ΙΛΙΑΔΟΣ  -  ΡΑΨΩΔΙΑ  Φ΄

(στίχοι  : 284-434)

[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ  ΠΟΛΥΛΑ]

Είπε, κι ευθύς ο Ποσειδών κι  η Αθηνά με σώμα

ανθρώπινο του στήθηκαν στο πλάγι και του σφίξαν

το χέρι, και του ομίλησαν θάρρος σ’ εκείνους να’χει.

Και ο κοσμοσείστης Ποσειδών τον λόγον είπε πρώτος:

ὣς φάτο, τῷ δὲ μάλ᾽ ὦκα Ποσειδάων καὶ Ἀθήνη

στήτην ἐγγὺς ἰόντε, δέμας δ᾽ ἄνδρεσσιν ἐΐκτην,       

χειρὶ δὲ χεῖρα λαβόντες ἐπιστώσαντ᾽ ἐπέεσσι.

τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε Ποσειδάων ἐνοσίχθων·

«Πηλείδη μην αδημονείς και μη τρομάζες τόσο.

Ιδού που είμαστε βοηθοί θεοί μεγάλοι δύο

εμείς, εγώ κι η Αθηνά, και τούτο στέργει ο Δίας.

Πηλεΐδη μήτ᾽ ἄρ τι λίην τρέε μήτέ τι τάρβει·

τοίω γάρ τοι νῶϊ θεῶν ἐπιταρρόθω εἰμὲν

Ζηνὸς ἐπαινήσαντος ἐγὼ καὶ Παλλὰς Ἀθήνη·    290

Δεν θέλει από τον ποταμόν ν’ αφανιστείς η μοίρα,

και γρήγορα, θαρρώ, θα ιδείς εκείνος να λουφάξει.

Και λόγον άκου φρόνιμον να τον ακολουθήσεις.

ὡς οὔ τοι ποταμῷ γε δαμήμεναι αἴσιμόν ἐστιν,

ἀλλ᾽ ὅδε μὲν τάχα λωφήσει, σὺ δὲ εἴσεαι αὐτός·

αὐτάρ τοι πυκινῶς ὑποθησόμεθ᾽ αἴ κε πίθηαι·

Μη παύσεις απ’ τον πόλεμον, όμοιο κακόν εις όλους,

όσο τους Τρώας, στριμωχτούς, να κλείσεις εις τα τείχη.

Και συ αφού τον Έκτορα φονεύσεις, γύρε οπίσω

στα πλοία και σου δίδομεν το δόξασμα της νίκης.».

μὴ πρὶν παύειν χεῖρας ὁμοιΐου πολέμοιο

πρὶν κατὰ Ἰλιόφι κλυτὰ τείχεα λαὸν ἐέλσαι        295

Τρωϊκόν, ὅς κε φύγῃσι· σὺ δ᾽ Ἕκτορι θυμὸν ἀπούρας

ἂψ ἐπὶ νῆας ἴμεν· δίδομεν δέ τοι εὖχος ἀρέσθαι.

Είπαν και οπίσω γύρισαν στους άλλους αθανάτους.

Και θαρρετός στον λόγον τους κινήθη αυτός στο σιάδι

που από τα ξέχειλα νερά πλημμύριζε κι επλέαν

άρματα πλήθος λαμπερά και λείψαν’ ανδρειωμένων.

Και με τα γόνατα υψηλά  στο ρεύμα επάν’ ορμούσε.

Και όπως τον γέμισ’ η Αθηνά με δύναμιν μεγάλην

δεν τον κρατούσε ο ποταμός πλατύς και φουσκωμένος.

τὼ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰπόντε μετ᾽ ἀθανάτους ἀπεβήτην·

αὐτὰρ ὃ βῆ, μέγα γάρ ῥα θεῶν ὄτρυνεν ἐφετμή,

ἐς πεδίον· τὸ δὲ πᾶν πλῆθ᾽ ὕδατος ἐκχυμένοιο,         

πολλὰ δὲ τεύχεα καλὰ δαὶ κταμένων αἰζηῶν

πλῶον καὶ νέκυες· τοῦ δ᾽ ὑψόσε γούνατ᾽ ἐπήδα

πρὸς ῥόον ἀΐσσοντος ἀν᾽ ἰθύν, οὐδέ μιν ἴσχεν

εὐρὺ ῥέων ποταμός· μέγα γὰρ σθένος ἔμβαλ᾽ Ἀθήνη.

