ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ M΄(στίχοι : 141-328) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]
|
|
|
Και ως τότ’ εκείνοι μέσαθε σφοδρά παρακινούσαν τους Αχαιούς ν’ αγωνισθούν να σώσουν τα καράβια. Αλλ’ άμα ενόησαν εμπρός να προχωρούν οι Τρώες στο τείχος και των Δαναών βοή φυγής ακούσθη, τότε απ’ τες πύλες όρμησαν κι εμπρός επολεμούσαν εκείν’ οι δύο, και όμοιαζαν αγριόχοιροι στα όρη, που καρτερούν ατρόμητοι πλήθος ανδρών και σκύλων, και όπως ορμούν δεξιά ζερβά τα δένδρα σπουν του δάσους μ’ όλες τες ρίζες, και κρατούν τα δόντια των θηρίων, ωσότου κάποιος την ζωήν μ’ ακόντι να τους πάρει.
|
οἳ δ᾽ ἤτοι εἷος μὲν ἐϋκνήμιδας Ἀχαιοὺς ὄρνυον ἔνδον ἐόντες ἀμύνεσθαι περὶ νηῶν· αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τεῖχος ἐπεσσυμένους ἐνόησαν Τρῶας, ἀτὰρ Δαναῶν γένετο ἰαχή τε φόβος τε, ἐκ δὲ τὼ ἀΐξαντε πυλάων πρόσθε μαχέσθην 145 ἀγροτέροισι σύεσσιν ἐοικότε, τώ τ᾽ ἐν ὄρεσσιν ἀνδρῶν ἠδὲ κυνῶν δέχαται κολοσυρτὸν ἰόντα, δοχμώ τ᾽ ἀΐσσοντε περὶ σφίσιν ἄγνυτον ὕλην πρυμνὴν ἐκτάμνοντες, ὑπαὶ δέ τε κόμπος ὀδόντων γίγνεται εἰς ὅ κέ τίς τε βαλὼν ἐκ θυμὸν ἕληται· 150
|
|
Όμοια κρατούσεν ο χαλκός στα στήθη αυτών των δύο ως τους κτυπούσαν άντικρυ. Κι εκείνοι επολεμούσαν ανδρείως εις την ρώμην τους θαρρώντας και στα πλήθη, που από τους πύργους άνωθεν ακόντιζαν λιθάρια να σώσουν απ’ τον όλεθρον την ποθητήν ζωήν τους, τα πλοία των και τες σκηνές. Και ως η πνοή του ανέμου, όταν σφοδρώς ετίναξε τα σκιοφόρα νέφη, μ’ απανωτές χιονοβολές την θρέπτραν γην σκεπάζει, ομοίως απ’ τα χέρια των Αχαιών και Τρώων τ’ ακόντια ρέαν άπειρα. και απ’ τες χοντρές πέτρες ηχούσαν κούφια κόρυθες και ομφαλωτές ασπίδες.
|
ὣς τῶν κόμπει χαλκὸς ἐπὶ στήθεσσι φαεινὸς ἄντην βαλλομένων· μάλα γὰρ κρατερῶς ἐμάχοντο λαοῖσιν καθύπερθε πεποιθότες ἠδὲ βίηφιν. οἳ δ᾽ ἄρα χερμαδίοισιν ἐϋδμήτων ἀπὸ πύργων βάλλον ἀμυνόμενοι σφῶν τ᾽ αὐτῶν καὶ κλισιάων 155 νηῶν τ᾽ ὠκυπόρων· νιφάδες δ᾽ ὡς πῖπτον ἔραζε, ἅς τ᾽ ἄνεμος ζαὴς νέφεα σκιόεντα δονήσας ταρφειὰς κατέχευεν ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ· ὣς τῶν ἐκ χειρῶν βέλεα ῥέον ἠμὲν Ἀχαιῶν ἠδὲ καὶ ἐκ Τρώων· κόρυθες δ᾽ ἀμφ᾽ αὖον ἀΰτευν 160 βαλλομένων μυλάκεσσι καὶ ἀσπίδες ὀμφαλόεσσαι.
|
|
Και τότε βαθιά στέναξεν ο Άσιος Υρτακίδης, κι εγόγγυξε κι εφώναξε κτυπώντας τα μεριά του:
«Και συ το ψέμ’ αγάπησες, ωιμέ, πατέρα Δία. Εγώ δεν πίστευα ποτέ ν’ αντισταθούν οι Αργείοι, στα χέρια μας τ’ ανίκητα και στην σφοδρήν ορμήν μας. Και, ωσάν σφήκες ή μέλισσες με ζώσιν λογισμένην εις δρόμον κτίσαν πτερωτόν την θολωτήν οικίαν και αν έλθουν άνδρες κυνηγοί δεν φεύγουν αλλά μένουν και από τον βράχον πολεμούν να σώσουν τα παιδιά των, όμοια και τούτοι μόνοι δυο τες πόλεις δεν αφήνουν και μένουν είτε θάνατον να δώσουν ή να λάβουν.».
