ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ζ΄

(στίχοι : 1-143)

[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]

Των Τρώων και των Αχαιών ο αγώνας εμονώθη.

Και απ’ τα δυο μέρη ως έριχναν τα χαλκοφόρ’ ακόντια,

πολύν καιρόν κυμάτισεν η μάχη στην πεδιάδα,

που κλείουν με τες όχθες των ο Ξάνθος και ο Σιμόεις.

Τρώων δ᾽ οἰώθη καὶ Ἀχαιῶν φύλοπις αἰνή·

πολλὰ δ᾽ ἄρ᾽ ἔνθα καὶ ἔνθ᾽ ἴθυσε μάχη πεδίοιο

ἀλλήλων ἰθυνομένων χαλκήρεα δοῦρα

μεσσηγὺς Σιμόεντος ἰδὲ Ξάνθοιο ῥοάων.

Πρώτος, το μέγα στήριγμα των Αχαιών, ο Αίας

έσπασε Τρώων φάλαγγα και οι σύντροφοι αναπνεύσαν,

που εκτύπησ’ έναν των Θρακών εξαίσιον πολεμάρχον,

τον υψηλόν Ακάμαντα, λαμπρόν υιόν του Ευσσώρου.

Αἴας δὲ πρῶτος Τελαμώνιος ἕρκος Ἀχαιῶν 5

Τρώων ῥῆξε φάλαγγα, φόως δ᾽ ἑτάροισιν ἔθηκεν,

ἄνδρα βαλὼν ὃς ἄριστος ἐνὶ Θρῄκεσσι τέτυκτο

υἱὸν Ἐϋσσώρου Ἀκάμαντ᾽ ἠΰν τε μέγαν τε.

Στον κώνον τον εκτύπησε της περικεφαλαίας

κι εμπήχθη μες στο μέτωπο κι επέρασεν η λόγχη

το κόκαλο. Κι εσκέπασε τους οφθαλμούς του σκότος.

Τόν ῥ᾽ ἔβαλε πρῶτος κόρυθος φάλον ἱπποδασείης,

ἐν δὲ μετώπῳ πῆξε, πέρησε δ᾽ ἄρ᾽ ὀστέον εἴσω 10

αἰχμὴ χαλκείη· τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν.

Τον Τευθρανίδην Άξυλον ο ανδρείος Διομήδης

φονεύει, που στην εύμορφην Αρίσβην κατοικούσε

πάμπλουτος, κοσμαγάπητος, διότι ως είχε επάνω

στον δρόμον την οικίαν του, φιλοξενούσεν όλους.

Αλλ’ απ’ αυτούς τότε κανείς δεν πρόβαλε το στήθος

δια να τον σώση, αλλά και αυτόν και τον ακόλουθόν του

Καλήσιον, που στο πλάγι του τους ίππους κυβερνούσε,

έστειλε κάτω από την γην η λόγχη του Τυδείδη.

Ἄξυλον δ᾽ ἄρ᾽ ἔπεφνε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης

Τευθρανίδην, ὃς ἔναιεν ἐϋκτιμένῃ ἐν Ἀρίσβῃ

ἀφνειὸς βιότοιο, φίλος δ᾽ ἦν ἀνθρώποισι.

Πάντας γὰρ φιλέεσκεν ὁδῷ ἔπι οἰκία ναίων. 15

Ἀλλά οἱ οὔ τις τῶν γε τότ᾽ ἤρκεσε λυγρὸν ὄλεθρον

πρόσθεν ὑπαντιάσας, ἀλλ᾽ ἄμφω θυμὸν ἀπηύρα

αὐτὸν καὶ θεράποντα Καλήσιον, ὅς ῥα τόθ᾽ ἵππων

ἔσκεν ὑφηνίοχος· τὼ δ᾽ ἄμφω γαῖαν ἐδύτην.

Αφού τον Δρήσον γύμνωσε και αντάμα τον Οφέλτιν

ο Ευρύαλος, στον Αίσηπο και Πήδασον εχύθη,

που’χε γεννήσ’ η Ναϊάς, η νύμφη Αβαρβαρέη,

του αψόγου Βουκολίωνος, που τέκνον ήταν πρώτο

του θείου Λαομέδοντος από κρυφήν μητέρα.

Ως έβοσκε τα πρόβατα κοιμήθη με την νύμφη

και δυο τέκνα δίδυμα του γέννησεν εκείνη.

