσόπολη, και το ιερό το Χαλκηδόνιο. Λιγο πάνω από τη θάλασσα είναι η κρήνη ΑΖΑΡΙΤΙΑ που εκτρέφει μικρούς κροκοδειλους. Επειτα είναι η παραλία των Χαλκηδονίων, ο Ασακηνός καλούμενος κόλπος, μέρος της Προποντίδας,  στον οποίο έχει κτιστεί η Νικομήδεια, επώνυμος ενός των Βιθυνικών βασιλέων που την έκτισε. Σε αυτόν τον κόλπο υπήρχε η πόλη ΑΣΑΚΟΣ, κτίσμα των Μεγαρέων και των Αθηναίων,  και μετά η Δοιδαλσού, από την οποία ονομάσθηκε ο κόλπος. Κατεσκάφη δε  υπό του Λυσιμάχου. Τους οικήτορες μετήγαγε στην Νικομήδεια αυτός που την έκτισε.

 

3. Συνέχεια του Ασακηνού κόλπου είναι ένας άλλος, στον οποίο βρίσκεται η Προυσιάς, που πριν ονομαζόταν Κίος. Η περιοχή λεγόταν  Μικρά Φρυγια και Επίκτητος. Εδώ κατέφυγε ο Αννίβας  μετά την ήττα του από τον Αντίοχο. Πάνω από την Προυσιάδα υπάρχει όρος το οποίο ονομάζουν ΑΡΓΑΝΘΩΝΙΟΝ. Εδώ λένε οι μύθοι, πως ο Ύλος, ένας από τους συντρόφους του Ηρακλή, που τον είχε ακολουθήσει στην Αργώ, όταν βγήκε για να πάει σε μια κρήνη αρπάχτηκε από νύμφες.  Ο Κίος δε που κι αυτός συντρόφευε τον Ηρακλή, όταν επανήλθε από τους Κόλχους, έμεινε εδώ και έκτισε πολη επώνυμη αυτού. Και τώρα ακόμα γίνεται εορτή από τους Προυσείς, που ονομάζονται ΟΡΕΙΒΑΣΙΑΙ, κατά τις οποίες βγαίνουν όλοι μαζί και αναζητούν τον Ύλο, φωνάζοντας το όνομά του, ο οποίος χάθηκε μέσα στις ύλες [δάση].

 

4. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τους όρους : Βιθυνοί, Φρύγες, Μυσοί, ακόμα και Δολίωνες κοντά στην Κύζικο, και Μύγδονες και Τρώες επειδή μοιάζουν οι φυλές. ... Όλα αυτά τα έθνη θεωρούνται ΘΡΑΚΙΚΑ, ‘δια το την περαίαν νέμεσθαι τούτους, και δια το μη εξαλλάττειν αλλήλων εκατέρους’.

 

5. Αλλά θα μπορούσε κάποιος να τοποθετήσει στην μέση την Βιθυνία, στην εκβολή του Αισήπου την Μυσία, η οποία αγγίζει την θάλασσα, και φτάνει μέχρι τον Ολυμπο. Γύρω της δε την Επίκτητον, [Μικρά Φρυγία] που κείται στα μεσόγαια, και δεν βρέχεται πουθενά από θάλασσα, φθάνει δε μέχρι τα ανατολικά μέρη της Ασκανίας λίμνης και χώρας. Διότι η χώρα έχει το ίδιο όνομα με την λίμνη και ανήκει η μισή στην Φρυγία και η μισή στην Μυσία. Μακριά δε από την Τροία είναι το Φρύγιον. Αυτό δείχνεται και από τον ποιητή όταν λέει:

Φόρκυς αὖ Φρύγας ἦγε καὶ Ἀσκάνιος θεοειδὴς

τῆλ᾽ ἐξ Ἀσκανίης·

η Φρυγική επειδή είναι εγγύτερα από την άλλη Ασκανία, την Μυσική, προς την σημερινή Νίκαια, την οποία εννοεί όταν λέει::

Πάλμύν τ᾽ Ἀσκάνιόν τε Μόρυν θ᾽ υἷ᾽ Ἱπποτίωνος,

Μυσών αγχεμάχων ηγήτορα,

οἵ ῥ᾽ ἐξ Ἀσκανίης εριβώλακος ήλθον αμοιβοί

Δεν είναι δε παράδοξο να πει κανείς κάποιον ηγεμόνα των Φρυγών Ασκάνιον, και ότι ήλθε από την Ασκανία, και επίσης κάποιον ηγεμόνα των Μυσών Ασκάνιο και εξ Ασκανίας. Διότι υπάρχουν πολλά κοινά ονόματα μεταξύ τους, και ποτάμια, και λίμνες και τόποι.