|
δή ῥα τότ᾽ ᾤμωξεν καὶ ὣ πεπλήγετο μηρὼ Ἄσιος Ὑρτακίδης, καὶ ἀλαστήσας ἔπος ηὔδα· Ζεῦ πάτερ ἦ ῥά νυ καὶ σὺ φιλοψευδὴς ἐτέτυξο πάγχυ μάλ᾽· οὐ γὰρ ἔγωγ᾽ ἐφάμην ἥρωας Ἀχαιοὺς σχήσειν ἡμέτερόν γε μένος καὶ χεῖρας ἀάπτους. οἳ δ᾽, ὥς τε σφῆκες μέσον αἰόλοι ἠὲ μέλισσαι οἰκία ποιήσωνται ὁδῷ ἔπι παιπαλοέσσῃ, οὐδ᾽ ἀπολείπουσιν κοῖλον δόμον, ἀλλὰ μένοντες ἄνδρας θηρητῆρας ἀμύνονται περὶ τέκνων, 170 ὣς οἵ γ᾽ οὐκ ἐθέλουσι πυλάων καὶ δύ᾽ ἐόντε χάσσασθαι πρίν γ᾽ ἠὲ κατακτάμεν ἠὲ ἁλῶναι.
|
|
Είπεν αλλά δεν έπεισε την γνώμην του Κρονίδη, που εβούλετο στον Έκτορα την δόξαν να χαρίσει. Και ομοίως τότ’ εμάχονταν εις άλλες πύλες άλλοι άλλ’ όλα τούτα ωσάν θεός να ειπώ φωνήν δεν έχω.
Ότι παντού πολέμου πυρ εμάνιζε στο τείχος κι οι Αργείοι δια τα πλοία τους βιασμένοι επολεμούσαν, αν και θλιμμένοι. Και οι θεοί που βοηθοί τους ήσαν κατάκαρδα τους Δαναούς εσυμπονούσαν όλοι.
|
ὣς ἔφατ᾽, οὐδὲ Διὸς πεῖθε φρένα ταῦτ᾽ ἀγορεύων· Ἕκτορι γάρ οἱ θυμὸς ἐβούλετο κῦδος ὀρέξαι. ἄλλοι δ᾽ ἀμφ᾽ ἄλλῃσι μάχην ἐμάχοντο πύλῃσιν· 175 ἀργαλέον δέ με ταῦτα θεὸν ὣς πάντ᾽ ἀγορεῦσαι· πάντῃ γὰρ περὶ τεῖχος ὀρώρει θεσπιδαὲς πῦρ λάϊνον· Ἀργεῖοι δὲ καὶ ἀχνύμενοί περ ἀνάγκῃ νηῶν ἠμύνοντο· θεοὶ δ᾽ ἀκαχήατο θυμὸν πάντες ὅσοι Δαναοῖσι μάχης ἐπιτάρροθοι ἦσαν. 180
|
|
Και οι δυο Λαπίθες κίνησαν να συγκροτήσουν μάχην. Και ο Πολυποίτης κραταιός υιός του Πειριθόου τον Δάμασον εκτύπησε στο χάλκινό του κράνος. Το κράνος δεν εκράτησε το χαλκοφόρο ακόντι που εσύντριψε το κόκαλο κι εγέμισ’ όλος αίμα ο εγκέφαλος. Και ως νέκρωσεν εκείνου την ανδρείαν έπεσαν απ’ την λόγχην του ο Όρμενος και ο Πύλων και ακόντισεν ο Λεοντεύς, καλός βλαστός του Άρη, στην ζώνην τον Ιππόμαχον του Αντιμάχου γόνον. |
σὺν δ᾽ ἔβαλον Λαπίθαι πόλεμον καὶ δηϊοτῆτα. ἔνθ᾽ αὖ Πειριθόου υἱὸς κρατερὸς Πολυποίτης δουρὶ βάλεν Δάμασον κυνέης διὰ χαλκοπαρῄου· οὐδ᾽ ἄρα χαλκείη κόρυς ἔσχεθεν, ἀλλὰ διὰ πρὸ αἰχμὴ χαλκείη ῥῆξ᾽ ὀστέον, ἐγκέφαλος δὲ 185 ἔνδον ἅπας πεπάλακτο· δάμασσε δέ μιν μεμαῶτα· αὐτὰρ ἔπειτα Πύλωνα καὶ Ὄρμενον ἐξενάριξεν. υἱὸν δ᾽ Ἀντιμάχοιο Λεοντεὺς ὄζος Ἄρηος Ἱππόμαχον βάλε δουρὶ κατὰ ζωστῆρα τυχήσας.
