ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ψ΄(στίχοι : 358-533) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]
|
|
Εις την αράδα στάθηκαν, και ξέμακρα στο σιάδι τα τέρματα έδειξ’ ο Αχιλλεύς. Και τηρητήν πλησίον βάζει τον θείον Φοίνικα, τον φίλον του πατρός του, για να προσέχει και σωστά να κρίνει τον αγώνα.
|
στὰν δὲ μεταστοιχί, σήμηνε δὲ τέρματ᾽ Ἀχιλλεὺς τηλόθεν ἐν λείῳ πεδίῳ· παρὰ δὲ σκοπὸν εἷσεν ἀντίθεον Φοίνικα ὀπάοναπατρὸς ἑοῖο, 360 ὡς μεμνέῳτο δρόμους καὶ ἀληθείην ἀποείποι.
|
Και αφού στους ίππους σήκωσαν τες μάστιγές τους όλοι με τα λουριά τους άναφταν και με τα λόγι’ ακόμη. Κι έτρεχαν κείνοι ακράτητοι στο σιάδι από τα πλοία. Και κάτω από τα στήθη τους η σκόνη στον αέρα σηκώνονταν σαν σύννεφον ή μαύρη ανεμοζάλη και οι χαίτες ετινάζονταν στο φύσημα του ανέμου, και πότ’ εγγίζαν εις την γην τ’ αμάξια, πότε επάνω ψηλά πετιόνταν. Και όλοι ορθοί στους θρόνους οι ελατήρες εστέκονταν, κι εσπάραζε της νίκης η λαχτάρα όλωντα στήθη και καθείς βοούσε στ’ άλογά του, κι εκείνα ως να’σαν φτερωτά την πεδιάδα εσχίζαν.
|
οἳ δ᾽ ἅμα πάντες ἐφ᾽ ἵπποιιν μάστιγας ἄειραν, πέπληγόν θ᾽ ἱμᾶσιν, ὁμόκλησάν τ᾽ ἐπέεσσιν ἐσσυμένως· οἳ δ᾽ ὦκα διέπρησσον πεδίοιο νόσφι νεῶν ταχέως· ὑπὸ δὲ στέρνοισι κονίη 365 ἵστατ᾽ ἀειρομένη ὥς τε νέφος ἠὲ θύελλα, χαῖται δ᾽ ἐρρώοντο μετὰ πνοιῇς ἀνέμοιο. ἅρματα δ᾽ ἄλλοτε μὲν χθονὶ πίλνατο πουλυβοτείρῃ, ἄλλοτε δ᾽ ἀΐξασκε μετήορα· τοὶ δ᾽ ἐλατῆρες ἕστασαν ἐν δίφροισι, πάτασσε δὲ θυμὸς ἑκάστου νίκης ἱεμένων· κέκλοντο δὲ οἷσιν ἕκαστος ἵπποις, οἳ δ᾽ ἐπέτοντο κονίοντες πεδίοιο.
|
Κι όταν στην άκρην έφθασαν οι ίπποι να γυρίσουν προς τ’ ακρογιάλι εδείχνετο του καθενός η ανδρεία κι οι ίπποι σφόδρα ετάνυσαν καθένας την ορμήν του.
|
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ πύματον τέλεον δρόμον ὠκέες ἵπποι ἂψ ἐφ᾽ ἁλὸς πολιῆς, τότε δὴ ἀρετή γε ἑκάστου φαίνετ᾽, ἄφαρ δ᾽ ἵπποισι τάθη δρόμος· ὦκα δ᾽ ἔπειτα
|
Τότε οι φοράδες έβγαιναν του Ευμήλου απ’ όλους πρώτες, ευθύς κατόπι του Τρωός οι ίπποι του Διομήδη πετούσαν όχι ξέμακρα, αλλά σιμά του τόσο που πάντοτε, σου εφαίνετο, τον θρόνον θα πατήσουν, κι η άχνα τους εθέρμαινε τες πλάτες του Ευμήλου, επάνω του ως απίθωναν αυτοί τες κεφαλές τους.
|
αἳ Φηρητιάδαο ποδώκεες ἔκφερον ἵπποι. τὰς δὲ μετ᾽ ἐξέφερον Διομήδεος ἄρσενες ἵπποι Τρώϊοι, οὐδέ τι πολλὸν ἄνευθ᾽ ἔσαν, ἀλλὰ μάλ᾽ ἐγγύς· αἰεὶ γὰρ δίφρου ἐπιβησομένοισιν ἐΐκτην, πνοιῇ δ᾽ Εὐμήλοιο μετάφρενον εὐρέε τ᾽ ὤμω 380 θέρμετ᾽· ἐπ᾽ αὐτῷ γὰρ κεφαλὰς καταθέντε πετέσθην.