Αυτών των δυο νέκρωσε τ’ ανδρειωμένα μέλη

ο Μηκιστηάδης κι έπειτα και τ’ άρματα τους πήρε.

Δρῆσον δ᾽ Εὐρύαλος καὶ Ὀφέλτιον ἐξενάριξε· 20

βῆ δὲ μετ᾽ Αἴσηπον καὶ Πήδασον, οὕς ποτε νύμφη

νηῒς Ἀβαρβαρέη τέκ᾽ ἀμύμονι Βουκολίωνι[1].

Βουκολίων δ᾽ ἦν υἱὸς ἀγαυοῦ Λαομέδοντος

πρεσβύτατος γενεῇ, σκότιον δέ ἑ γείνατο μήτηρ·

ποιμαίνων δ᾽ ἐπ᾽ ὄεσσι μίγη φιλότητι καὶ εὐνῇ, 25

ἣ δ᾽ ὑποκυσαμένη διδυμάονε γείνατο παῖδε.

Καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε μένος καὶ φαίδιμα γυῖα

Μηκιστηϊάδης καὶ ἀπ᾽ ὤμων τεύχε᾽ ἐσύλα.

Φονεύει τον Αστύαλον ο ανδρείος Πολυποίτης

και τον Περκώσιον λόγχισε Πιδύτην ο Οδυσσέας.

Τον θείον Αρετάονα ο Τεύκρος και μ’ ακόντι

Ἀστύαλον δ᾽ ἄρ᾽ ἔπεφνε μενεπτόλεμος Πολυποίτης·

Πιδύτην δ᾽ Ὀδυσεὺς Περκώσιον ἐξενάριξεν 30

ἔγχεϊ χαλκείῳ, Τεῦκρος δ᾽ Ἀρετάονα δῖον.

τον Άβληρον ο Αντίλοχος επήρε Νεστορίδης.

Η ορμή του Αγαμέμνονος τον Έλατον, ανδρείον

απ’ την υψηλήν Πήδασον, που βρέχει ο Σατνιόεις.

Τον Φύλακον που έφευγε ο Λήιτος φονεύει

και τον Μελάνθιον έριξεν η λόγχη του Ευρυπύλου.

Και ζωντανόν τον Άδραστον η ανδρειά του Μενελάου

έπιασεν. Ότι τ’ άλογα στον κάμπο ξαφνισμένα

σ’ ένα μυρίκι εσκόνταψαν κι έσπασαν το τιμόνι

της άμαξας στην άκρη του, κι έτρεχαν προς την πόλιν,

εκεί που πλήθος άλλο ανδρών εφεύγαν τρομαγμένοι.

Ἀντίλοχος δ᾽ Ἄβληρον ἐνήρατο δουρὶ φαεινῷ

Νεστορίδης, Ἔλατον δὲ ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·

ναῖε δὲ Σατνιόεντος ἐϋρρείταο παρ᾽ ὄχθας

Πήδασον αἰπεινήν. Φύλακον δ᾽ ἕλε Λήϊτος ἥρως

φεύγοντ᾽· Εὐρύπυλος δὲ Μελάνθιον ἐξενάριξεν.

Ἄδρηστον δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος

ζωὸν ἕλ᾽· ἵππω γάρ οἱ ἀτυζομένω πεδίοιο

ὄζῳ ἔνι βλαφθέντε μυρικίνῳ ἀγκύλον ἅρμα

ἄξαντ᾽ ἐν πρώτῳ ῥυμῷ αὐτὼ μὲν ἐβήτην 40

πρὸς πόλιν, ᾗ περ οἱ ἄλλοι ἀτυζόμενοι φοβέοντο,

Εκείνος στον τροχόν σιμά ροβόλησε απ’ τον θρόνον

επίστομα στα χώματα, και αυτού κοντά του εστήθη

ο Ατρείδης ο Μενέλαος με το μακρύ κοντάρι.

Τον έπιασε απ’ τα γόνατα και ικέτευσεν εκείνος:

«Πάρε με, Ατρείδη, ζωντανόν και λάβε αντάξια λύτρα.

Απείρους έχε θησαυρούς ο πλούσιος μου πατέρας.

Έχει χρυσάφι, χάλκωμα και σίδερο εργασμένο,

κι απ’ όλα πλουσιοπάροχα θα σου προσφέρη δώρα,

αν μάθη που’μαι ζωντανός στων Αχαιών τα πλοία.».