|
|
Και από την θήκην έσυρε το κοφτερόν του ξίφος, στο πλήθος όρμησε και αυτού τον Αντιφάτην πρώτον κτύπησε και τον έστρωσε τ’ ανάσκελα στο χώμα. Κατόπιν Μένων, Ιαμενός και Ορέστης εστρωθήκαν απ’ το κοντάρι του όλοι ομού. Κι ενώ τους εγυμνώναν απ’ τα λαμπρά τους άρματα, τ’ αγόρια τ’ ανδρειωμένα ο Πολυδάμας ο λαμπρός και ο Έκτωρ οδηγούσαν, σώμα εκλεκτό πυκνότατο, που εδίψαε να σπάσει το τείχος και των Αχαιών να κάψει τα καράβια.
|
αὖτις δ᾽ ἐκ κολεοῖο ἐρυσσάμενος ξίφος ὀξὺ 190 Ἀντιφάτην μὲν πρῶτον ἐπαΐξας δι᾽ ὁμίλου πλῆξ᾽ αὐτοσχεδίην· ὃ δ᾽ ἄρ᾽ ὕπτιος οὔδει ἐρείσθη· αὐτὰρ ἔπειτα Μένωνα καὶ Ἰαμενὸν καὶ Ὀρέστην πάντας ἐπασσυτέρους πέλασε χθονὶ πουλυβοτείρῃ. ὄφρ᾽ οἳ τοὺς ἐνάριζον ἀπ᾽ ἔντεα μαρμαίροντα, 195 τόφρ᾽ οἳ Πουλυδάμαντι καὶ Ἕκτορι κοῦροι ἕποντο, οἳ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι ἔσαν, μέμασαν δὲ μάλιστα τεῖχός τε ῥήξειν καὶ ἐνιπρήσειν πυρὶ νῆας,
|
|
Κι εμπρός στον χάντακα έστεκαν και ακόμη εμεριμνούσαν, ότι ενώ ήσαν πρόθυμοι τον λάκκον να περάσουν, υψηλοπέτης αετός εφάνη δεξιά τους, και ζωντανός στα νύχια του και κοκκινοβαμμένος μέγας σπαρνούσε δράκοντας και πολεμούσε ακόμη. Όσο που οπίσω γέρνοντας τον αετόν στο στήθος έξοψε κάτω απ’ τον λαιμόν. Κι εκείνος απ’ τον πόνον απόλυσε τον δράκοντα να πέσει μές στο πλήθος. Και κρώζοντας επέταξε με τες πνοές του ανέμου. Και άμα τον στικτόν δράκοντα, σημείον του Κρονίδη, νεκρόν είδαν στο μέσον τους, επάγωσαν οι Τρώες.
|
οἵ ῥ᾽ ἔτι μερμήριζον ἐφεσταότες παρὰ τάφρῳ. ὄρνις γάρ σφιν ἐπῆλθε περησέμεναι μεμαῶσιν 200 αἰετὸς ὑψιπέτης ἐπ᾽ ἀριστερὰ λαὸν ἐέργων φοινήεντα δράκοντα φέρων ὀνύχεσσι πέλωρον ζωὸν ἔτ᾽ ἀσπαίροντα, καὶ οὔ πω λήθετο χάρμης, κόψε γὰρ αὐτὸν ἔχοντα κατὰ στῆθος παρὰ δειρὴν ἰδνωθεὶς ὀπίσω· ὃ δ᾽ ἀπὸ ἕθεν ἧκε χαμᾶζε 205 ἀλγήσας ὀδύνῃσι, μέσῳ δ᾽ ἐνὶ κάββαλ᾽ ὁμίλῳ, αὐτὸς δὲ κλάγξας πέτετο πνοιῇς ἀνέμοιο. Τρῶες δ᾽ ἐρρίγησαν ὅπως ἴδον αἰόλον ὄφιν κείμενον ἐν μέσσοισι Διὸς τέρας αἰγιόχοιο.
|
|
Εις τον τολμηρόν Έκτορα τότ’ είπε ο Πολυδάμας:
|
δὴ τότε Πουλυδάμας θρασὺν Ἕκτορα εἶπε παραστάς· |
|
«Έκτορ, μ’ ελέγχεις πάντοτε στην σύνοδον, αν λέγω το αγαθόν, και του λαού τωόντι δεν αρμόζει στον πόλεμον ή στην βουλήν παράκαιρα να λέγει, αλλά να υψώνει πάντοτε χρωστεί την δύναμήν σου. Και τώρα πάλιν ό,τι ορθόν νομίζω θα ομιλήσω.
