ΙΛΙΑΔΟΣ  -  ΡΑΨΩΔΙΑ  I΄

(στίχοι  : 307-433)

[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ  ΠΟΛΥΛΑ]

Και ο γοργοπόδης Αχιλλεύς απάντησέ του κι είπε:

«Λαερτιάδη ευρετικέ, διογέννητε Οδυσσέα,

ίσια θα ειπώ και καθαρά την ομιλίαν όλην,

καθώς φρονώ και ασάλευτη θα μείν’ η θέλησίς μου,

ώστε να μην προσκλαίεσθε καθήμενοι σιμά μου.

Ότι μου είναι μισητός, όσο του Άδ’ οι πύλες,

κείνος που κρύβει άλλο στον νουν και άλλο στο χείλος έχει.

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·

διογενὲς Λαερτιάδη πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ

χρὴ μὲν δὴ τὸν μῦθον ἀπηλεγέως ἀποειπεῖν,

ᾗ περ δὴ φρονέω τε καὶ ὡς τετελεσμένον ἔσται, 310

ὡς μή μοι τρύζητε παρήμενοι ἄλλοθεν ἄλλος.

ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύλῃσιν

ὅς χ᾽ ἕτερον μὲν κεύθῃ ἐνὶ φρεσίν, ἄλλο δὲ εἴπῃ.

Και ό,τι εγώ κρίν’ ορθότερον θα ειπώ. Μήτε ο Αγαμέμνων,

μήτε των άλλων Αχαιών κανείς δεν θα με πείσει.

Χάριν δεν είχε ο πόλεμος που αδιάκοπα εκρατούσα

με τους εχθρούς αφού και αυτός που απέχει από την μάχην

και αυτός που σφόδρα πολεμεί, μερίδα ομοίαν παίρνουν.

Ίσια τιμάται ο άνανδρος με τον ανδρειωμένον.

Πολλά κι αν πράξης και άνεργος αν μείνεις αποθνήσκεις.

αὐτὰρ ἐγὼν ἐρέω ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα·

οὔτ᾽ ἔμεγ᾽ Ἀτρεΐδην Ἀγαμέμνονα πεισέμεν οἴω  315

οὔτ᾽ ἄλλους Δαναούς, ἐπεὶ οὐκ ἄρα τις χάρις ἦεν

μάρνασθαι δηΐοισιν ἐπ᾽ ἀνδράσι νωλεμὲς αἰεί.

ἴση μοῖρα μένοντι καὶ εἰ μάλα τις πολεμίζοι·

ἐν δὲ ἰῇ τιμῇ ἠμὲν κακὸς ἠδὲ καὶ ἐσθλός·

κάτθαν᾽ ὁμῶς ὅ τ᾽ ἀεργὸς ἀνὴρ ὅ τε πολλὰ ἐοργώς.

Τι κέρδος τάχα μ’ άφησε το να ταλαιπωρούμαι

και την ζωήν μου εις κίνδυνον να βάζω πολεμώντας;

Και ως την χαψιά στ’ απτέρωτα μικρά της δίδ’ η μάνα,

άμα την έβρη, πλην αυτή ζωήν καλήν δεν έχει,

οὐδέ τί μοι περίκειται, ἐπεὶ πάθον ἄλγεα θυμῷ

αἰεὶ ἐμὴν ψυχὴν παραβαλλόμενος πολεμίζειν.

ὡς δ᾽ ὄρνις ἀπτῆσι νεοσσοῖσι προφέρῃσι

μάστακ᾽ ἐπεί κε λάβῃσι, κακῶς δ᾽ ἄρα οἱ πέλει αὐτῇ,

κι εγώ πολλές αγρύπνησα νυκτιές και τες ημέρες

περνούσα αιματοστάλακτες μ’ εχθρούς ανδρειωμένους

μαχόμενος, εξ αφορμής των γυναικών τους μόνον.

Και με τα πλοία δώδεκα έχω πατήσει χώρες,

και πάλιν ένδεκα πεζός στην κάρπιμην Τρωάδα.