Δεν έπαυ’ ουδ’ ο Σκάμανδρος, αλλ’ αύξανε ο θυμός του

οὐδὲ Σκάμανδρος ἔληγε τὸ ὃν μένος, ἀλλ᾽ ἔτι μᾶλλον                                                                              

χώετο Πηλεΐωνι, κόρυσσε δὲ κῦμα ῥόοιο

ὑψόσ᾽ ἀειρόμενος, Σιμόεντι δὲ κέκλετ᾽ ἀΰσας*·

«Έλ’ ας κρατήσουμε, αδελφέ, τούτου του ανδρός την λύσσαν

πριν ή την μεγαλόπολην πατήσει του Πριάμου,

κι εμπρός του οι Τρώες δύσκολα κρατούν εις τον αγώνα.

Γρήγορα βοήθ’, από πηγές το ρεύμα σου ας πληθύνει,

ξεκίνα κάθε χείμαρρον και όρθωσε μέγα κύμα.

Κύλα με τάραχον σφοδρόν και λίθαρα και ρίζες,

να σβήσωμε με δύναμην του ανδρός αυτού του αγρίου

που ωσάν θεός  υπερνικά και κρατημόν δεν έχει.

φίλε κασίγνητε σθένος ἀνέρος ἀμφότεροί περ

σχῶμεν, ἐπεὶ τάχα ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἄνακτος

ἐκπέρσει, Τρῶες δὲ κατὰ μόθον οὐ μενέουσιν.     310

ἀλλ᾽ ἐπάμυνε τάχιστα, καὶ ἐμπίπληθι ῥέεθρα

ὕδατος ἐκ πηγέων, πάντας δ᾽ ὀρόθυνον ἐναύλους,

ἵστη δὲ μέγα κῦμα, πολὺν δ᾽ ὀρυμαγδὸν ὄρινε

φιτρῶν καὶ λάων, ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα

ὃς δὴ νῦν κρατέει, μέμονεν δ᾽ ὅ γε ἶσα θεοῖσι.       315

Η ρώμη μήτ’ η ομορφιά δεν θα τον σώσουν μήτε

εκείνα τα λαμπρ’ άρματα, που θα ταφούν στο βάθος

της λίμνης, μές στον βούρκο της, κι εκείνον θα τυλίξω

στην αμμουδιά σωρεύοντας χώματα και κοχλάδια.

φημὶ γὰρ οὔτε βίην χραισμησέμεν οὔτέ τι εἶδος

οὔτε τὰ τεύχεα καλά, τά που μάλα νειόθι λίμνης

κείσεθ᾽ ὑπ᾽ ἰλύος κεκαλυμμένα· κὰδ δέ μιν αὐτὸν

εἰλύσω ψαμάθοισιν ἅλις χέραδος περιχεύας

Ουδέ θα φθάσουν οι Αχαιοί να εβρούν τα κόκαλά του.

Με τόσες λάσπες τρίσβαθα εγώ θα τον σκεπάσω.

Αυτό θα’ναι το μνήμα του και άλλο δεν θα’ναι χρεία

να του σηκώσουν οι Αχαιοί οπόταν θα τον θάψουν.».

μυρίον, οὐδέ οἱ ὀστέ᾽ ἐπιστήσονται Ἀχαιοὶ         320

ἀλλέξαι· τόσσην οἱ ἄσιν καθύπερθε καλύψω.

αὐτοῦ οἱ καὶ σῆμα τετεύξεται, οὐδέ τί μιν χρεὼ

ἔσται τυμβοχόης, ὅτε μιν θάπτωσιν Ἀχαιοί.

Είπε κι ορθώθη φουσκωτός επάνω στον Πηλείδην

κι εξέρνα μουρμουρίζοντας αφρόν, κορμιά και αίμα.

Και ολόμαυρο σηκώνεται το κύμα μανιωμένο

του διογεννήτου ποταμού να σύρει τον Πηλείδην.