Με τ’ άρματ’ ας μη πέσωμε στων Δαναών τα πλοία, διότ’ ιδού τι προνοώ. Το πουλί τούτο αν ήλθε, ο υψηλοπέτης αετός, στα δεξιά των Τρώων, εις την στιγμήν που πρόθυμα τον λάκκον θα περνούσαν, και δρακοντ’ είχε ζωντανόν στα νύχια του μεγάλον, και τον απόλυσεν ευθύς, ώστε στα γονικά του δεν έφθασε, στα τέκνα του τροφήν να τον προφέρει. Όμοια κι εμείς, αν σπάσωμε τες πύλες και το τείχος των Αχαιών ορμητικώς, και αυτοί τα οπίσω κάμουν, στον ίδιον δρόμον άσχημα θα γύρωμε απ’ τα πλοία, ότι θ’ αφήσωμεν αυτού πολλούς απ’ τους δικούς μας οπού θα σφάξουν οι Αχαιοί τα πλοία τους να σώσουν.
|
Ἕκτορ ἀεὶ μέν πώς μοι ἐπιπλήσσεις ἀγορῇσιν ἐσθλὰ φραζομένῳ, ἐπεὶ οὐδὲ μὲν οὐδὲ ἔοικε δῆμον ἐόντα παρὲξ ἀγορευέμεν, οὔτ᾽ ἐνὶ βουλῇ οὔτέ ποτ᾽ ἐν πολέμῳ, σὸν δὲ κράτος αἰὲν ἀέξειν· νῦν αὖτ᾽ ἐξερέω ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα. 215 μὴ ἴομεν Δαναοῖσι μαχησόμενοι περὶ νηῶν. ὧδε γὰρ ἐκτελέεσθαι ὀΐομαι, εἰ ἐτεόν γε Τρωσὶν ὅδ᾽ ὄρνις ἦλθε περησέμεναι μεμαῶσιν αἰετὸς ὑψιπέτης ἐπ᾽ ἀριστερὰ λαὸν ἐέργων φοινήεντα δράκοντα φέρων ὀνύχεσσι πέλωρον 220 ζωόν· ἄφαρ δ᾽ ἀφέηκε πάρος φίλα οἰκί᾽ ἱκέσθαι, οὐδ᾽ ἐτέλεσσε φέρων δόμεναι τεκέεσσιν ἑοῖσιν. ὣς ἡμεῖς, εἴ πέρ τε πύλας καὶ τεῖχος Ἀχαιῶν ῥηξόμεθα σθένεϊ μεγάλῳ, εἴξωσι δ᾽ Ἀχαιοί, οὐ κόσμῳ παρὰ ναῦφιν ἐλευσόμεθ᾽ αὐτὰ κέλευθα· 225 πολλοὺς γὰρ Τρώων καταλείψομεν, οὕς κεν Ἀχαιοὶ χαλκῷ δῃώσωσιν ἀμυνόμενοι περὶ νηῶν.
|
|
Ιδού πώς μάντις ικανός και γνώστης των σημείων οπού τον σέβονται οι λαοί, το πράγμα θα εξηγούσε.». |
ὧδέ χ᾽ ὑποκρίναιτο θεοπρόπος, ὃς σάφα θυμῷ εἰδείη τεράων καί οἱ πειθοίατο λαοί.
