Βλ. ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ,
5, 14, 2. Οι Ηλείοι
συνηθίζουν να χρησιμοποιούν για τις θυσίες στον Δία μόνο ξυλα λεύκης και όχι
άλλου δένδρου κανενός. Και μου φαίνεται πως προτιμούν τη λεύκη όχι για κανένα
άλλο λόγο παρά μόνο επειδή ο Ηρακλής την έφερε από την Θεσπρωτία. Ακόμα νομίζω
πως και ο ίδιος ο Ηρακλής, όταν έκανε θυσία για τον Δία στην Ολυμπία, τα μηριά
των ιερείων τα έκαψε πανω σε ξύλα λεύκης. Τη λεύκη ο Ηρακλής τη βρήκε να φύεται
κοντά στον ΑΧΕΡΟΝΤΑ, τον ποταμό της ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ, και λένε πως γι’ αυτό ο Ομηρος
την ονομάζει ΑΧΕΡΩΙΔΑ.
[Στους όψιμους
χρόνους της αρχαιότητας η λεύκη θεωρούνταν δένδρο του ΑΔΗ που ευδοκιμούσε και
στις όχθες του ΑΧΕΡΟΝΤΑ, από όπου η καλλιέργειά της εξαπλώθηκε και σε άλλα
πλούσια σε νερά εδάφη. Το όνομα ίσως να προήλθε από τα πολύ υγρά εδάφη όπου το
δενδρο ευδοκιμεί, κοντά σε ποτάμια ή σε βαλτώδεις περιοχές, ονομαζόμενες
αχερούσια. Η λεύκη και η κυπάρισσος
καθιερώθηκαν ως τα κατεξοχήν δένδρα του Κάτω Κόσμου. Τα ενεπίγραφα χρυσά
ελάσματα, με τα οποία εφοδίαζαν οι ορφικοί τους νεκρούς τους, άρχιζαν με τις
λέξεις: «Ευρήσεις Αϊδαο δόμοις ενδέξια κρήνην παρ’ δ’ αυτή λευκήν εστηκυίαν
κυπάρισσον»].
Η πολύ ψηλή λεύκα ονομάζεται ΑΙΓΕΙΡΟΣ Αυτή, όπως λέει ο Παυσανίας 5, 14, 3, είναι γέννημα της
γης των ΚΕΛΤΩΝ, και του Κελτικού Ηριδανού.
Βλ. ΙΛΙΑΔΟΣ, ΡΑΨΩΔΙΑ
Δ, στ. 482 :
ἐν κονίῃσι χαμαὶ πέσεν
αἴγειρος ὣς
Έπεσεν αυτός στα
χώματα, ωσάν λεύκα