Και απ’ όλες θησαυρούς πολλούς επήρα και του Ατρείδη

ευθύς όλα επαράδιδα, και αυτός στα κοίλα πλοία

σιμά, μένοντας ήσυχος τα εδέχετο και μέρος

ολίγο εμοίραζε, πολλά κρατούσε, και ως βραβεία

των βασιλέων έδιδε και πολεμάρχων άλλα.

ὣς καὶ ἐγὼ πολλὰς μὲν ἀΰπνους νύκτας ἴαυον, 325

ἤματα δ᾽ αἱματόεντα διέπρησσον πολεμίζων

ἀνδράσι μαρνάμενος ὀάρων ἕνεκα σφετεράων.

δώδεκα δὴ σὺν νηυσὶ πόλεις ἀλάπαξ᾽ ἀνθρώπων,

πεζὸς δ᾽ ἕνδεκά φημι κατὰ Τροίην ἐρίβωλον·

τάων ἐκ πασέων κειμήλια πολλὰ καὶ ἐσθλὰ       330

ἐξελόμην, καὶ πάντα φέρων Ἀγαμέμνονι δόσκον

Ἀτρεΐδῃ· ὃ δ᾽ ὄπισθε μένων παρὰ νηυσὶ θοῇσι

δεξάμενος διὰ παῦρα δασάσκετο, πολλὰ δ᾽ ἔχεσκεν.

ἄλλα δ᾽ ἀριστήεσσι δίδου γέρα καὶ βασιλεῦσι·

Σ’ αυτούς τ’ αφήνει, και απ’ εμέ και μόνον πήρε οπίσω

την ποθητήν μου. Ας τέρπεται σιμά της ξενυκτώντας.

Τι τους Αργείους έφερε να πολεμούν τους Τρώας;

Τι τόσα πλήθη εσύναξε και ανέβασεν ο Ατρείδης

εδώ; Δεν είν’ εξ αφορμής της εύμορφης Ελένης;

Οι Ατρείδες τες γυναίκες των μόνο αγαπούν στον κόσμον;

Κάθε καλός και φρόνιμος πόνον και αγάπην έχει

εις την δικήν του σύντροφον. Και αυτήν εγώ την κόρην,

αν και πολέμου λάφυρον, ολόψυχ’ αγαπούσα.

τοῖσι μὲν ἔμπεδα κεῖται, ἐμεῦ δ᾽ ἀπὸ μούνου Ἀχαιῶν

εἵλετ᾽, ἔχει δ᾽ ἄλοχον θυμαρέα· τῇ παριαύων

τερπέσθω. τί δὲ δεῖ πολεμιζέμεναι Τρώεσσιν

Ἀργείους; τί δὲ λαὸν ἀνήγαγεν ἐνθάδ᾽ ἀγείρας

Ἀτρεΐδης; ἦ οὐχ Ἑλένης ἕνεκ᾽ ἠϋκόμοιο;

ἦ μοῦνοι φιλέουσ᾽ ἀλόχους μερόπων ἀνθρώπων

Ἀτρεΐδαι; ἐπεὶ ὅς τις ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ ἐχέφρων

τὴν αὐτοῦ φιλέει καὶ κήδεται, ὡς καὶ ἐγὼ τὴν

ἐκ θυμοῦ φίλεον δουρικτητήν περ ἐοῦσαν.

Και τώρα απου απ’ τα χέρια μου επήρε το βραβείον

μ’ απάτην, ας μη προσπαθεί τον γνώστην του να πείσει

και με τους άλλους βασιλείς και σε, Λαερτιάδη,

τρόπον ας έβρη απ’ τη φωτιά να σώση τα καράβια.

Πολλά ’καμε χωρίς εμέ, και τείχος έχει κτίσει

και χάντακ’ άνοιξε βαθύν, με πάλους εις το βάθος.

νῦν δ᾽ ἐπεὶ ἐκ χειρῶν γέρας εἵλετο καί μ᾽ ἀπάτησε

μή μευ πειράτω εὖ εἰδότος· οὐδέ με πείσει.          345

ἀλλ᾽ Ὀδυσεῦ σὺν σοί τε καὶ ἄλλοισιν βασιλεῦσι

φραζέσθω νήεσσιν ἀλεξέμεναι δήϊον πῦρ.

