ΠΑΝΟΠΕΥΣ

Η πόλη της Φωκίδος, Πανοπεύς, λέγεται πως πήρε το όνομά της από τον πατέρα του Επειού, τον Πανοπέα. Ο Επειός φημίστηκε σαν επιδέξιος τεχνίτης. Του αποδίδεται η κατασκευή του Δούρειου Ίππου [Οδ. λ. 523], τον οποίο έφτιαξε με την βοήθεια της Αθηνάς.

Ο Παυσανίας [Φωκικά, 4, 1] λέει : ‘Οι κάτοικοι του Πανοπέα αρχικά δεν ήταν Φωκείς, αλλά Φλεγύες, που διέφυγαν στην Φωκίδα, από την περιοχή του Ορχομενού. Κυττάζοντας τον παλιό οχυρωματικό περίβολο των Πανοπέων, υπολογίζουμε πως είναι περίπου επτά σταδίων. Στην μνήμη μας ερχονται οι στίχοι της Οδύσσειας, οι σχετικοί με τον Τιτυό [Οδ. λ. 576], όπου η πόλη των Πανοπέων ονομάζεται ‘καλλίχορος’ (= καλός τόπος για χορό). Και οι σχετικοί [στίχοι] με την μάχη πάνω στον νεκρό του Πατρόκλου, [ΡΑΨΩΔΙΑ Ρ, 306] όπου ανέφερε πως ο βασιλιάς των Φωκέων, Σχεδίος, ο γιος του Ιφίτου, που σκοτώθηκε από τον Εκτορα, κατοικούσε στον Πανοπέα. Ο λόγος για τον οποίο ο βασιλιάς των Φωκέων κατοικούσε εδώ, χρησιμοποιώντας ως φρούριο τον Πανοπέα, μας φαίνεται πως ήταν ο φόβος των Βοιωτών, γιατι στο μέρος αυτό το πέρασμα από την Βοιωτία προς την Φωκίδα είναι ευκολότερο.

[Ο γίγας Τιτυός, είχε συναντήσει κοντά στον Πανοπέα την Λητώ, η οποία πήγαινε στους Δελφούς, (ανέκαθεν ο δρόμος από την Νότιο Ελλάδα προς τους Δελφούς περνούσε από τον Πανοπέα] και την τράβηξε βίαια ‘πόθω κατασχεθείς’ , όπως λέει ο Απολλόδωρος, 1, 4, 1. Εκείνη επικαλέστηκε ευθύς τα παιδιά της, Απόλλωνα και Αρτεμη, τα οποία σκότωσαν τον Τιτυό. Στην Οδύσσεια [λ. 576] προστίθεται πως δύο γύπες του τρώνε το ήπαρ, καθώς ο Τιτυός είναι πεσμένος στο έδαφος, όπου καταλαμβάνει ΕΝΝΕΑ πλέθρα. – Ο Αρης, όταν τον κτύπησε η Αθηνά, ΡΑΨΩΔΙΑ Φ, στ. 407, καταλάμβανε ΕΠΤΑ Πλέθρα.].

Ο γίγαντας Τιτυός είχε γεννηθεί ή από τον ΔΙΑ και την ΓΗ, ή από τον ΔΙΑ και την ΕΛΑΡΑ, την κόρη του Ορχομενού ή του Μινύα [Απολλόδωρος Α 23].

Στην Οδύσσεια [η, 323], αναφέρεται επισης πως ο ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ, είχε παει από το νησί των ΦΑΙΑΚΩΝ στην ΒΟΙΩΤΙΑ για να δει τον ΤΙΤΥΟ. Και οι ΦΑΙΑΚΕΣ όμως κατάγονται από τον Ευρυμέδοντα, ‘τον αρχηγό των περήφανων γιγάντων’ [Οδυσ. η, 58-59].

Ο Ραδάμανθυς αυτός των Φαιάκων, πρέπει να είναι ο ίδιος με τον αδελφό του Μίνωα, γιατί και αυτός είχε πάει στην Βοιωτια, και λέγεται πως παντρεύτηκε την Αλκμήνη, αφού πέθανε ο Αμφιτρύων. Σημειώνουμε πως στην Ιλιάδα [Ξ, 321] αναφέρεται ότι ο Μινως και ο Ραδαμανθυς ήταν γιοι της κόρης του Φοίνικα. Ενώ για τις υπόλοιπες κοπέλες, που του γέννησαν παιδιά του, ο Δίας λέει τα ονόματά τους, στην περίπτωση της μητέρας του Μίνωα και του Ραδάμανθυ παραλείπει το όνομα, και λεει μόνο τον πατέρα ή καλύτερα την γενιά της. Υπαρχει λοιπόν μεγάλη πιθανότητα ο γίγας ΤΙΤΥΟΣ να είναι συγγενής του Ραδάμανθυ και επομένως και του Μίνωα. Σε κάθε περίπτωση, ο Τιτυός είχε καλές σχέσεις με τους Φαίακες.

Ο Πινδαρος, στον 4ο Πυθικό του Υμνο, λέει πως ο Αργοναύτης ΕΥΦΗΜΟΣ, του οποίου απογονος ο ΒΑΤΤΟΣ είχε αποικήσει μαζί με τον απόγονο του Καδμου, τον ΘΗΡΑ, την ΛΙΒΥΗ [βλ. και ΗΡΟΔΟΤΟΣ 4, 145 κ.εξ.], μετά από προφητεία της Μήδειας και χρησμό της Πυθίας. Ο ΕΥΦΗΜΟΣ αυτός, ήταν γιος του Ποσειδωνα και της ΕΥΡΩΠΗΣ, κόρης του ΤΙΤΥΟΥ.

ΤΑΙΝΑΡΟΝ ΕΙΣ ΙΕΡΑΝ ΕΥΦΑΜΟΣ ΕΛΘΩΝ,
ΥΙΟΣ ΙΠΠΑΡΧΟΥ ΠΟΣΕΙΔΑΩΝΟΣ ΑΝΑΞ,
ΤΟΝ ΠΟΤ' ΕΥΡΩΠΑ ΤΙΤΥΟΥ ΘΥΓΑΤΗΡ
ΤΙΚΤΕ ΚΑΦΙΣΟΥ ΠΑΡ' ΟΧΘΑΙΣ].

[Καλλίχορος. Ονομάζεται έτσι ο Πανοπεύς στην Οδύσσεια, γιατί όπως εξηγεί ο Παυσανίας [Φωκικά, 4, 3]: ‘Οι θυιάδες, γυναίκες της Αττικής, μαζι με τις γυναίκες των Δελφών, πηγαίνουν κάθε δεύτερο έτος στον Παρνασσό για τις θρησκευτικές τελετές προς τιμήν του Διονύσου. Υπάρχει η συνήθεια, κατά την πορεία τους, από την Αθήνα, οι θυιάδες αυτές να σταίνουν χορούς σε διάφορα μέρη, μεταξύ των οποίων και στον Πανοπέα. Φαίνεται λοιπόν πως με το επίθετο αυτό το οποίο αποδίδει ο Όμηρος στον Πανοπέα, υπαινίσσεται τον χορό των θυιάδων.]

G