αὐτὸς δ᾽ ἐκ δίφροιο παρὰ τροχὸν ἐξεκυλίσθη

πρηνὴς ἐν κονίῃσιν ἐπὶ στόμα· πὰρ δέ οἱ ἔστη

Ἀτρεΐδης Μενέλαος ἔχων δολιχόσκιον ἔγχος.

Ἄδρηστος δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα λαβὼν ἐλίσσετο γούνων·

ζώγρει Ἀτρέος υἱέ, σὺ δ᾽ ἄξια δέξαι ἄποινα·

πολλὰ δ᾽ ἐν ἀφνειοῦ πατρὸς κειμήλια κεῖται

χαλκός τε χρυσός τε πολύκμητός τε σίδηρος,

τῶν κέν τοι χαρίσαιτο πατὴρ ἀπερείσι᾽ ἄποινα

εἴ κεν ἐμὲ ζωὸν πεπύθοιτ᾽ ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.

Είπε. Και του επράυνε στα στήθη την καρδίαν.

Και θα τον επαράδιδεν εις τον ακόλουθόν του

στα πλοία να τον πάρη ευθύς, αλλ’ έτρεξε ο αδελφός του

σιμά του και του φώναξε: «Μενέλαε, καλέ μου,

τι κάμνεις; Την ζωήν τους συ λυπείσαι; Ναι τωόντι

οι Τρώες εις το σπίτι σου πολύ καλό σου κάμαν.

Κανείς από τον όλεθρον, στα χέρια μας αν πέση,

να μη σωθή ποτέ. Μηδέ τ’ αγόρι, που’ναι ακόμη

μέσα στα σπλάχνα της μητρός, να μη σωθή και όλοι

άταφοι και άφαντοι, ας χαθούν οι κάτοικοι της Τροίας.».

Ὣς φάτο, τῷ δ᾽ ἄρα θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἔπειθε·

καὶ δή μιν τάχ᾽ ἔμελλε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν

δώσειν ᾧ θεράποντι καταξέμεν· ἀλλ᾽ Ἀγαμέμνων

ἀντίος ἦλθε θέων, καὶ ὁμοκλήσας ἔπος ηὔδα·

ὦ πέπον[2] ὦ Μενέλαε, τί ἢ δὲ σὺ κήδεαι οὕτως

ἀνδρῶν; ἦ σοὶ ἄριστα πεποίηται κατὰ οἶκον

πρὸς Τρώων; τῶν μή τις ὑπεκφύγοι αἰπὺν ὄλεθρον

χεῖράς θ᾽ ἡμετέρας, μηδ᾽ ὅν τινα γαστέρι μήτηρ

κοῦρον ἐόντα φέροι, μηδ᾽ ὃς φύγοι, ἀλλ᾽ ἅμα πάντες

Ἰλίου ἐξαπολοίατ᾽ ἀκήδεστοι καὶ ἄφαντοι.

Οι ορθοί του λόγοι εγύρισαν την γνώμην του αδελφού του,

και με το χέρι εμάκρυνε τον Άδραστον. Και ο πρώτος

Ατρείδης τον επλήγωσε στο βάθος της κοιλιάς του

και ως έπεσε τ’ ανάσκελα, τον πάτησεν ο Ατρείδης

στο στήθος κι έξω ανέσπασε το φράξινο κοντάρι.

Και ο Νέστωρ μεγαλόφωνα προς τους Αργείους είπε:

«Ήρωες, φίλοι Δαναοί, θεράποντες του Άρη,

τώρα δια λάφυρα κανείς οπίσω ας μην ξεμείνη,

δια να γυρίση με πολλά στα γρήγορα καράβια,

αλλ’ άνδρες ας φονεύωμεν. Κατόπιν με ησυχίαν

τα λείψανα θα γδύσετε στρωμένα στην πεδιάδα.».