ἦ, καὶ ἐπῶρτ᾽ Ἀχιλῆϊ κυκώμενος ὑψόσε θύων

μορμύρων ἀφρῷ τε καὶ αἵματι καὶ νεκύεσσι.       325

πορφύρεον δ᾽ ἄρα κῦμα διιπετέος ποταμοῖο

ἵστατ᾽ ἀειρόμενον, κατὰ δ᾽ ᾕρεε Πηλεΐωνα·

Κι η Ήρα τότ’ εβόησε φοβούμενη για κείνον

Ἥρη δὲ μέγ᾽ ἄϋσε περιδείσασ᾽ Ἀχιλῆϊ

μή μιν ἀποέρσειε μέγας ποταμὸς βαθυδίνης,

αὐτίκα δ᾽ Ἥφαιστον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν·   

«Σηκώσου, τέκνο μου χωλό. Το’χουμε ειπεί που ο Ξάνθος

ὄρσεο κυλλοπόδιον ἐμὸν τέκος· ἄντα σέθεν γὰρ

Ξάνθον** δινήεντα μάχῃ ἠΐσκομεν εἶναι·

ἀλλ᾽ ἐπάμυνε τάχιστα, πιφαύσκεο δὲ φλόγα πολλήν.

αὐτὰρ ἐγὼ Ζεφύροιο καὶ ἀργεστᾶο Νότοιο***

εἴσομαι ἐξ ἁλόθεν χαλεπὴν ὄρσουσα θύελλαν,  335

ἥ κεν ἀπὸ Τρώων κεφαλὰς καὶ τεύχεα κήαι

φλέγμα κακὸν φορέουσα· σὺ δὲ Ξάνθοιο παρ᾽ ὄχθας

δένδρεα καῖ᾽, ἐν δ᾽ αὐτὸν ἵει πυρί· μὴ δέ σε πάμπαν

μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἀποτρεπέτω καὶ ἀρειῇ·

μὴ δὲ πρὶν ἀπόπαυε τεὸν μένος, ἀλλ᾽ ὁπότ᾽ ἂν δὴ   

φθέγξομ᾽ ἐγὼν ἰάχουσα, τότε σχεῖν ἀκάματον πῦρ.

Είπε και πυρ θεόφλογον ο Ήφαιστος ανάβει

ὣς ἔφαθ᾽, Ἥφαιστος δὲ τιτύσκετο θεσπιδαὲς πῦρ.

πρῶτα μὲν ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς

πολλούς, οἵ ῥα κατ᾽ αὐτὸν ἅλις ἔσαν, οὓς κτάν᾽ Ἀχιλλεύς·

πᾶν δ᾽ ἐξηράνθη πεδίον, σχέτο δ᾽ ἀγλαὸν ὕδωρ.     

Και όπως στεγνώνει μονομιάς νεοποτισμένον κήπον

Βορέας φθινοπωρινός, χαρά του γεωργού του,

όμοια το σιάδι εστέγνωσε και οι νεκροί καήκαν

κι έστρεψε αυτός  στον ποταμόν την φλόγα την μεγάλην.

ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ὀπωρινὸς Βορέης νεοαρδέ᾽ ἀλωὴν

αἶψ᾽ ἀγξηράνῃ· χαίρει δέ μιν ὅς τις ἐθείρῃ·

ὣς ἐξηράνθη πεδίον πᾶν, κὰδ δ᾽ ἄρα νεκροὺς

κῆεν· ὃ δ᾽ ἐς ποταμὸν τρέψε φλόγα παμφανόωσαν.

Και οι φτελιάδες καίονταν, οι ιτιές και τα μυρίκια,

εκαίονταν η κύπερη, το βούρλο, το τριφύλλι,

που στου ωραίου ποταμού τες άκρες εβλαστούσαν.

καίοντο πτελέαι τε καὶ ἰτέαι ἠδὲ μυρῖκαι,          350

καίετο δὲ λωτός τε ἰδὲ θρύον ἠδὲ κύπειρον,

τὰ περὶ καλὰ ῥέεθρα ἅλις ποταμοῖο πεφύκει·

Και μες στα βάθη επάθαιναν κι εδώ κι εκεί σκιρτούσαν

χέλια και ψάρι’ απ’ την πνοήν του πολυβούλου Ηφαίστου.

Και η δύναμις του ποταμού καιόταν, ώσπου εκείνος

φώναξε κι είπεν: «Ήφαιστε, κανείς θεός με σένα

δεν δύναται να μετρηθεί. Κι εγώ στην φλογερήν σου

φωτιά δεν αντιστέκομαι. Και παύσ’ εδώ την μάχην,

και ας διώξει ευθύς ο Αχιλλεύς τους Τρώας απ’ την πόλην.