|
Και θα τον πέρνα ή θα’κανεν αμφίβολην την νίκην αν του Διομήδη από χολήν που επήρε τότε ο Φοίβος δεν του πετούσεν έξαφνα την μάστιγ’ απ’ το χέρι. Και απ’ τον θυμόν του εδάκρυσε να βλέπει ο Διομήδης πως οι φοράδες έμπροσθεν πολύν επαίρναν δρόμον και οι δικοί του ακέντητοι οπίσω εσπεδισθήκαν.
|
καί νύ κεν ἢ παρέλασσ᾽ ἢ ἀμφήριστον ἔθηκεν, εἰ μὴ Τυδέος υἷϊ κοτέσσατο Φοῖβος Ἀπόλλων, ὅς ῥά οἱ ἐκ χειρῶν ἔβαλεν μάστιγα φαεινήν. τοῖο δ᾽ ἀπ᾽ ὀφθαλμῶν χύτο δάκρυα χωομένοιο, οὕνεκα τὰς μὲν ὅρα ἔτι καὶ πολὺ μᾶλλον ἰούσας, οἳ δέ οἱ ἐβλάφθησαν ἄνευ κέντροιο θέοντες.
|
Αλλ’ είδε πως πανούργησεν ο Φοίβος τον Τυδείδην η Αθηνά, κι έδραμ’ ευθύς σιμά στον πολεμάρχον, του απόδωσε την μάστιγα κι εγκάρδιωσε τους ίππους.
|
οὐδ᾽ ἄρ᾽ Ἀθηναίην ἐλεφηράμενος λάθ᾽ Ἀπόλλων Τυδεΐδην, μάλα δ᾽ ὦκα μετέσσυτο ποιμένα λαῶν, δῶκε δέ οἱ μάστιγα, μένος δ᾽ ἵπποισιν ἐνῆκεν· 390
|
Και θυμωμένη τρέχοντας στον Εύμηλον επάνω τον ζυγόν του’σπασε η θεά κι εδώ κι εκεί του δρόμου έφυγαν οι φοράδες του κι έριξαν το τιμόνι.
|
ἣ δὲ μετ᾽ Ἀδμήτου υἱὸν κοτέουσ᾽ ἐβεβήκει, ἵππειον δέ οἱ ἦξε θεὰ ζυγόν· αἳ δέ οἱ ἵπποι ἀμφὶς ὁδοῦ δραμέτην, ῥυμὸς δ᾽ ἐπὶ γαῖαν ἐλύσθη.
|
Κι εκείνος στον τροχόν σιμά ροβόλησε απ’ τον θρόνον, οι αγκώνες του εγδάρθηκαν, η μύτη και το στόμα, το μέτωπό του εσύντριψε, τα μάτια του όλα δάκρυα εγέμισαν κι εκόπηκεν η ανδρική φωνή του.
|
αὐτὸς δ᾽ ἐκ δίφροιο παρὰ τροχὸν ἐξεκυλίσθη, ἀγκῶνάς τε περιδρύφθη στόμα τε ῥῖνάς τε, 395 θρυλίχθη δὲ μέτωπον ἐπ᾽ ὀφρύσι· τὼ δέ οἱ ὄσσε δακρυόφι πλῆσθεν, θαλερὴ δέ οἱ ἔσχετο φωνή.
|
Τότε στον δρόμον έγυρε τους ίππους ο Τυδείδης και όλους τους άλλους πέρασε πολύ, καθώς τους ίππους του άναφτεν η Αθηνά και του’δινε την νίκην. Κι αυτού κατόπιν ο ξανθός Μενέλαος προχωρούσε.
|
Τυδεΐδης δὲ παρατρέψας ἔχε μώνυχας ἵππους, πολλὸν τῶν ἄλλων ἐξάλμενος· ἐν γὰρ Ἀθήνη ἵπποις ἧκε μένος καὶ ἐπ᾽ αὐτῷ κῦδος ἔθηκε. 400 τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ Ἀτρεΐδης εἶχε ξανθὸς Μενέλαος.