Ὣς εἰπὼν ἔτρεψεν ἀδελφειοῦ φρένας ἥρως

αἴσιμα παρειπών· ὃ δ᾽ ἀπὸ ἕθεν ὤσατο χειρὶ

ἥρω᾽ Ἄδρηστον· τὸν δὲ κρείων Ἀγαμέμνων

οὖτα κατὰ λαπάρην· ὃ δ᾽ ἀνετράπετ᾽, Ἀτρεΐδης δὲ

λὰξ ἐν στήθεσι βὰς ἐξέσπασε μείλινον ἔγχος. 65

Νέστωρ δ᾽ Ἀργείοισιν ἐκέκλετο μακρὸν ἀΰσας·

ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ θεράποντες Ἄρηος

μή τις νῦν ἐνάρων ἐπιβαλλόμενος μετόπισθε

μιμνέτω ὥς κε πλεῖστα φέρων ἐπὶ νῆας ἵκηται,

ἀλλ᾽ ἄνδρας κτείνωμεν· ἔπειτα δὲ καὶ τὰ ἕκηλοι

νεκροὺς ἂμ πεδίον συλήσετε τεθνηῶτας.

Είπε και εις όλους άναψε το θάρρος της ανδρείας.

Και τότε απ’ την σφοδρήν ορμήν των Αχαιών οι Τρώες

στην Ίλιον πάλι ανέβαιναν ανάνδρως συντριμμένοι,

αν ο Πριαμίδης Έλενος, καλός ορνεοσκόπος,

δεν έρχονταν στον Έκτορα να ειπή και στον Αινείαν:

«Αφού σ’ όλους ανάμεσα τους Τρώες και Λυκίους

Αινεία κι Έκτωρ, εις εσάς ο αγώνας κρέμετ’ όλος,

ότ’ είσθε και στον πόλεμον κι εις πάσαν σκέψιν πρώτοι,

σταθήτε αυτού και τον λαόν κρατείτε πανταχόθεν

εμπρός στες πύλες και προτού κυνηγημένοι πέσουν

στων γυναικών τες αγκαλιές και όλοι χαρούν οι εχθροί μας.

Ὣς εἰπὼν ὄτρυνε μένος καὶ θυμὸν ἑκάστου.

Ἔνθά κεν αὖτε Τρῶες ἀρηϊφίλων ὑπ᾽ Ἀχαιῶν

Ἴλιον εἰσανέβησαν ἀναλκείῃσι δαμέντες,

εἰ μὴ ἄρ᾽ Αἰνείᾳ τε καὶ Ἕκτορι εἶπε παραστὰς

Πριαμίδης Ἕλενος[3] οἰωνοπόλων ὄχ᾽ ἄριστος·

Αἰνεία τε καὶ Ἕκτορ, ἐπεὶ πόνος ὔμμι μάλιστα

Τρώων καὶ Λυκίων ἐγκέκλιται, οὕνεκ᾽ ἄριστοι

πᾶσαν ἐπ᾽ ἰθύν ἐστε μάχεσθαί τε φρονέειν τε,

στῆτ᾽ αὐτοῦ, καὶ λαὸν ἐρυκάκετε πρὸ πυλάων 80

πάντῃ ἐποιχόμενοι πρὶν αὖτ᾽ ἐν χερσὶ γυναικῶν

φεύγοντας πεσέειν, δηΐοισι δὲ χάρμα γενέσθαι.

Κι αφού τες φάλαγγες εσείς παρακινήσατ’ όλες,

εμείς εδώ θα μείνωμε την μάχην να κρατούμε,

αν και μ’ αγώνα φοβερόν, ότι το θέλ’ η ανάγκη.