Τι θέλω εγώ να πολεμώ και υπέρμαχος να γίνω;»

τείροντ᾽ ἐγχέλυές τε καὶ ἰχθύες οἳ κατὰ δίνας,

οἳ κατὰ καλὰ ῥέεθρα κυβίστων ἔνθα καὶ ἔνθα

πνοιῇ τειρόμενοι πολυμήτιος Ἡφαίστοιο.           355

καίετο δ᾽ ἲς ποταμοῖο ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν·

Ἥφαιστ᾽, οὔ τις σοί γε θεῶν δύνατ᾽ ἀντιφερίζειν,

οὐδ᾽ ἂν ἐγὼ σοί γ᾽ ὧδε πυρὶ  φλεγέθοντι μαχοίμην.

λῆγ᾽ ἔριδος, Τρῶας δὲ καὶ αὐτίκα δῖος Ἀχιλλεὺς

ἄστεος ἐξελάσειε· τί μοι ἔριδος καὶ ἀρωγῆς;        360

Είπε κι ωστόσο εκόχλαζαν τα όμορφα νερά του.

Και όπως την φλόγα π’ άναψαν ξύλα πολλά φρυμένα

βράζει λεβέτι λιώνοντας τρυφερού χοίρου πάχος

και όλο κοχλάζει μέσα του από την φλόγα, ομοίως

ανάβραζαν καιόμενα τα όμορφά του ρείθρα

και να κυλά δεν ήθελεν. Έστεκε αυτού σβημένος

από την άχνα την καυτή του πολυβούλου Ηφαίστου

όσο που αυτός ολόθερμα της Ήρας εδεήθη:

φῆ πυρὶ καιόμενος, ἀνὰ δ᾽ ἔφλυε καλὰ ῥέεθρα.

ὡς δὲ λέβης ζεῖ ἔνδον ἐπειγόμενος πυρὶ πολλῷ

κνίσην μελδόμενος ἁπαλοτρεφέος σιάλοιο

πάντοθεν ἀμβολάδην, ὑπὸ δὲ ξύλα κάγκανα κεῖται,

ὣς τοῦ καλὰ ῥέεθρα πυρὶ φλέγετο, ζέε δ᾽ ὕδωρ· 365

οὐδ᾽ ἔθελε προρέειν, ἀλλ᾽ ἴσχετο· τεῖρε δ᾽ ἀϋτμὴ

Ἡφαίστοιο βίηφι πολύφρονος. αὐτὰρ ὅ γ᾽ Ἥρην

πολλὰ λισσόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

«Ήρα, γιατί το τέκνο σου να πέσει ν’ αφανίσει

Ἥρη τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν

ἐξ ἄλλων; οὐ μέν τοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι         370

ὅσσον οἱ ἄλλοι πάντες, ὅσοι Τρώεσσιν ἀρωγοί.

ἀλλ᾽ ἤτοι μὲν ἐγὼν ἀποπαύσομαι εἰ σὺ κελεύεις,

παυέσθω δὲ καὶ οὗτος· ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ καὶ τόδ᾽ ὀμοῦμαι,

μή ποτ᾽ ἐπὶ Τρώεσσιν ἀλεξήσειν κακὸν ἦμαρ,

μὴ δ᾽ ὁπότ᾽ ἂν Τροίη μαλερῷ πυρὶ πᾶσα δάηται    

καιομένη, καίωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν.

Άμα η θεά τον άκουσε, η Ήρα η λευκοχέρα,

αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ᾽ ἄκουσε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,

αὐτίκ᾽ ἄρ᾽ Ἥφαιστον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν·

«Ήφαιστε, στάσου, δοξαστό παιδί μου, και δεν πρέπει

θεός τόσο να κρούεται γι’ αγάπη των ανθρώπων.».

Ἥφαιστε σχέο τέκνον ἀγακλεές· οὐ γὰρ ἔοικεν

ἀθάνατον θεὸν ὧδε βροτῶν ἕνεκα στυφελίζειν.

Τότε τες φλόγες έσβησεν ο Ήφαιστος και οπίσω

στον ποταμόν εκύλησαν τα πρόσχαρα νερά του.

ὣς ἔφαθ᾽, Ἥφαιστος δὲ κατέσβεσε θεσπιδαὲς πῦρ,

ἄψορρον δ᾽ ἄρα κῦμα κατέσσυτο καλὰ ῥέεθρα.