ἦ μὲν δὴ μάλα πολλὰ πονήσατο νόσφιν ἐμεῖο,

καὶ δὴ τεῖχος ἔδειμε, καὶ ἤλασε τάφρον ἐπ᾽ αὐτῷ

εὐρεῖαν μεγάλην, ἐν δὲ σκόλοπας κατέπηξεν·     350

Πλην, του ανδροφόνου Έκτορος την ρώμην να εμποδίση

δεν δύναται. Και όταν εγώ με σας συμπολεμούσα,

ποτέ δεν ήθελεν αυτός την μάχην να κινήση

μακράν από τα τείχη του, και μόνον ως τον φράξον

έφθασε των Σκαιών Πυλών. Αυτού μ’ έχει αντικρίσει

μίαν φοράν και μετά βιάς εσώθη απ’ την ορμήν μου.

ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὧς δύναται σθένος Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο

ἴσχειν· ὄφρα δ᾽ ἐγὼ μετ᾽ Ἀχαιοῖσιν πολέμιζον

οὐκ ἐθέλεσκε μάχην ἀπὸ τείχεος ὀρνύμεν Ἕκτωρ,

ἀλλ᾽ ὅσον ἐς Σκαιάς τε πύλας καὶ φηγὸν ἵκανεν·

ἔνθά ποτ᾽ οἶον ἔμιμνε, μόγις δέ μευ ἔκφυγεν ὁρμήν.

Και αφού τον θείον Έκτορα να πολεμήσω πλέον

δεν θέλω, αύριον του Διός και όλων των αθανατων

θα θυσιάσω, κι έπειτα στην θάλασσαν θα σύρω

τα πλοία καλοφόρτωτα, και θα τα ιδής αν θέλης

πολύ πρωί μες στον βαθύν Ελλήσποντον να πλέουν

και μέσα να λαμνοκοπούν οι άνδρες μου με πόθον

κι εάν ταξίδι ο Ποσειδών καλό μου δώσει ο θείος,

στην καρποφόρον Φθίαν μου την τρίτην φθάνω ημέραν.

νῦν δ᾽ ἐπεὶ οὐκ ἐθέλω πολεμιζέμεν Ἕκτορι δίῳ

αὔριον ἱρὰ Διὶ ῥέξας καὶ πᾶσι θεοῖσι

νηήσας εὖ νῆας, ἐπὴν ἅλα δὲ προερύσσω,

ὄψεαι, αἴ κ᾽ ἐθέλῃσθα καὶ αἴ κέν τοι τὰ μεμήλῃ,

ἦρι μάλ᾽ Ἑλλήσποντον ἐπ᾽ ἰχθυόεντα πλεούσας

νῆας ἐμάς, ἐν δ᾽ ἄνδρας ἐρεσσέμεναι μεμαῶτας·

εἰ δέ κεν εὐπλοίην δώῃ κλυτὸς ἐννοσίγαιος

ἤματί κε τριτάτῳ Φθίην ἐρίβωλον ἱκοίμην[1].

Πλούτη έχω αφήσει εκεί πολλά όταν στη Τροίαν ήλθα.

Κι εδώθε χάλκωμα, χρυσόν και σίδερο θα πάρω,

και ωραίες κόρες λάφυρα δικά μου από τον κλήρον.

Μου λείπει το βραβείον μου, που αυτός, που το’χε δώσει,

το επήρε πίσω υβριστικώς, ο κραταιός Ατρείδης.

Και όλα τούτα επιθυμώ να ειπήτε δημοσίως,

ώστε κι οι επίλοιποι Αχαιοί δι’ αυτά ν’ αγανακτήσουν,

και μη θαρρεύση στο εξής να ξεπλανήση και άλλον

ο αδιάντροπος. Αλλά σ’ εμέ δεν θα τολμήση πλέον,

όσο και είναι αναίσχυντος τα μάτια να σηκώση.