Κι εσύ στην πόλιν ν’ ανεβείς και λέγε της μητρός μας

επάνω εις την ακρόπολιν αυτή να συναθροίση

τες σεβαστές γερόντισσες και τον ναόν τον θείον

της γλαυκομάτας Αθηνάς με το κλειδί ν’ ανοίξη,

και απ’ όσους πέπλους διαλεκτού στο δώμα της φυλάγει

τον μέγαν, τον λαμπρότερον, τον ακριβότερόν της

στης καλοπλέξουδης θεάς τα γόνατα να θέση,

και δώδεκα να υποσχεθή χρονιάρικες μοσχάρες

θυσίαν, ίσως η θεά να ελεηθή θελήση

την πόλιν, τες γυναίκες μας και τα μικρά παιδιά μας,

Αὐτὰρ ἐπεί κε φάλαγγας ἐποτρύνητον ἁπάσας,

ἡμεῖς μὲν Δαναοῖσι μαχησόμεθ᾽ αὖθι μένοντες,

καὶ μάλα τειρόμενοί περ· ἀναγκαίη γὰρ ἐπείγει·

Ἕκτορ ἀτὰρ σὺ πόλιν δὲ μετέρχεο, εἰπὲ δ᾽ ἔπειτα

μητέρι σῇ καὶ ἐμῇ· ἣ δὲ ξυνάγουσα γεραιὰς

νηὸν Ἀθηναίης γλαυκώπιδος ἐν πόλει ἄκρῃ

οἴξασα κληῖδι θύρας ἱεροῖο δόμοιο

πέπλον, ὅς οἱ δοκέει χαριέστατος ἠδὲ μέγιστος 90

εἶναι ἐνὶ μεγάρῳ καί οἱ πολὺ φίλτατος αὐτῇ,

θεῖναι Ἀθηναίης ἐπὶ γούνασιν ἠϋκόμοιο,

καί οἱ ὑποσχέσθαι δυοκαίδεκα βοῦς ἐνὶ νηῷ

ἤνις ἠκέστας ἱερευσέμεν, αἴ κ᾽ ἐλεήσῃ

ἄστύ τε καὶ Τρώων ἀλόχους καὶ νήπια τέκνα,

και απ’ την αγίαν Ίλιον μακρύνη τον Τυδείδην,

τον άγριον πολεμιστήν, δεινόν φυγής εργάτην,

που εδείχθηκε των Αχαιών ο πρώτος στην ανδρείαν.

Τόσο δεν μας ετρόμαζεν ο μέγας Αχιλλέας,

αν κι εγεννήθη από θεάν, ως λέγουν, αλλά τούτου

η μάνιτα είναι ακράτητη και αντίσταση δεν έχει.».

ὥς κεν Τυδέος υἱὸν ἀπόσχῃ Ἰλίου ἱρῆς

ἄγριον αἰχμητὴν κρατερὸν μήστωρα φόβοιο,

ὃν δὴ ἐγὼ κάρτιστον Ἀχαιῶν φημι γενέσθαι.

Οὐδ᾽ Ἀχιλῆά ποθ᾽ ὧδέ γ᾽ ἐδείδιμεν ὄρχαμον ἀνδρῶν,

ὅν πέρ φασι θεᾶς ἐξέμμεναι· ἀλλ᾽ ὅδε λίην 100

μαίνεται, οὐδέ τίς οἱ δύναται μένος ἰσοφαρίζειν.

Είπε. Και ο Έκτωρ έστερξε στους λόγους του αδελφού του,

και από τ’ αμάξι εβρόντισε στην γην με τ’ άρματά του.

Δυο λόγχες σείει και παντού στο στράτευμα γυρίζη,

στην μάχη σπρώχνει και δεινήν πολέμου ανάφτει φλόγα.

Τινάχθηκαν κι αντίκρισαν τους Αχαιούς εκείνοι

και τούτοι οπισθοδρόμησαν κι επαύσαν απ’ τους φόνους

κι είπαν πως απ’ τον κάτασπρον αιθέρα προς τους Τρώες

βοηθός κατέβη ένας θεός. Τόσην ορμήν εδείξαν.

Και ο Έκτωρ τότ’ εφώναξε παντού να τον ακούσουν:

Ὣς ἔφαθ᾽, Ἕκτωρ δ᾽ οὔ τι κασιγνήτῳ ἀπίθησεν.

Αὐτίκα δ᾽ ἐξ ὀχέων σὺν τεύχεσιν ἆλτο χαμᾶζε,

πάλλων δ᾽ ὀξέα δοῦρα κατὰ στρατὸν ᾤχετο πάντῃ

ὀτρύνων μαχέσασθαι, ἔγειρε δὲ φύλοπιν αἰνήν.

Οἳ δ᾽ ἐλελίχθησαν καὶ ἐναντίοι ἔσταν Ἀχαιῶν·

Ἀργεῖοι δ᾽ ὑπεχώρησαν, λῆξαν δὲ φόνοιο,

φὰν δέ τιν᾽ ἀθανάτων ἐξ οὐρανοῦ ἀστερόεντος

Τρωσὶν ἀλεξήσοντα κατελθέμεν, ὡς ἐλέλιχθεν.

Ἕκτωρ δὲ Τρώεσσιν ἐκέκλετο μακρὸν ἀΰσας·

«Γενναίοι Τρώες και βοηθοί μακρόθεν καλεσμένοι

άνδρες φανήτε μ’ όλην σας την δύναμιν, ω φίλοι,

όσο στην Ίλιον ν’ ανεβώ να ειπώ των γυναικών μας

και των γερόντων βουλευτών ευχές των αθανάτων

να κάμουν κι εξιλέωμα να τάξουν εκατόμβες.».