|
|
Μ’ άγριον βλέμμ’ απάντησεν ο λοφοσείστης Έκτωρ:
«Δεν μου αρέσει παντελώς ό,τ’ είπες, Πολυδάμα. Και λόγον τούτου ορθότερον να βγάλει ξεύρει ο νους σου. Αλλ’ αν τον λέγεις σοβαρά και μέτωρο δεν είναι, τότ’ οι θεοί σ’ εμώραναν, αφού με συμβουλεύεις του υψίστου Δία τες βουλές εγώ να λησμονήσω, που με ρητήν υπόσχεσιν μου εμήνυσεν εκείνος. Και στα πλατύπτερα πουλιά συ θέλεις να υπακούσω. Κι εγώ δεν τα ψηφώ ποσώς, ή στου φωτός τα μέρη δεξιά πατούν ή αριστερά στους σκότους τον αέρα. Κι εμείς ας υπακούσωμε του Βροντητή Κρονίδη εις την υπέρτατην βουλήν, που μόνος βασιλεύει των αθανάτων και θνητών. Ένα σημάδι μόνον είναι καλόν, να προμαχείς για την γλυκιάν πατρίδα. |
τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη κορυθαίολος Ἕκτωρ· Πουλυδάμα, σὺ μὲν οὐκ ἔτ᾽ ἐμοὶ φίλα ταῦτ᾽ ἀγορεύεις· οἶσθα καὶ ἄλλον μῦθον ἀμείνονα τοῦδε νοῆσαι. εἰ δ᾽ ἐτεὸν δὴ τοῦτον ἀπὸ σπουδῆς ἀγορεύεις, ἐξ ἄρα δή τοι ἔπειτα θεοὶ φρένας ὤλεσαν αὐτοί, ὃς κέλεαι Ζηνὸς μὲν ἐριγδούποιο λαθέσθαι 235 βουλέων, ἅς τέ μοι αὐτὸς ὑπέσχετο καὶ κατένευσε· τύνη δ᾽ οἰωνοῖσι τανυπτερύγεσσι κελεύεις πείθεσθαι, τῶν οὔ τι μετατρέπομ᾽ οὐδ᾽ ἀλεγίζω εἴτ᾽ ἐπὶ δεξί᾽ ἴωσι πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε, εἴτ᾽ ἐπ᾽ ἀριστερὰ τοί γε ποτὶ ζόφον ἠερόεντα. 240 ἡμεῖς δὲ μεγάλοιο Διὸς πειθώμεθα βουλῇ, ὃς πᾶσι θνητοῖσι καὶ ἀθανάτοισιν ἀνάσσει. εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης*.
|
|
Κι εσύ προς τι τον πόλεμον φοβείσαι και την μάχην; Διότι αν και όλοι πέσωμεν νεκροί μες στα καράβια εμείς οι άλλοι, να χαθείς εσύ δεν είναι φόβος. Ότ’ η καρδιά σου είν’ άνανδρη και φεύγει από τες μάχες αλλ’ αν από τον πόλεμον θ’ απέχεις ή τολμήσεις με λόγια από τον πόλεμον ν’ απομακρύνεις άλλους μάθε ότι από την λόγχην μου θα χάσεις την ζωήν σου.». |
τίπτε σὺ δείδοικας πόλεμον καὶ δηϊοτῆτα; εἴ περ γάρ τ᾽ ἄλλοι γε περὶ κτεινώμεθα πάντες 245 νηυσὶν ἐπ᾽ Ἀργείων, σοὶ δ᾽ οὐ δέος ἔστ᾽ ἀπολέσθαι· οὐ γάρ τοι κραδίη μενεδήϊος οὐδὲ μαχήμων. εἰ δὲ σὺ δηϊοτῆτος ἀφέξεαι, ἠέ τιν᾽ ἄλλον παρφάμενος ἐπέεσσιν ἀποτρέψεις πολέμοιο, αὐτίκ᾽ ἐμῷ ὑπὸ δουρὶ τυπεὶς ἀπὸ θυμὸν ὀλέσσεις. 250
|
|
Και όρμησε πρώτος. Με βοήν οι άλλοι ακολουθούσαν και από την Ίδην σήκωσεν ο Ζευς ανεμοζάλην, που σκόνης ένα σύγνεφον εφύσησε στα πλοία κι εμάργωσε των Αχαιών τον νουν ο βροντοφόρος, την δόξαν εις τον Έκτορα να δώσει και εις τους Τρώας. Κι εκείνοι στα σημεία του θαρρώντας και στην ρώμην των Αχαιών το τείχισμα να σπάσουν προσπαθούσαν.
|
ὣς ἄρα φωνήσας ἡγήσατο, τοὶ δ᾽ ἅμ᾽ ἕποντο ἠχῇ θεσπεσίῃ· ἐπὶ δὲ Ζεὺς τερπικέραυνος ὦρσεν ἀπ᾽ Ἰδαίων ὀρέων ἀνέμοιο θύελλαν, ἥ ῥ᾽ ἰθὺς νηῶν κονίην φέρεν· αὐτὰρ Ἀχαιῶν θέλγε νόον, Τρωσὶν δὲ καὶ Ἕκτορι κῦδος ὄπαζε. 255 τοῦ περ δὴ τεράεσσι πεποιθότες ἠδὲ βίηφι ῥήγνυσθαι μέγα τεῖχος Ἀχαιῶν πειρήτιζον.
|
|
Τους προμαχώνες γκρέμιζαν, τραβούσαν τα στεφάνια, και με λοστούς εκλόνιζαν τες στήλες, που είχαν θέσει πρώτες στην γην οι Αχαιοί στηρίγματα των πύργων. Και άμ’ αυτές πέσουν, έλπιζαν το τείχισμα να σπάσουν. Όμως την θέσιν οι Αχαιοί δεν άφηναν ακόμη, αλλ’ από ασπίδες έκαμαν φραγμόν στους προμαχώνες κι εκείθ’ εκτύπαν τους εχθρούς του τείχους εις τον πάτον.