|
Κι εφώναξ’ ο Αντιλοχος στους ίππους του πατρός του: «Και σεις πατήσετε γερά, τεντώστε την ορμήν σας. Μ’ εκείνους να παλαίσετε δεν λέγω του Τυδείδη τους ίππους, που τους έδωκε μεγάλην γρηγοράδα η Αθηνά, και ηθέλησε να δώσει αυτού την νίκην. Αλλά γοργά προφθάσετε του Αδμήτου το ζευγάρι, θα’ναι εντροπή σας θηλυκό να γίνει ανώτερό σας η Αίθη. Ακόμη οπίσω της θα μείνετε, ω γενναίοι;
|
Ἀντίλοχος δ᾽ ἵπποισιν ἐκέκλετο πατρὸς ἑοῖο· ἔμβητον καὶ σφῶϊ· τιταίνετον ὅττι τάχιστα. ἤτοι μὲν κείνοισιν ἐριζέμεν οὔ τι κελεύω Τυδεΐδεω ἵπποισι δαΐφρονος, οἷσιν Ἀθήνη 405 νῦν ὤρεξε τάχος καὶ ἐπ᾽ αὐτῷ κῦδος ἔθηκεν· ἵππους δ᾽ Ἀτρεΐδαο κιχάνετε, μὴ δὲ λίπησθον, καρπαλίμως, μὴ σφῶϊν ἐλεγχείην καταχεύῃ Αἴθη θῆλυς ἐοῦσα· τί ἢ λείπεσθε φέριστοι;
|
Και ιδού τι λέγω φανερά και ο λόγος μου θα γίνει. Δεν θα σας περιποιηθεί στο εξής ο μέγας Νέστωρ, ο ίδιος αλύπητα θενά σας κόψει, ανίσως πάρωμε οκνηρευόμενοι κατώτερον βραβείον. Αλλά να με συντρέξετε με την ορμήν σας όλην.
|
ὧδε γὰρ ἐξερέω, καὶ μὴν τετελεσμένον ἔσται· 410 οὐ σφῶϊν κομιδὴ παρὰ Νέστορι ποιμένι λαῶν ἔσσεται, αὐτίκα δ᾽ ὔμμε κατακτενεῖ ὀξέϊ χαλκῷ, αἴ κ᾽ ἀποκηδήσαντε φερώμεθα χεῖρον ἄεθλον. ἀλλ᾽ ἐφομαρτεῖτον καὶ σπεύδετον ὅττι τάχιστα·
|
Και ο νους μου θα μηχανευθεί με τρόπον να γλιστρήσω του δρόμου εκεί στο στένωμα κι έτσι θα μου ξεφύγει.».
|
ταῦτα δ᾽ ἐγὼν αὐτὸς τεχνήσομαι ἠδὲ νοήσω 415 στεινωπῷ ἐν ὁδῷ παραδύμεναι, οὐδέ με λήσει.
|
Κι εκείνοι απ’ τους φοβερισμούς που ακούσαν του κυρίου το τρέξιμό τους σπούδαξαν ώσπου σ’ ολίγην ώραν του κοίλου δρόμου το στενό του Αντιλόχου εφάνη. Είχεν ο δρόμος σχίσμα γης που μαζευμένα εκάμαν τα χειμωνιάτικα νερά κι εβύθισεν ο τόπος.
|
ὣς ἔφαθ᾽, οἳ δὲ ἄνακτος ὑποδείσαντες ὁμοκλὴν μᾶλλον ἐπιδραμέτην ὀλίγον χρόνον· αἶψα δ᾽ ἔπειτα στεῖνος ὁδοῦ κοίλης ἴδεν Ἀντίλοχος μενεχάρμης. ῥωχμὸς ἔην γαίης, ᾗ χειμέριον ἀλὲν ὕδωρ 420 ἐξέρρηξεν ὁδοῖο, βάθυνε δὲ χῶρον ἅπαντα·
|
Εκεί με φόβον μη συμβεί σμίξις τροχών τραβούσε ο Ατρείδης. Τότ’ ο Αντίλοχος έξω του δρόμου στρέφει τους ίππους, γέρνει πλαγινά και ορμά να τον προφθάσει,
«Ανόητε», του εφώναξεν ο Ατρείδης φοβισμένος, «πώς κυβερνάς; Τους ίππους σου κράτησε, κι είναι ο δρόμος, στενός, παρέκει στο πλατύ, θαρρώ, θα προσπεράσεις, μην αφανίσεις και τους δυο κτυπώντας με τ’ αμάξι.».