Είπε. Κι ευθύς εκίνησεν ο λοφοσείστης Έκτωρ.

Τες πτέρνες και τον τράχηλον το μαύρο δέρμα εκτύπα,

και γύρω την ομφαλωτήν εκύκλωνεν ασπίδα.

Τρῶες ὑπέρθυμοι τηλεκλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι

ἀνέρες ἔστε φίλοι, μνήσασθε δὲ θούριδος ἀλκῆς,

ὄφρ᾽ ἂν ἐγὼ βείω προτὶ Ἴλιον, ἠδὲ γέρουσιν

εἴπω βουλευτῇσι καὶ ἡμετέρῃς ἀλόχοισι

δαίμοσιν ἀρήσασθαι, ὑποσχέσθαι δ᾽ ἑκατόμβας.

Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη κορυθαίολος Ἕκτωρ·

ἀμφὶ δέ μιν σφυρὰ τύπτε καὶ αὐχένα δέρμα κελαινὸν

ἄντυξ ἣ πυμάτη θέεν ἀσπίδος ὀμφαλοέσσης.

Και του Τυδέως ο υιός και ο Γλαύκος του Ιππολόχου

των δυο στρατών ανάμεσα να κτυπηθούν ορμήσαν.

Κι οπόταν επροχώρησαν κι εβρέθηκαν αντίκρυ,

στον άλλον πρώτος έλεγεν ο ανδρείος Διομήδης:

«Απ’ όσους έχ’ η γη θνητούς, ω θαυμαστέ, ποιος είσαι;

Στην μάχην, δόξαν των ανδρών, ποτέ δεν σ’ είδ’ ακόμη.

Και τώρα με την τόλμην σου καθ’ άλλον υπερβαίνεις,

αφού συ στο μακρόσκιον κοντάρι μου αντιστέκεις.

Τέκνα γονέων δυστυχών την ρώμην μου αντικρύζουν.

Αλλ’ αν αθάνατος θεός κατέβης ουρανόθεν,

μάθε ότι εγώ δεν μάχομαι με τους επουρανίους.

Γλαῦκος δ᾽ Ἱππολόχοιο πάϊς καὶ Τυδέος υἱὸς

ἐς μέσον ἀμφοτέρων συνίτην μεμαῶτε μάχεσθαι.

Οἳ δ᾽ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦσαν ἐπ᾽ ἀλλήλοισιν ἰόντε,

τὸν πρότερος προσέειπε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης·

τίς δὲ σύ ἐσσι φέριστε καταθνητῶν ἀνθρώπων;

οὐ μὲν γάρ ποτ᾽ ὄπωπα μάχῃ ἔνι κυδιανείρῃ

τὸ πρίν· ἀτὰρ μὲν νῦν γε πολὺ προβέβηκας ἁπάντων

σῷ θάρσει, ὅ τ᾽ ἐμὸν δολιχόσκιον ἔγχος ἔμεινας·

δυστήνων δέ τε παῖδες ἐμῷ μένει ἀντιόωσιν.

Εἰ δέ τις ἀθανάτων γε κατ᾽ οὐρανοῦ εἰλήλουθας,

οὐκ ἂν ἔγωγε θεοῖσιν ἐπουρανίοισι μαχοίμην.

Και ο τρομερός Λυκούργος, του Δρύαντος ο γόνος

εφιλονείκα με θεούς, αλλ’ έζησεν ολίγο,

που έναν καιρό του μανικού Διονύσου τες βυζάστρες

σκόρπισε στα πανάγια βουνά του Νυσηίου.

Με βούκεντρ’ ο Λυκούργος τες έπληττε ο φονέας,

ώστε τους κλάδους έριξαν, και ο Διόνυσος στα βάθη

της θάλασσας εβύθισε, και η Θέτις στην αγκάλην

τον δέχθηκε που ετρόμαζεν ακόμη απ’ την βοήν του.

Αυτόν οι μάκαρες θεοί κατόπιν οργισθήκαν

και ο Δίας τον ετύφλωσε και ολίγες είδε ημέρες,

αφού στο μίσος έπεσε των αθανάτων όλων.