ἔστι δέ μοι μάλα πολλά, τὰ κάλλιπον ἐνθάδε ἔρρων·

ἄλλον δ᾽ ἐνθένδε χρυσὸν καὶ χαλκὸν ἐρυθρὸν     365

ἠδὲ γυναῖκας ἐϋζώνους πολιόν τε σίδηρον

ἄξομαι, ἅσσ᾽ ἔλαχόν γε· γέρας δέ μοι, ὅς περ ἔδωκεν,

αὖτις ἐφυβρίζων ἕλετο κρείων Ἀγαμέμνων

Ἀτρεΐδης· τῷ πάντ᾽ ἀγορευέμεν ὡς ἐπιτέλλω

ἀμφαδόν, ὄφρα καὶ ἄλλοι ἐπισκύζωνται Ἀχαιοὶ

εἴ τινά που Δαναῶν ἔτι ἔλπεται ἐξαπατήσειν

αἰὲν ἀναιδείην ἐπιειμένος· οὐδ᾽ ἂν ἔμοιγε

τετλαίη κύνεός περ ἐὼν εἰς ὦπα ἰδέσθαι·

Έργο κανένα εγώ μ’ αυτόν ουδέ συμβούλια θέλω.

Μ’ απάτησε, μ’ αδίκησε. Δεν με δολώνει πλέον.

Τόσο του αρκεί. Και αμέριμνος στον όλεθρόν του ας τρέχη,

αφού τον νουν του αφαίρεσεν ο πάνσοφος Κρονίδης.

Τα δώρα του αποστρέφομαι και ουτιδανά τα κρίνω,

και αν δέκ’, αν είκοσι φορές τόσα μου δώση όσα έχει

και όσα κατόπι γίνεται να λάβη και όσα πλούτη

οὐδέ τί οἱ βουλὰς συμφράσσομαι, οὐδὲ μὲν ἔργον·

ἐκ γὰρ δή μ᾽ ἀπάτησε καὶ ἤλιτεν· οὐδ᾽ ἂν ἔτ᾽ αὖτις  

ἐξαπάφοιτ᾽ ἐπέεσσιν· ἅλις δέ οἱ· ἀλλὰ ἕκηλος

ἐρρέτω· ἐκ γάρ εὑ φρένας εἵλετο μητίετα Ζεύς.

ἐχθρὰ δέ μοι τοῦ δῶρα, τίω δέ μιν ἐν καρὸς αἴσῃ.

οὐδ᾽ εἴ μοι δεκάκις τε καὶ εἰκοσάκις τόσα δοίη

ὅσσά τέ οἱ νῦν ἔστι, καὶ εἴ ποθεν ἄλλα γένοιτο,  380

οὐδ᾽ ὅσ᾽ ἐς Ὀρχομενὸν ποτινίσεται, οὐδ᾽ ὅσα Θήβας*

Αἰγυπτίας, ὅθι πλεῖστα δόμοις ἐν κτήματα κεῖται,

αἵ θ᾽ ἑκατόμπυλοί εἰσι, διηκόσιοι δ᾽ ἀν᾽ ἑκάστας

ἀνέρες ἐξοιχνεῦσι σὺν ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν·

Ή όσ’ η σκόν’ είναι της γης ή η άμμος της θαλάσσης,

την πληγωμένην μου ψυχήν δεν θα πραύν’ ο Ατρείδης

πριν μου πληρώση ολόκληρον το μέγ’ αδίκημά του.

Και του Αγαμέμνονος εγώ δεν παίρνω θυγατέρα,

στο κάλλος και αν με την χρυσήν συγκρίνεται Αφροδίτην.

Και αν έχη με την Αθηνά των έργων τα πρωτεία,

δεν θα την πάρω. Ανώτερον ας έβρη βασιλέα

μέσ’ απ’ τους άλλους Αχαιούς, γαμβρόν που να του πρέπει.

οὐδ᾽ εἴ μοι τόσα δοίη ὅσα ψάμαθός τε κόνις τε,  385

οὐδέ κεν ὧς ἔτι θυμὸν ἐμὸν πείσει᾽ Ἀγαμέμνων

πρίν γ᾽ ἀπὸ πᾶσαν ἐμοὶ δόμεναι θυμαλγέα λώβην.

κούρην δ᾽ οὐ γαμέω Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο,

οὐδ᾽ εἰ χρυσείῃ Ἀφροδίτῃ κάλλος ἐρίζοι,

ἔργα δ᾽ Ἀθηναίῃ γλαυκώπιδι ἰσοφαρίζοι·           390

οὐδέ μιν ὧς γαμέω· ὃ δ᾽ Ἀχαιῶν ἄλλον ἑλέσθω,

ὅς τις οἷ τ᾽ ἐπέοικε καὶ ὃς βασιλεύτερός ἐστιν.