|
τῇ ῥ᾽ εἶχεν Μενέλαος ἁματροχιὰς ἀλεείνων. Ἀντίλοχος δὲ παρατρέψας ἔχε μώνυχας ἵππους ἐκτὸς ὁδοῦ, ὀλίγον δὲ παρακλίνας ἐδίωκεν. Ἀτρεΐδης δ᾽ ἔδεισε καὶ Ἀντιλόχῳ ἐγεγώνει· 425
Ἀντίλοχ᾽ ἀφραδέως ἱππάζεαι, ἀλλ᾽ ἄνεχ᾽ ἵππους· στεινωπὸς γὰρ ὁδός, τάχα δ᾽ εὐρυτέρη παρελάσσαι· μή πως ἀμφοτέρους δηλήσεαι ἅρματι κύρσας.
|
Αλλ’ ωσάν τα λόγια του ποσώς να μη’χε ακούσει ο Αντίλοχος σφοδρότερα τους ίππους εκεντούσε. Και όσην ο δίσκος έχει ορμήν ριγμένος από χέρι ανδρός, που όλην την δύναμην της νιότης δοκιμάζει, τόσο διασκέλισαν και αυτοί. Κι εκείνοι του Ατρείδη τα οπίσω εκάμαν, ότι αυτός ηθέλησε κι εμείναν, μήπως συμπλέξουν και τα δυο ζευγάρια μες στον δρόμον και τα καλόπλεκτα θρονιά γυρίσουν άνω κάτω κι οι ίδιοι χάμου κυλισθούν ζηλεύοντας την νίκην.
|
ὣς ἔφατ᾽, Ἀντίλοχος δ᾽ ἔτι καὶ πολὺ μᾶλλον ἔλαυνε κέντρῳ ἐπισπέρχων ὡς οὐκ ἀΐοντι ἐοικώς. 430 ὅσσα δὲ δίσκου οὖρα κατωμαδίοιο πέλονται, ὅν τ᾽ αἰζηὸς ἀφῆκεν ἀνὴρ πειρώμενος ἥβης, τόσσον ἐπιδραμέτην· αἳ δ᾽ ἠρώησαν ὀπίσσω Ἀτρεΐδεω· αὐτὸς γὰρ ἑκὼν μεθέηκεν ἐλαύνειν μή πως συγκύρσειαν ὁδῷ ἔνι μώνυχες ἵπποι, 435 δίφρους τ᾽ ἀνστρέψειαν ἐϋπλεκέας, κατὰ δ᾽ αὐτοὶ ἐν κονίῃσι πέσοιεν ἐπειγόμενοι περὶ νίκης.
|
Τότε ο ξανθός Μενέλαος τον αποπήρε κι είπε:
«Αντίλοχε, και ποιος θνητός ολέθριος είναι, ως είσαι; Εσφάλαμε οπού δίκαιον σε λέγαμε, ω χαμένε. Αλλ’ όμως πρώτα θα ορκισθείς πριν πάρεις το βραβείον.».
|
τὸν καὶ νεικείων προσέφη ξανθὸς Μενέλαος·
Ἀντίλοχ᾽ οὔ τις σεῖο βροτῶν ὀλοώτερος ἄλλος· ἔρρ᾽, ἐπεὶ οὔ σ᾽ ἔτυμόν γε φάμεν πεπνῦσθαι Ἀχαιοί. ἀλλ᾽ οὐ μὰν οὐδ᾽ ὧς ἄτερ ὅρκου οἴσῃ ἄεθλον.
|
Είπε. Κατόπιν εφώναξε στα δυνατά πουλάρια.
|
ὣς εἰπὼν ἵπποισιν ἐκέκλετο φώνησέν τε·
|
«Μη μου σταθείτε ακίνητοι και καταπικραμένοι εκείνων θενά κουρασθούν τα γόνατα και οι φτέρνες πριν από σας. Ότι και οι δυο τα νιάτα πιά δεν έχουν.».