Ούδ’ εγώ θέλω πόλεμον με τους επουρανίους.

Οὐδὲ γὰρ οὐδὲ Δρύαντος υἱὸς κρατερὸς Λυκόοργος

δὴν ἦν, ὅς ῥα θεοῖσιν ἐπουρανίοισιν ἔριζεν·

ὅς ποτε μαινομένοιο Διωνύσοιο τιθήνας

σεῦε κατ᾽ ἠγάθεον Νυσήϊον· αἳ δ᾽ ἅμα πᾶσαι

θύσθλα χαμαὶ κατέχευαν ὑπ᾽ ἀνδροφόνοιο[4] Λυκούργου

θεινόμεναι βουπλῆγι· Διώνυσος δὲ φοβηθεὶς 135

δύσεθ᾽ ἁλὸς κατὰ κῦμα, Θέτις δ᾽ ὑπεδέξατο κόλπῳ^

δειδιότα· κρατερὸς γὰρ ἔχε τρόμος ἀνδρὸς ὁμοκλῇ.

Τῷ μὲν ἔπειτ᾽ ὀδύσαντο θεοὶ ῥεῖα ζώοντες,

καί μιν τυφλὸν ἔθηκε Κρόνου πάϊς· οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔτι δὴν

ἦν, ἐπεὶ ἀθανάτοισιν ἀπήχθετο πᾶσι θεοῖσιν· 140

οὐδ᾽ ἂν ἐγὼ μακάρεσσι θεοῖς ἐθέλοιμι μάχεσθαι[5].

Κι αν θνητός είσαι και καρποί της γης και σένα τρέφουν,

πλησίασε, ταχύτερα να ιδής τον όλεθρόν σου.».

Εἰ δέ τίς ἐσσι βροτῶν οἳ ἀρούρης καρπὸν ἔδουσιν,

ἆσσον ἴθ᾽ ὥς κεν θᾶσσον ὀλέθρου πείραθ᾽ ἵκηαι.

ß à

[1]O Βουκολίων ήταν γιος του Λαομέδοντος. Ο Λαομέδων ήταν ο πατέρας του Πρίαμου. Οπότε ο Βουκολίων ήταν ετεροθαλής αδελφός του βασιλιά της Τροίας Πρίαμου. Και οι δίδυμοι Αίσηπος και Πήδασος ήταν ξαδέλφια του Έκτορα.

[2]Πέπων = Καλός, ευγενικός, τρυφερός.

Με κακή έννοια λέει την ίδια φράση ο ΘΕΡΣΙΤΗΣ, στην ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Β΄, στ. 235 : Ω πέπονες = Ω λέρες (Αχαιοί).

[3]Ο Έλενος, γιος του Πριάμου και της Εκάβης, αδελφός του Έκτορα. Ήταν μάντις οιωνοσκόπος.

[4]Ανδροφόνος = αυτός που φονεύει άνδρες. Ο Όμηρος το χρησιμοποιεί συχνά σαν επίθετο του Έκτορα και του Αχιλλέα. Τώρα για τον Λυκούργο, υιό του Δρύαντα, που είχε εναντιωθεί στην λατρεία του Διωνύσου και στις Βάκχες.

Στην ΡΑΨΩΔΙΑ Α, στ. 262 κ.εξ., ο Νέστωρ αναφέρει μερικά ονόματα ΠΟΛΥ ΑΝΔΡΕΙΩΝ ανθρώπων που είχε γνωρίσει στο παρελθόν και οι οποίοι τον είχαν τιμήσει.

Τον Πειρίθου,

τον Δρύαντα

τον Καινέα,

τον Θησέα,

τον Εξάδιο

τον Πολύφημο

τους οποίους ονομάζει ΠΟΛΥ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ από τον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα

Αυτοί είχαν πολεμήσει με τα θηρία [ΚΕΝΤΑΥΡΟΥΣ] που κατοικούσαν στα όρη, και τους νίκησαν.

Μαζί τους είχε πολεμήσει ο Νέστωρ, ο οποίος τους ΕΔΙΝΕ ΚΑΛΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ και τον άκουγαν.

[5]Είναι αρκετά περίεργο που ο Διομήδης λέει εδώ πως δεν θέλει να μάχεται τους αθάνατους θεούς. Έχει ήδη πληγώσει τον Άρη και την Αφροδίτη κατά συμβουλή της Αθηνάς.