|
κρόσσας μὲν πύργων ἔρυον, καὶ ἔρειπον ἐπάλξεις, στήλας τε προβλῆτας ἐμόχλεον, ἃς ἄρ᾽ Ἀχαιοὶ πρώτας ἐν γαίῃ θέσαν ἔμμεναι ἔχματα πύργων. 260 τὰς οἵ γ᾽ αὐέρυον, ἔλποντο δὲ τεῖχος Ἀχαιῶν ῥήξειν· οὐδέ νύ πω Δαναοὶ χάζοντο κελεύθου, ἀλλ᾽ οἵ γε ῥινοῖσι βοῶν φράξαντες ἐπάλξεις βάλλον ἀπ᾽ αὐτάων δηΐους ὑπὸ τεῖχος ἰόντας.
|
|
Στους πύργους τότ’ οι Αίαντες και οι δυο παντού γυρίζαν κι εμψύχωναν τους Αχαιούς, με καλωσύνην άλλους, άλλους με λόγον αυστηρόν, αν έβλεπαν να φεύγουν ολότελ’ απ’ τον πόλεμον: «Ω φίλοι απ’ τους Αργείους έξοχος είναι ή μέτριος, μικρότερος αν είναι – ότι όλοι δεν είναι όμοιοι στον πόλεμον οι άνδρες – έχει το μέρος του ο καθείς εις τούτον τον αγώνα. Και το νοείτε μόνοι σας. Κανείς ας μη προσέχει εις τες φοβέρες και στραφεί να φύγει προς τα πλοία και αντιπαρακινούμενοι στα εμπρός ορμήσετ’ όλοι, ίσως μας δώσει ο Βροντητής του Ολύμπου βασιλέας οπίσω προς την πόλιν τους να διώξουμε τους Τρώας.». |
ἀμφοτέρω δ᾽ Αἴαντε κελευτιόωντ᾽ ἐπὶ πύργων 265 πάντοσε φοιτήτην μένος ὀτρύνοντες Ἀχαιῶν. ἄλλον μειλιχίοις, ἄλλον στερεοῖς ἐπέεσσι νείκεον, ὅν τινα πάγχυ μάχης μεθιέντα ἴδοιεν· ὦ φίλοι Ἀργείων ὅς τ᾽ ἔξοχος ὅς τε μεσήεις ὅς τε χερειότερος, ἐπεὶ οὔ πω πάντες ὁμοῖοι 270 ἀνέρες ἐν πολέμῳ, νῦν ἔπλετο ἔργον ἅπασι· καὶ δ᾽ αὐτοὶ τόδε που γιγνώσκετε. μή τις ὀπίσσω τετράφθω ποτὶ νῆας ὁμοκλητῆρος ἀκούσας, ἀλλὰ πρόσω ἵεσθε καὶ ἀλλήλοισι κέλεσθε, αἴ κε Ζεὺς δώῃσιν Ὀλύμπιος ἀστεροπητὴς 275 νεῖκος ἀπωσαμένους δηΐους προτὶ ἄστυ δίεσθαι.
|
|
Και με βοήν σπρώχναν αυτοί τους Αχαιούς στην μάχην. Και ως πέφτουν οι χιονοβολές πυκνές ώρα χειμώνος, όταν ο Ζευς ο πάνσοφος να δείξει αποφασίσει εις τους θνητούς τα βέλη του και να χιονίσει αρχίζει. Κοιμούνται, ως θέλ’, οι άνεμοι, και άκοπ’ αυτός το χύνει, ως να σκεπάσει τα υψηλά βουνά, τες άκρες όλες και τα χωράφια των θνητών και τ’ ανθηρά λιβάδια λιμάνι’ ακόμα, ακρογιαλιές, και στης λευκής θαλάσσης το κύμα ευρίσκει αντίστασιν. Κι επάνω εις όλα τ’ άλλα το χιόνι πέρ’ απλώνεται, όταν ποντίσει ο Δίας.