Ότι αν με σώσουν  οι θεοί και στην πατρίδα φθάσω,

κάπου θενά’βρη δι’ εμέ μίαν νύφην ο πατέρας.

ἢν γὰρ δή με σαῶσι θεοὶ καὶ οἴκαδ᾽ ἵκωμαι,

Πηλεύς θήν μοι ἔπειτα γυναῖκά γε μάσσεται αὐτός.

Ότι Αχαιϊδες πάμπολλες η Ελλάς έχει κι  η Φθία

κόρες προκρίτων δυνατών οπού δεσπόζουν χώρες,

και όποιαν θελήσω, σύντροφον θα κάμω ποθητήν μου.

Αυτού σφόδρα επεθύμησεν η ανδρική ψυχή μου

καλήν να πάρω σύντροφον και να χαρώ μαζί της

τα κτήματα όσ’ απόκτησεν ο γέρος μου πατέρας.

πολλαὶ Ἀχαιΐδες εἰσὶν ἀν᾽ Ἑλλάδα τε Φθίην τε  395

κοῦραι ἀριστήων, οἵ τε πτολίεθρα ῥύονται,

τάων ἥν κ᾽ ἐθέλωμι φίλην ποιήσομ᾽ ἄκοιτιν.

ἔνθα δέ μοι μάλα πολλὸν ἐπέσσυτο θυμὸς ἀγήνωρ

γήμαντα μνηστὴν ἄλοχον ἐϊκυῖαν ἄκοιτιν

κτήμασι τέρπεσθαι τὰ γέρων ἐκτήσατο Πηλεύς·

Ότι δεν κρίνω θησαυρόν αντάξιον της ψυχής μου

ούδ’ όσα η πόλις η λαμπρή κρατούσε της Ιλίου,

όταν πριν  έλθουν οι Αχαιοί, καλήν ειρήνην είχε,

ούδ’ όσα κλείει μέσα του το λίθινο κατώφλι

του μακροβόλου Απόλλωνος, στην πετρωτήν Πυθώνα.

Τρίποδες, μόσχους, πρόβατα, ίππους ξανθούς αν χάσης,

πάλιν μ’ αντάλλαγμ’ αποκτάς ή λάφυρα τα παίρνεις.

Αλλ’ η ψυχή μας λάφυρο δεν γίνεται, ούτε κτήμα,

αφού περάση μια φορά  το φράγμα των οδόντων.

οὐ γὰρ ἐμοὶ ψυχῆς ἀντάξιον οὐδ᾽ ὅσα φασὶν

Ἴλιον ἐκτῆσθαι εὖ ναιόμενον πτολίεθρον

τὸ πρὶν ἐπ᾽ εἰρήνης, πρὶν ἐλθεῖν υἷας Ἀχαιῶν,

οὐδ᾽ ὅσα λάϊνος οὐδὸς ἀφήτορος ἐντὸς ἐέργει

Φοίβου Ἀπόλλωνος Πυθοῖ^^ ἔνι πετρηέσσῃ.      405

ληϊστοὶ μὲν γάρ τε βόες καὶ ἴφια μῆλα,

κτητοὶ δὲ τρίποδές τε καὶ ἵππων ξανθὰ κάρηνα,

ἀνδρὸς δὲ ψυχὴ πάλιν ἐλθεῖν οὔτε λεϊστὴ

οὔθ᾽ ἑλετή, ἐπεὶ ἄρ κεν ἀμείψεται ἕρκος ὀδόντων[2].

Και ως λέγ’ η Θέτις η θεά μητέρα μου, δυο μοίρες

εμέ φέρουν διάφορες στο τέλος του θανάτου.

Αν μείνω εδώ να πολεμώ την πόλιν του Πριάμου

η επιστροφή μου εχάθηκεν, αλλ’ άφθαρτη θα μείνει

η δόξα μου. Στην ποθητήν πατρίδα μου αν γυρίσω,

μου εχάθη η δόξα, αλλ’ έπειτα πολλές θα ζήσω ημέρες,

και δεν θα μ’ έβρη γρήγορα το τέλος του θανάτου.