Και τότ’ εκείνα απ’ την βοήν που ακούσαν του κυρίου όρμησαν και δεν άργησαν τους άλλους να προφθάσουν.
|
μή μοι ἐρύκεσθον μὴ δ᾽ ἕστατον ἀχνυμένω κῆρ. φθήσονται τούτοισι πόδες καὶ γοῦνα καμόντα ἢ ὑμῖν· ἄμφω γὰρ ἀτέμβονται νεότητος. 445
ὣς ἔφαθ᾽, οἳ δὲ ἄνακτος ὑποδείσαντες ὁμοκλὴν μᾶλλον ἐπιδραμέτην, τάχα δέ σφισιν ἄγχι γένοντο.
|
Στον κύκλον κει καθήμενοι θωρούσαν οι Αργείοι τους ίππους που μ’ακράτητην ορμήν τετραποδίζαν. Πρώτος ο άρχος των Κρητών, Ιδομενεύς, τους ίππους ενόησε, ως εκάθονταν ψηλά του κύκλου απ’ έξω. Και ως άκουσεν από μακριά βοήν του κυβερνήτη ξεχώρισε περήφανο πουλάρι να προβαίνει που’χε την τρίχα ολόξανθην και μόνον έν’ασπράδι ωσάν φεγγάρι στρογγυλό, στο μέτωπο εφαινόνταν.
|
Ἀργεῖοι δ᾽ ἐν ἀγῶνι καθήμενοι εἰσορόωντο ἵππους· τοὶ δὲ πέτοντο κονίοντες πεδίοιο. πρῶτος δ᾽ Ἰδομενεὺς Κρητῶν ἀγὸς ἐφράσαθ᾽ ἵππους· ἧστο γὰρ ἐκτὸς ἀγῶνος ὑπέρτατος ἐν περιωπῇ· τοῖο δ᾽ ἄνευθεν ἐόντος ὁμοκλητῆρος ἀκούσας ἔγνω, φράσσατο δ᾽ ἵππον ἀριπρεπέα προὔχοντα, ὃς τὸ μὲν ἄλλο τόσον φοῖνιξ ἦν, ἐν δὲ μετώπῳ λευκὸν σῆμα τέτυκτο περίτροχον ἠΰτε μήνη. 455
|
Τότ’ εσηκώθη και άρχισε να λέγει στους Αργείους:
|
στῆ δ᾽ ὀρθὸς καὶ μῦθον ἐν Ἀργείοισιν ἔειπεν·
|
«Ω των Αργείων αρχηγοί, καλοί μου πολεμάρχοι, τάχα εγώ μόνος ή και σεις βλέπετ’ εκεί τους ίππους; Άλλοι απ’ αυτούς που επρότρεχαν μου εφαίνονταν και άλλος φαντάζει ο κυβερνήτης των. Και κάτου εμποδισθήκαν αυτές που εκεί εκέρδισαν στον δρόμον οι φοράδες.
|
ὦ φίλοι Ἀργείων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες οἶος ἐγὼν ἵππους αὐγάζομαι ἦε καὶ ὑμεῖς; ἄλλοι μοι δοκέουσι παροίτεροι ἔμμεναι ἵπποι, ἄλλος δ᾽ ἡνίοχος ἰνδάλλεται· αἳ δέ που αὐτοῦ ἔβλαβεν ἐν πεδίῳ, αἳ κεῖσέ γε φέρτεραι ἦσαν·
|
Πρώτα στο τέρμα ολόγυρα τες έβλεπα να τρέχουν, τώρα απ’ εμπρός μου χάθηκαν, αν και παντού γυρίζω τα μάτια μου να τες ιδώ στο Τρωικό πεδίον. Ή θα του εφύγαν τα λουριά και δεν μπορούσε πλέον να τες κρατίσει στρέφοντας το τέρμα ο κυβερνήτης. Εκεί, θαρρώ, θα’πρεπε αυτός και θα’σπασε τ’ αμάξι και ξαγριωμένες σκίρτησαν κι εφυγαν οι φοράδες. Ορθοί κοιτάζετε και σεις. Ίσως καλά δεν βλέπω εγώ, αλλά μου φαίνεται, πως κείνος αυτού πέρα είναι το γένος Αιτωλός, και στ’ Άργος βασιλεύει, και του Τυδέως είν’ υιός, ο δυνατός Διομήδης.».
|
ἤτοι γὰρ τὰς πρῶτα ἴδον περὶ τέρμα βαλούσας, νῦν δ᾽ οὔ πῃ δύναμαι ἰδέειν· πάντῃ δέ μοι ὄσσε Τρωϊκὸν ἂμ πεδίον παπταίνετον εἰσορόωντι· ἦε τὸν ἡνίοχον φύγον ἡνία, οὐδὲ δυνάσθη 465 εὖ σχεθέειν περὶ τέρμα καὶ οὐκ ἐτύχησεν ἑλίξας· ἔνθά μιν ἐκπεσέειν ὀΐω σύν θ᾽ ἅρματα ἆξαι, αἳ δ᾽ ἐξηρώησαν, ἐπεὶ μένος ἔλλαβε θυμόν. ἀλλὰ ἴδεσθε καὶ ὔμμες ἀνασταδόν· οὐ γὰρ ἔγωγε εὖ διαγιγνώσκω· δοκέει δέ μοι ἔμμεναι ἀνὴρ 470 Αἰτωλὸς γενεήν, μετὰ δ᾽ Ἀργείοισιν ἀνάσσει Τυδέος ἱπποδάμου υἱὸς κρατερὸς Διομήδης.