 

6. Και ο ίδιος ο Ποιητής παραδίδει τον ποταμό Αίσηπο ως όριο των Μυσών. Περιγράφοντας δε την παρώρειαν πάνω από το Ίλιον της Τροίας, η οποία υπήγετο στον Αινεία,  ονόμασε Δαρδανία, θέτει στη συνέχεια βόρεια και την Λυκία, υπό τον Πάνδαρο, στην οποία βρίσκεται  η Ζέλεια, και λεγει:

Οἳ δὲ Ζέλειαν ἔναιον ὑπαὶ πόδα νείατον Ἴδης

ἀφνειοὶ πίνοντες ὕδωρ μέλαν Αἰσήποιο                    

Τρῶες, τῶν αὖτ᾽ ἦρχε Λυκάονος ἀγλαὸς υἱὸς

Πάνδαρος

[Β, 825]

Στην Ζέλεια, προς την θάλασσα, πάνω από τον Αίσηπο, είναι η πεδιάδα της Αδραστείας, και η Τήρεια, και η Πιτύα, και όλη η σημερινή Κυζικηνή η προς Πρίαπον,  μέρη τα οποία λέει στη συνέχεια. Έπειτα ανακάμπτει πάλι προς τα ανατολικα μέρη και τα μετά από αυτά. Ώστε δείχνει την περιοχή μέχρι το τέλος του Αισήπου ως το ανατολικό και βόρειο μέρος της Τρωάδας. Και μετά την Τρωάδα είναι η Μυσία και ο Όλυμπος. Η παλαιά μνήμη λοιπόν  υπαγορεύει μια τέτοια θέση των εθνών. Οι δε τωρινές μεταβολες πολλά άλλαξαν. Μετά την άλωση της Τροίας επικράτησαν οι Φρύγες και οι Μυσοί. Έπειτα οι Λυδοί και μετά από εκείνους οι Αιολείς και οι Ιωνες. Επειτα οι Πέρσες και οι Μακεδόνες. Τελευταίοι δε οι Ρωμαίοι, επί των οποίων απέβαλαν και τις διαλέκτους και τα ονόματα οι περισσότεροι, επειδή έγινε ένας άλλος καταμερισμός της περιοχής, χωρίς να φροντίσουν αυτά που υπήρχαν και χωρίς να προσέξουν την αρχαιολογία.

 

7. Στα μεσόγεια της Βιθυνίας είναι το Βιθύνιον  πάνω από το Τίειον, που περιλαμβάνει την χώρα πάνω από τα Σάλωνα που είναι άριστη για εκτροφή βοδιών, από εκεί δε παράγεται ο Σαλωνίτης Τυρός. Και η Νίκαια, η μητρόπολη της Βιθυνίας, στην λίμνη της Ασκανίας. Γύρω της είναι πεδιαδα μεγάλη και πολύ ευδαιμων, αλλά όχι πολύ υγιεινή κατά το θέρος. Εκτισε δε εκεί ο Αντίγονος ο γιος του Φιλίππου πόλη και την ονόμασε Αντιγονία. Επειτα από αυτόν το κτίσμα του Λυσιμάχου, ο οποίος την μετονόμασε Νίκαια, από το όνομα της γυναίκας του.

Ήταν δε αυτή η κόρη του Αντιπάτρου. Λίγο πάνω από την Ασκανία λίμνη είναι η πολιχνη Οτροία, προς τα όρια της ανατολικής Βιθυνίας. Πιστεύουν δε πως η Οτροία ονομάσθηκε έτσι από τον Οτρέα.

 

8. Ότι δε ήταν κατοικία Μυσών η Βιθυνία πρώτη φορά το λέει ο Σκύλαξ ο Καρυανδεύς, και ότι Φρύγες και Μυσοί κατοικούσαν γύρω από την Ασκανία λίμνη. Επειτα ο Διονύσιος, αυτός που συνέγραψε τας κτίσεις, ο οποίος τα στενά προς την Χαλκηδόνα και το Βυζάντιο, τα οποία τώρα ονομάζονται Θράκιος Βόσπορος, προηγουμένως λέει πως ονομάζονταν Μυσιος Βοσπορος. Αυτό δε θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει πως είναι μαρτυρία πως οι Μυσοί είναι Θράκες. Και ο Ευφορίων

Μυσοίς παρ’ ύδασιν Ασκανίης

λέει,  και ο Αιτωλός Αλέξανδρος,

Οι και επ’ Ασκανίων δώματ’ έχουσι ροών

Λιμνης Ασκανίης επί χείλεσιν. Ένθα Δολίων

Υιός Σιληνού νάσσατο και  Μελίης,

το ίδιο αποδεικνύουν, διότι δεν βρίσκεται πουθενά αλλού λίμνη Ασκανία, παρά μονον εδώ.»

 

 

G