Και άμα εδαμάσθ’ η δύναμη του Ξάνθου, εκείνοι επαύσαν

αὐτὰρ ἐπεὶ Ξάνθοιο δάμη μένος, οἳ μὲν ἔπειτα

παυσάσθην, Ἥρη γὰρ ἐρύκακε χωομένη περ·

ἐν δ᾽ ἄλλοισι θεοῖσιν ἔρις πέσε βεβριθυῖα             385

ἀργαλέη, δίχα δέ σφιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἄητο·

σὺν δ᾽ ἔπεσον μεγάλῳ πατάγῳ, βράχε δ᾽ εὐρεῖα χθών,

ἀμφὶ δὲ σάλπιγξεν μέγας οὐρανός. ἄϊε δὲ Ζεὺς

ἥμενος Οὐλύμπῳ· ἐγέλασσε δέ οἱ φίλον ἦτορ

γηθοσύνῃ, ὅθ᾽ ὁρᾶτο θεοὺς ἔριδι ξυνιόντας.      390

Και ώραν πολλήν δεν έμειναν μακράν. Και αρχήν ο Άρης

ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ οὐκέτι δηρὸν ἀφέστασαν· ἦρχε γὰρ Ἄρης

ῥινοτόρος, καὶ πρῶτος Ἀθηναίῃ ἐπόρουσε

χάλκεον ἔγχος ἔχων, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον·

«Σκυλόμυγα, τι στους θεούς ν’ ανάψεις μάχην πάλιν

σ’ έφερε η αδιάντροπη και ακράτητη ψυχή σου;

Ή δεν  θυμάσαι πόβαλες επάνω τον Τυδείδην

να με λαβώσει κι έπιασες σ’ όλους εμπρός την λόγχην;

Και ίσια σ’ εμέ την άμπωσες και το λαμπρό μου σώμα

εχάραξες. Και όσα ’καμες θα μου πληρώσεις τώρα.».

τίπτ᾽ αὖτ᾽ ὦ κυνάμυια θεοὺς ἔριδι ξυνελαύνεις

θάρσος ἄητον ἔχουσα, μέγας δέ σε θυμὸς ἀνῆκεν;    

ἦ οὐ μέμνῃ ὅτε Τυδεΐδην Διομήδε᾽ ἀνῆκας

οὐτάμεναι, αὐτὴ δὲ πανόψιον ἔγχος ἑλοῦσα

ἰθὺς ἐμεῦ ὦσας, διὰ δὲ χρόα καλὸν ἔδαψας#;

τώ σ᾽ αὖ νῦν ὀΐω ἀποτισέμεν ὅσσα ἔοργας.

Είπε και την εκτύπησε στην κροσσωτήν αιγίδα

φρικτήν, που μήτε του Διός ο κεραυνός την σχίζει.

Εκεί την λόγχην άμπωσεν ο ανδροφόνος Άρης.

Εσύρθη αυτή κι εσήκωσε με το βαρύ της χέρι

ένα λιθάρι από την γην μαύρο, τραχύ, μεγάλο,

π’ άνδρες αρχαίας γενεάς για τέρμινα είχαν στήσει.

ὣς εἰπὼν οὔτησε κατ᾽ αἰγίδα θυσσανόεσσαν   400

σμερδαλέην, ἣν οὐδὲ Διὸς δάμνησι κεραυνός·

τῇ μιν Ἄρης οὔτησε μιαιφόνος ἔγχεϊ μακρῷ.

ἣ δ᾽ ἀναχασσαμένη λίθον εἵλετο χειρὶ παχείῃ

κείμενον ἐν πεδίῳ μέλανα τρηχύν τε μέγαν τε,

τόν ῥ᾽ ἄνδρες πρότεροι θέσαν ἔμμεναι οὖρον ἀρούρης·                                                                           

Με αυτό τον Άρην κτύπησε στον σβέρκον, και τα μέλη

τῷ βάλε θοῦρον Ἄρηα κατ᾽ αὐχένα, λῦσε δὲ γυῖα.

ἑπτὰ δ᾽ ἐπέσχε πέλεθρα πεσών, ἐκόνισε δὲ χαίτας,

τεύχεά τ᾽ ἀμφαράβησε· γέλασσε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη,

καί οἱ ἐπευχομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

«Μωρότατε, όταν θέλησες να μετρηθείς μ’ εμένα,

δεν το εσκέφθης που είμ’ εγώ πολύ καλύτερή σου.