|
Και ο Αίας τον κακόβρισεν ο γρήγορος Οιλείδης:
|
τὸν δ᾽ αἰσχρῶς ἐνένιπεν Ὀϊλῆος ταχὺς Αἴας·
|
«Ιδομενέα, φαφλατάς παράκαιρα. Και πέρα ανάερα σηκώνονται πετώντας οι φοράδες. Μες στους Αργείους, ως θαρρώ, τόσο δεν είσαι νέος, και μάτια τόσο καθαρά δεν έχ’ η κεφαλή σου. Πάντοτ’ εσύ’σαι φαφλατάς, αλλ’ όπου ευρίσκοντ’ άλλοι άνδρες καλύτεροι από σε, προς τι να φαφλατίζεις; Εκείνες είναι που απ’ αρχής προτρέχαν οι φοράδες του Ευμήλου και τες κυβερνά με τα λουριά στο χέρι.».
|
Ἰδομενεῦ τί πάρος λαβρεύεαι; αἳ δέ τ᾽ ἄνευθεν ἵπποι ἀερσίποδες πολέος πεδίοιο δίενται. 475 οὔτε νεώτατός ἐσσι μετ᾽ Ἀργείοισι τοσοῦτον, οὔτέ τοι ὀξύτατον κεφαλῆς ἐκδέρκεται ὄσσε· ἀλλ᾽ αἰεὶ μύθοις λαβρεύεαι· οὐδέ τί σε χρὴ λαβραγόρην* ἔμεναι· πάρα γὰρ καὶ ἀμείνονες ἄλλοι. ἵπποι δ᾽ αὐταὶ ἔασι παροίτεραι, αἳ τὸ πάρος περ, Εὐμήλου, ἐν δ᾽ αὐτὸς ἔχων εὔληρα βέβηκε.
|
Ευθύς ο άρχος των Κρητών του αντείπε χολωμένος:
|
τὸν δὲ χολωσάμενος Κρητῶν ἀγὸς ἀντίον ηὔδα·
|
«Αίας φιλονικότατε, κακόγνωμε και στα άλλα μες στους Αργείους ύστερος, ότ’ είναι ωμός ο νους σου. Κι έλ’ , ας στοιχηματίσωμεν ή τρίποδα ή λεβέτι και ποιο ζευγάρι τρέχει εμπρός κριτής ας μαρτυρήσει ο Αγαμέμνων. Τότε συ πλερώνοντας θα μάθεις.».
|
Αἶαν νεῖκος ἄριστε κακοφραδὲς ἄλλά τε πάντα δεύεαι Ἀργείων, ὅτι τοι νόος ἐστὶν ἀπηνής. δεῦρό νυν ἢ τρίποδος περιδώμεθον ἠὲ λέβητος, ἴστορα δ᾽ Ἀτρεΐδην Ἀγαμέμνονα θείομεν ἄμφω, ὁππότεραι πρόσθ᾽ ἵπποι, ἵνα γνώῃς ἀποτίνων.
|
Είπε κι ευθύς πετάχθηκεν ο φτεροπόδης Αίας και θυμωμένος έμελλε κακά να του απαντήσει. Και θ’ άναφτε χειρότερη σ’ αυτούς φιλονικία, αν δεν σηκώνετ’ ο Αχιλλεύς ο ίδιος, που τους είπε:
|
ὣς ἔφατ᾽, ὄρνυτο δ᾽ αὐτίκ᾽ Ὀϊλῆος ταχὺς Αἴας χωόμενος χαλεποῖσιν ἀμείψασθαι ἐπέεσσι· καί νύ κε δὴ προτέρω ἔτ᾽ ἔρις γένετ᾽ ἀμφοτέροισιν, εἰ μὴ Ἀχιλλεὺς αὐτὸς ἀνίστατο καὶ φάτο μῦθον·
|
«Τα λόγια τούτα τα κακά να παύσουν μεταξύ σας, Αίας συ και Ιδομενεύς, ότι δεν είναι πρέπον, που σ’ άλλον αν το εβλέπετε θα σας αγανακτούσε. Αλλά στον κύκλον ήσυχοι τους ίππους θεωρείτε, και δεν θ’ αργήσουν τώρα εδώ να φθάσουν, ως τους βιάζει ζήλος της νίκης τότ’ εσείς θέλει γωρίσετ’ όλοι των ίππων τίνες ύστεροι και τίνες είναι πρώτοι.».