μήτηρ γάρ τέ μέ φησι θεὰ Θέτις ἀργυρόπεζα      410

διχθαδίας κῆρας φερέμεν θανάτοιο τέλος δέ.

εἰ μέν κ᾽ αὖθι μένων Τρώων πόλιν ἀμφιμάχωμαι,

ὤλετο μέν μοι νόστος, ἀτὰρ κλέος ἄφθιτον ἔσται·

εἰ δέ κεν οἴκαδ᾽ ἵκωμι φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν,

ὤλετό μοι κλέος ἐσθλόν, ἐπὶ δηρὸν δέ μοι αἰὼν   415

ἔσσεται, οὐδέ κέ μ᾽ ὦκα τέλος θανάτοιο κιχείη.

Και σας των άλλων θα’λεγα να στρέψτε στην πατρίδα.

Να ευρήτε μην ελπίσετε της υψηλής Ιλίου

το τέλος και δεν βλέπετε πώς ύψωσεν εμπρός της

ο Βροντητής το χέρι του κι εθάρρευσαν τα πλήθη.

καὶ δ᾽ ἂν τοῖς ἄλλοισιν ἐγὼ παραμυθησαίμην

οἴκαδ᾽ ἀποπλείειν, ἐπεὶ οὐκέτι δήετε τέκμωρ

Ἰλίου αἰπεινῆς· μάλα γάρ ἑθεν εὐρύοπα Ζεὺς

χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε, τεθαρσήκασι δὲ λαοί.          420

Αλλά τώρα κινήσετε, κι ως πρέπει των γερόντων,

σεις φέρετε το μήνυμα στων Αχαιών τους πρώτους,

ώστ’ άλλον τρόπον να σκεφτούν καλύτερον στον νουν τους,

τα πλοία των και τον λαόν των Αχαιών να σώσουν

διότι αυτό που εσκέφθηκαν στο χέρι τους δεν είναι,

δεν κατορθώνεται, αφού εγώ θα μείνω στον θυμόν μου.

ἀλλ᾽ ὑμεῖς μὲν ἰόντες ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν

ἀγγελίην ἀπόφασθε· τὸ γὰρ γέρας ἐστὶ γερόντων·

ὄφρ᾽ ἄλλην φράζωνται ἐνὶ φρεσὶ μῆτιν ἀμείνω,

ἥ κέ σφιν νῆάς τε σαῷ καὶ λαὸν Ἀχαιῶν

νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇς, ἐπεὶ οὔ σφισιν ἥδέ γ᾽ ἑτοίμη

ἣν νῦν ἐφράσσαντο ἐμεῦ ἀπομηνίσαντος·

Και ας μείνει εδώ να κοιμηθεί  ο Φοίνιξ και άμα φέξη

καθώς θα κάμωμε πανιά για την γλυκιάν πατρίδα,

μαζί μου ας έλθη, αν βούλεται. Κι εγώ δεν θα τον βιάσω.».

Είπε. Κι εκείνοι εσίγησαν, άφωνοι μείναν όλοι,

από την σκληρήν άρνησην, που ακούσαν ξιπασμένοι.

Φοῖνιξ δ᾽ αὖθι παρ᾽ ἄμμι μένων κατακοιμηθήτω,

ὄφρά μοι ἐν νήεσσι φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἕπηται

αὔριον ἢν ἐθέλῃσιν· ἀνάγκῃ δ᾽ οὔ τί μιν ἄξω.

ὣς ἔφαθ᾽, οἳ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ

μῦθον ἀγασσάμενοι· μάλα γὰρ κρατερῶς ἀπέειπεν·

Όσο που ο Φοίνιξ άρχισε, δακρύζοντας ως είδε

καταστροφή να κρέμεται στων Αχαιών τα πλοία:

ὀψὲ δὲ δὴ μετέειπε γέρων ἱππηλάτα Φοῖνιξ

δάκρυ᾽ ἀναπρήσας· περὶ γὰρ δίε νηυσὶν Ἀχαιῶν·