|
ὣς τώ γε προβοῶντε μάχην ὄτρυνον Ἀχαιῶν. τῶν δ᾽, ὥς τε νιφάδες χιόνος πίπτωσι θαμειαὶ ἤματι χειμερίῳ, ὅτε τ᾽ ὤρετο μητίετα Ζεὺς νιφέμεν ἀνθρώποισι πιφαυσκόμενος τὰ ἃ κῆλα· 280 κοιμήσας δ᾽ ἀνέμους χέει ἔμπεδον, ὄφρα καλύψῃ ὑψηλῶν ὀρέων κορυφὰς καὶ πρώονας ἄκρους καὶ πεδία λωτοῦντα καὶ ἀνδρῶν πίονα ἔργα, καί τ᾽ ἐφ᾽ ἁλὸς πολιῆς κέχυται λιμέσιν τε καὶ ἀκταῖς, κῦμα δέ μιν προσπλάζον ἐρύκεται· ἄλλά τε πάντα εἴλυται καθύπερθ᾽, ὅτ᾽ ἐπιβρίσῃ Διὸς ὄμβρος·
|
|
Ομοίως, έπεφταν πυκνές οι πέτρες απ τα χέρια των Τρώων εις τους Αχαιούς, των Αχαιών στους Τρώας, και βρόντος εσηκώνετο στο τείχος πέρα πέρα.
|
ὣς τῶν ἀμφοτέρωσε λίθοι πωτῶντο θαμειαί, αἱ μὲν ἄρ᾽ ἐς Τρῶας, αἱ δ᾽ ἐκ Τρώων ἐς Ἀχαιούς, βαλλομένων· τὸ δὲ τεῖχος ὕπερ πᾶν δοῦπος ὀρώρει.
|
|
Και οι Τρώες με τον Έκτορα τες πύλες και τον σύρτην τον μέγαν δεν θα έριχναν, πλην τον υιόν του ο Δίας έσπρωξεν ο πολύβουλος τον θείον Σαρπηδόνα στους Αχαιούς, ως λέοντα μέσα εις βοδιών κοπάδι. Την εύμορφην επρόβαλε και στρογγυλήν ασπίδα, όπου τεχνίτης χάλκινην του’χε σφυροκοπήσει, και αφού με δίπλες βοδινές την έστρωσε από μέσα, με σύρματα ολόχρυσα τες έραψε ως τον γύρον.
|
οὐδ᾽ ἄν πω τότε γε Τρῶες καὶ φαίδιμος Ἕκτωρ 290 τείχεος ἐρρήξαντο πύλας καὶ μακρὸν ὀχῆα, εἰ μὴ ἄρ᾽ υἱὸν ἑὸν Σαρπηδόνα μητίετα Ζεὺς ὦρσεν ἐπ᾽ Ἀργείοισι λέονθ᾽ ὣς βουσὶν ἕλιξιν. αὐτίκα δ᾽ ἀσπίδα μὲν πρόσθ᾽ ἔσχετο πάντοσ᾽ ἐΐσην καλὴν χαλκείην ἐξήλατον, ἣν ἄρα χαλκεὺς 295 ἤλασεν, ἔντοσθεν δὲ βοείας ῥάψε θαμειὰς χρυσείῃς ῥάβδοισι διηνεκέσιν περὶ κύκλον.
|
|
Εκείνην πρόβαλεν εμπρός, και σείοντας δυο λόγες εκίνησεν ως λέοντας, που δεν εγεύθη κρέας πολύν καιρόν, και σπρώχνει τον η ανδράγαθη ψυχή του και μέσα εις κτίριο στερεό στα πρόβατα να πέσει. Και αν τους ποιμένας έβρη αυτού με σκύλους και μ’ ακόντια τ’ αρνία να περιφρουρούν, δεν βούλεται απ’ την στάσιν ν’ αναχωρήσει ατόλμητος, αλλ’ ή πηδώντας μέσα κανέν’ αρπάζει πρόβατον, ή βέλος από χέρι ανδρειωμένο τον κτυπά. Τον Σαρπηδώνα ομοίως κινούσε η θεία του ψυχή να πεταχθεί στο τείχος και μες στους προμαχώνες του δρόμον πλατύν να σχίσει. |
τὴν ἄρ᾽ ὅ γε πρόσθε σχόμενος δύο δοῦρε τινάσσων βῆ ῥ᾽ ἴμεν ὥς τε λέων ὀρεσίτροφος, ὅς τ᾽ ἐπιδευὴς δηρὸν ἔῃ κρειῶν, κέλεται δέ ἑ θυμὸς ἀγήνωρ 300 μήλων πειρήσοντα καὶ ἐς πυκινὸν δόμον ἐλθεῖν· εἴ περ γάρ χ᾽ εὕρῃσι παρ᾽ αὐτόφι βώτορας ἄνδρας σὺν κυσὶ καὶ δούρεσσι φυλάσσοντας περὶ μῆλα, οὔ ῥά τ᾽ ἀπείρητος μέμονε σταθμοῖο δίεσθαι, ἀλλ᾽ ὅ γ᾽ ἄρ᾽ ἢ ἥρπαξε μετάλμενος, ἠὲ καὶ αὐτὸς 305 ἔβλητ᾽ ἐν πρώτοισι θοῆς ἀπὸ χειρὸς ἄκοντι· ὥς ῥα τότ᾽ ἀντίθεον Σαρπηδόνα θυμὸς ἀνῆκε τεῖχος ἐπαΐξαι διά τε ῥήξασθαι ἐπάλξεις.