|
μηκέτι νῦν χαλεποῖσιν ἀμείβεσθον ἐπέεσσιν Αἶαν Ἰδομενεῦ τε κακοῖς, ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε. καὶ δ᾽ ἄλλῳ νεμεσᾶτον ὅτις τοιαῦτά γε ῥέζοι. ἀλλ᾽ ὑμεῖς ἐν ἀγῶνι καθήμενοι εἰσοράασθε 495 ἵππους· οἳ δὲ τάχ᾽ αὐτοὶ ἐπειγόμενοι περὶ νίκης ἐνθάδ᾽ ἐλεύσονται· τότε δὲ γνώσεσθε ἕκαστος ἵππους Ἀργείων, οἳ δεύτεροι οἵ τε πάροιθεν.
|
Τον λόγον δεν απόειπε κι έφθασεν ο Τυδείδης τους ίππους του κατάπλατα ραβδίζοντας κι εκείνοι εκόφταν με ανάερα διάσκελα τον δρόμον. Και από την σκόνη ευφραίνονταν επάν’ ο κυβερνήτης, και οπίσω στα φτερόποδα πουλάρια ροβολούσε τ’ αμάξι χρυσοκόλλητο με δίπλες κασσιτέρου.
|
ὣς φάτο, Τυδεΐδης δὲ μάλα σχεδὸν ἦλθε διώκων, μάστι δ᾽ αἰὲν ἔλαυνε κατωμαδόν· οἳ δέ οἱ ἵπποι 500 ὑψόσ᾽ ἀειρέσθην ῥίμφα πρήσσοντε κέλευθον. αἰεὶ δ᾽ ἡνίοχον κονίης ῥαθάμιγγες ἔβαλλον, ἅρματα δὲ χρυσῷ πεπυκασμένα κασσιτέρῳ τε ἵπποις ὠκυπόδεσσιν ἐπέτρεχον· οὐδέ τι πολλὴ
|
Και τα στεφάνια των τροχών μικρόν αυλάκι αφήκαν στο λεπτό χώμα οπίσω τους κι εκείνα εμπρός πετούσαν. Στον κύκλον μέσα εστάθηκε και ίδρωτες στο χώμα ρονιές τα στήθη εστάλαζαν και οι κεφαλές των ίππων. Και αυτός από τ’ολόλαμπρον επήδησε θρονί του και στον ζυγόν απόθεσε την μάστιγα. Και αμέσως ο ανδρειωμένος Σθένελος επήρε το βραβείον και με τον καλόν τρίποδα παράδωσε την κόρην εις τους συντρόφους και άρχισε τους ίππους να ξεζέψει.
|
γίγνετ᾽ ἐπισσώτρων ἁρματροχιὴ κατόπισθεν 505 ἐν λεπτῇ κονίῃ· τὼ δὲ σπεύδοντε πετέσθην. στῆ δὲ μέσῳ ἐν ἀγῶνι, πολὺς δ᾽ ἀνεκήκιεν ἱδρὼς ἵππων ἔκ τε λόφων καὶ ἀπὸ στέρνοιο χαμᾶζε. αὐτὸς δ᾽ ἐκ δίφροιο χαμαὶ θόρε παμφανόωντος, κλῖνε δ᾽ ἄρα μάστιγα ποτὶ ζυγόν· οὐδὲ μάτησεν ἴφθιμος Σθένελος, ἀλλ᾽ ἐσσυμένως λάβ᾽ ἄεθλον, δῶκε δ᾽ ἄγειν ἑτάροισιν ὑπερθύμοισι γυναῖκα καὶ τρίποδ᾽ ὠτώεντα φέρειν· ὃ δ᾽ ἔλυεν ὑφ᾽ ἵππους.