Τες Ερινύες μ’ όλα αυτά πλερώνεις της μητρός σου,

που σε ξετρέχει από χολήν, που ηθέλησες ν’ αφήσεις

τους Αχαιούς και βοηθείς τους επιόρκους Τρώας.».

νηπύτι᾽ οὐδέ νύ πώ περ ἐπεφράσω ὅσσον ἀρείων   

εὔχομ᾽ ἐγὼν ἔμεναι, ὅτι μοι μένος ἰσοφαρίζεις.

οὕτω κεν τῆς μητρὸς ἐρινύας ἐξαποτίνοις,

ἥ τοι χωομένη κακὰ μήδεται οὕνεκ᾽ Ἀχαιοὺς

κάλλιπες, αὐτὰρ Τρωσὶν ὑπερφιάλοισιν ἀμύνεις.

Είπε και οπίσω εγύρισε τα φωτεινά της μάτια

κι η Αφροδίτη τον θεόν οδήγ’ από το χέρι

που μόλις εψυχόπιανε και θλιβερά βογγούσε.

Και άμα η θεά την νόησεν η Ήρα η λευκοχέρα

την Αθηνά προσφώνησε με λόγια φτερωμένα:

ὣς ἄρα φωνήσασα πάλιν τρέπεν ὄσσε φαεινώ· 415

τὸν δ᾽ ἄγε χειρὸς ἑλοῦσα Διὸς θυγάτηρ Ἀφροδίτη

πυκνὰ μάλα στενάχοντα· μόγις δ᾽ ἐσαγείρετο θυμόν.

τὴν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,

αὐτίκ᾽ Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·

«Ω κοίτα, κόρη αδάμαστη του αιγιδοφόρου Δία,

πάλι’ η σκυλόμυγα οδηγεί τον ανδροφόνον Άρην

μέσ’ απ΄της μάχης την βοήν. Και δράμε να τους φθάσεις.».

ὢ πόποι αἰγιόχοιο Διὸς τέκος Ἀτρυτώνη          420

καὶ δ᾽ αὖθ᾽ ἡ κυνάμυια ἄγει βροτολοιγὸν Ἄρηα

δηΐου ἐκ πολέμοιο κατὰ κλόνον· ἀλλὰ μέτελθε.

Είπεν, εχάρ’ η Αθηνά, κι επάνω τους εχύθη,

στα στήθη την εκτύπησε με το βαρύ της χέρι

και αυτής εδείλιασε η καρδιά, τα γόνατα εκοπήκαν,

και οι δυο κείτονταν αυτού στην γην την πολυθρέπτραν.

Τότ’ εκαυχήθ’ η Αθηνά και υπερηφάνως είπε:

ὣς φάτ᾽, Ἀθηναίη δὲ μετέσσυτο, χαῖρε δὲ θυμῷ,

καί ῥ᾽ ἐπιεισαμένη πρὸς στήθεα χειρὶ παχείῃ

ἤλασε· τῆς δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ.                                                                                 

τὼ μὲν ἄρ᾽ ἄμφω κεῖντο ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ,

ἣ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπευχομένη ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευε·

«Με τούτους τώρα να’μοιαζαν όλ’ οι βοηθοί των Τρώων,

οπόταν τούτοι πολεμούν τους θωρηκτούς Αργείους

και ψυχεροί και ακλόνητοι, καθώς η Αφροδίτη

ήλθε του Άρη βοηθός στην ρώμην μου εναντία.

Θα’χαμε ρίξει προ πολλού τους πύργους της Ιλίου

και τώρα θα ησυχάζαμε εμείς απ’ τον αγώνα.».

Είπε, κι εγλυκογέλασεν  η λευκοχέρα Ήρα.

τοιοῦτοι νῦν πάντες ὅσοι Τρώεσσιν ἀρωγοὶ

εἶεν, ὅτ᾽ Ἀργείοισι μαχοίατο θωρηκτῇσιν,

ὧδέ τε θαρσαλέοι καὶ τλήμονες, ὡς Ἀφροδίτη   430

ἦλθεν Ἄρῃ ἐπίκουρος ἐμῷ μένει ἀντιόωσα·

τώ κεν δὴ πάλαι ἄμμες ἐπαυσάμεθα πτολέμοιο

Ἰλίου ἐκπέρσαντες ἐϋκτίμενον πτολίεθρον.

ὣς φάτο, μείδησεν δὲ θεὰ λευκώλενος Ἥρη.