|
|
Και στου Ιππολόχου τον υιόν, τον Γλαύκον ευθύς είπε:
«Γλαύκε, διατί τιμώμασθε έξοχα εμείς οι δύο με θέσιν και με κρέατα και γεμιστά ποτήρια εις την Λυκίαν, και ως θεούς μας βλέπει ο κόσμος όλος; Και κτήμα μέγα ελάβαμε του Ξάνθου αυτού στες άκρες δενδρόφυτον και κάρπιμον χωράφι σιτοφόρο; Όθεν χρεωστούμε ανάμεσα εις τους Λυκίους πρώτοι και τώρα ν’ απαντήσωμε τον φλογερόν αγώνα. Ώστε να ειπεί τούτο κανείς των θωρηκτών Λυκίων: |
αὐτίκα δὲ Γλαῦκον προσέφη παῖδ᾽ Ἱππολόχοιο^· Γλαῦκε τί ἢ δὴ νῶϊ τετιμήμεσθα μάλιστα 310 ἕδρῃ τε κρέασίν τε ἰδὲ πλείοις δεπάεσσιν ἐν Λυκίῃ, πάντες δὲ θεοὺς ὣς εἰσορόωσι, καὶ τέμενος νεμόμεσθα μέγα Ξάνθοιο παρ᾽ ὄχθας καλὸν φυταλιῆς καὶ ἀρούρης πυροφόροιο; τὼ νῦν χρὴ Λυκίοισι μέτα πρώτοισιν ἐόντας 315 ἑστάμεν ἠδὲ μάχης καυστείρης ἀντιβολῆσαι, ὄφρά τις ὧδ᾽ εἴπῃ Λυκίων πύκα θωρηκτάων·
|
|
«Όχι, καθόλου αδόξαστοι δεν είναι οι βασιλείς μας, που την Λυκίαν κυβερνούν. Κι εάν ερίφια τρώγουν και πίνουν διαλεκτό κρασί, τους βλέπουμε να λάμπουν εις την ανδρείαν, πρόμαχοι στα πλήθη των Λυκίων. Αν, ακριβέ μου, φεύγοντας απ’ τον αγώνα τούτον αθάνατοι θα εμέναμε και αγέραστοι κατόπιν, τότε ούδ’ εγώ θα έβγαινα να προμαχώ και σένα δεν θα’ στελνα στον πόλεμον, όπου δοξάζονται άνδρες. Αλλ’ αφού είναι οι θάνατοι πολλοί και να τους φύγει κανείς δεν δύναται θνητός, ας πάμε και στην μάχην άλλοι μ’ εμάς θα καυχηθούν ή εμείς θα καυχηθούμε.». |
οὐ μὰν ἀκλεέες Λυκίην κάτα κοιρανέουσιν ἡμέτεροι βασιλῆες, ἔδουσί τε πίονα μῆλα οἶνόν τ᾽ ἔξαιτον μελιηδέα· ἀλλ᾽ ἄρα καὶ ἲς 320 ἐσθλή, ἐπεὶ Λυκίοισι μέτα πρώτοισι μάχονται. ὦ πέπον εἰ μὲν γὰρ πόλεμον περὶ τόνδε φυγόντε αἰεὶ δὴ μέλλοιμεν ἀγήρω τ᾽ ἀθανάτω τε ἔσσεσθ᾽, οὔτέ κεν αὐτὸς ἐνὶ πρώτοισι μαχοίμην οὔτέ κε σὲ στέλλοιμι μάχην ἐς κυδιάνειραν· 325 νῦν δ᾽ ἔμπης γὰρ κῆρες ἐφεστᾶσιν θανάτοιο μυρίαι, ἃς οὐκ ἔστι φυγεῖν βροτὸν οὐδ᾽ ὑπαλύξαι, ἴομεν ἠέ τῳ εὖχος ὀρέξομεν ἠέ τις ἡμῖν.
|
* Η σταση του Εκτορα προς τον μάντη Πουλυδάμαντα, θυμίζει αρκετά την στάση του Αγαμέμνονα προς τον μάντη Κάλχαντα, στο άνοιγμα της Ιλιάδος.
^ Για τον Γλαύκο βλ. ΡΑΨΩΔΙΑ Ζ, στ. 144 κ.εξ.