|
Κατόπιν ήλθ’ ο Αντίλοχος αυτός που τον Ατρείδην μ’ επιβουλήν του επέρασε και όχι με ορμήν των ίππων. Και όμως τούτος πολύ εγγύς εράβδιζε τους ίππους και όσον απέχει απ’ τον τροχόν πουλάρι οπού το σιάδι μ’ όλο τ’ αμάξι τανυστά τραβά τον κύριόν του, που εγγίζουν μόλις τον τροχόν οι τρίχες της ουράς του. Κι εκείνο τρέχει κολλητά στ’ αμάξι και δεν μένει τόπος πολύς ανάμεσα όσον και αν πάρουν δρόμον. Τόσον απ’ τον Αντίλοχον έμενε οπίσω ο Ατρείδης.
|
τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ Ἀντίλοχος Νηλήϊος ἤλασεν ἵππους κέρδεσιν, οὔ τι τάχει γε, παραφθάμενος Μενέλαον· ἀλλὰ καὶ ὧς Μενέλαος ἔχ᾽ ἐγγύθεν ὠκέας ἵππους. ὅσσον δὲ τροχοῦ ἵππος ἀφίσταται, ὅς ῥα ἄνακτα ἕλκῃσιν πεδίοιο τιταινόμενος σὺν ὄχεσφι· τοῦ μέν τε ψαύουσιν ἐπισσώτρου τρίχες ἄκραι οὐραῖαι· ὃ δέ τ᾽ ἄγχι μάλα τρέχει, οὐδέ τι πολλὴ χώρη μεσσηγὺς πολέος πεδίοιο θέοντος· τόσσον δὴ Μενέλαος ἀμύμονος Ἀντιλόχοιο
|
Αλλά και δυο δισκοβολιές έμενε οπίσω πρώτα, αλλά γοργά τον πρόφθασε με την καλήν ανδρείαν της Αίθης, της καλότριχης φοράδας του αδελφού του. Και ακόμη αν αγωνίζονταν παρέκει τον περνούσε ο Ατρείδης και δεν θ’ άφηναν αμφίβολην την νίκην.
|
λείπετ᾽· ἀτὰρ τὰ πρῶτα καὶ ἐς δίσκουρα λέλειπτο, ἀλλά μιν αἶψα κίχανεν· ὀφέλλετο γὰρ μένος ἠῢ ἵππου τῆς Ἀγαμεμνονέης καλλίτριχος Αἴθης· 525 εἰ δέ κ᾽ ἔτι προτέρω γένετο δρόμος ἀμφοτέροισι, τώ κέν μιν παρέλασσ᾽ οὐδ᾽ ἀμφήριστον ἔθηκεν.
|
Κι έμενε απ’ τον Μενέλαον μιαν κονταριάν οπίσω ο Μηριόνης, οπαδός λαμπρός του Ιδομενέως, ότ’ ήσαν αργοκίνητα τα εύμορφα άλογά του και κείνος πάλι αδύνατος πολύ να κυβερνήσει.
|
αὐτὰρ Μηριόνης θεράπων ἐῢς Ἰδομενῆος λείπετ᾽ ἀγακλῆος Μενελάου δουρὸς ἐρωήν· βάρδιστοι μὲν γάρ οἱ ἔσαν καλλίτριχες ἵπποι, 530 ἤκιστος δ᾽ ἦν αὐτὸς ἐλαυνέμεν ἅρμ᾽ ἐν ἀγῶνι.
|
Και απ’ όλους ήλθε υστερινός ο Εύμηλος κι ετράβα τ’ όμορφο αμάξι κι έμπροσθεν κεντούσε τ’ άλογά του.
|
υἱὸς δ᾽ Ἀδμήτοιοπανύστατος ἤλυθεν ἄλλων ἕλκων ἅρματα καλὰ ἐλαύνων πρόσσοθεν ἵππους.
|
* Επανάληψη της λέξης
λαβρεύομαι = φλυαρώ επιπόλαια ή με θράσος # μιλώ με θρασύτητα # φλυαρώ αμέτρως.
Λαβρεύω = λαλώ με θράσος και με πολλά λόγια.
Λαβρεία = φλυαρία θρασεία # αναίδεια #
θρασύτητα.
Λάβρυς = πελέκι και ο διπλούς πέλεκυς ήταν το
σύμβλο της Κρήτης. [και ο γνωστός Λαβύρινθος
από αυτό προέρχεται].
Ο Ιδομνέας ήταν ο αρχηγός των Κρητικών στον Τρωικό πόλεμο, γι’ αυτό επαναλαμβάνει την λέξη ο Αίας του Οιλέος θέλοντας να τον πειράξει.