ΙΛΙΑΔΟΣ  -  ΡΑΨΩΔΙΑ  Γ΄ (στίχοι  : 245-327 ) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ  ΠΟΛΥΛΑ]
Και οι κήρυκες τες προσφορές της ένορκης θυσίας, δυο κριάρια κι έν’ ασκί γλυκό κρασί γεμάτο, μέσ’ απ’ την πόλιν έφερναν. Και ο κήρυξ ο Ιδαίος έναν κρατήρα ολόκληρον με τα χρυσά ποτήρια. Κι εσίμωσε στον γέροντα και τον παρακινούσε:	Κήρυκες δ᾽ ἀνὰ ἄστυ θεῶν φέρον ὅρκια πιστὰ 245 ἄρνε δύω καὶ οἶνον ἐΰφρονα καρπὸν ἀρούρης ἀσκῷ ἐν αἰγείῳ· φέρε δὲ κρητῆρα φαεινὸν κῆρυξ Ἰδαῖος ἠδὲ χρύσεια κύπελλα· ὄτρυνεν δὲ γέροντα παριστάμενος ἐπέεσσιν·
«Σήκω», του είπε, «ω Πρίαμε, σε προσκαλούν οι πρώτοι των Τρώων και των Αχαιών να κατεβής να κάμης μ’ αυτούς θυσίαν ένορκην. Θα πολεμήσουν τώρα ο Πάρις και ο Μενέλαος με τα μακριά κοντάρια. Και όποιος νικήση από τους δυο θα λάβη την Ελένην με όσους έχει θησαυρούς. Κι εμείς οι άλλ’ ειρήνην θα ομόσωμεν ασάλευτην και θα χαρούν οι Τρώες την κάρπιμη Τρωάδα τους κι εκείνοι οπίσω στ’ Άργος και στην ομορφοπάρθενην θα γύρουν Αχαϊαν.».	ὄρσεο Λαομεδοντιάδη, καλέουσιν ἄριστοι               250 Τρώων θ᾽ ἱπποδάμων καὶ Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων ἐς πεδίον καταβῆναι ἵν᾽ ὅρκια πιστὰ τάμητε· αὐτὰρ Ἀλέξανδρος καὶ ἀρηΐφιλος Μενέλαος μακρῇς ἐγχείῃσι μαχήσοντ᾽ ἀμφὶ γυναικί· τῷ δέ κε νικήσαντι γυνὴ καὶ κτήμαθ᾽ ἕποιτο·          255 οἳ δ᾽ ἄλλοι φιλότητα καὶ ὅρκια πιστὰ ταμόντες ναίοιμεν Τροίην ἐριβώλακα, τοὶ δὲ νέονται Ἄργος ἐς ἱππόβοτον καὶ Ἀχαιΐδα καλλιγύναικα.
Και ο γέροντας επάγωσε και των συντρόφων είπε ευθύς να ζέψουν τ’ άλογα και ανέβηκε μαζί του ο Αντήνωρ εις την άμαξαν και  ο Πρίαμος οπίσω τα χαλινάρια ετέντωνε και τ’ άλογα τους φέραν από τες Πύλες τες Σκαιές στην πεδιάδα κάτω.	Ὣς φάτο ῥίγησεν δ᾽ ὃ γέρων, ἐκέλευσε δ᾽ ἑταίρους ἵππους ζευγνύμεναι· τοὶ δ᾽ ὀτραλέως ἐπίθοντο.      260 Ἂν δ᾽ ἄρ᾽ ἔβη Πρίαμος, κατὰ δ᾽ ἡνία τεῖνεν ὀπίσσω· πὰρ δέ οἱ Ἀντήνωρ περικαλλέα βήσετο δίφρον· τὼ δὲ διὰ Σκαιῶν πεδίον δ᾽ ἔχον ὠκέας ἵππους.
Κι άμ’ έφθασαν εις τους στρατούς κατέβηκαν και οι δυο κι εβάδιζαν ανάμεσα των Αχαιών και Τρώων.	Ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἵκοντο μετὰ Τρῶας καὶ Ἀχαιούς, ἐξ ἵππων ἀποβάντες ἐπὶ χθόνα πουλυβότειραν     265 ἐς μέσσον Τρώων καὶ Ἀχαιῶν ἐστιχόωντο.
Σηκώθη τότε ο κραταιός Ατρείδης και σιμά του σηκώθη ο θείος Οδυσσεύς. Οι κήρυκες εφέραν των θείων όρκων τα σφαχτά και αφού μες στον κρατήρα εσυγκεράσαν το κρασί, το νίψιμο κατόπι εις τες παλάμες έχυναν των θείων βασιλέων.	Ὄρνυτο δ᾽ αὐτίκ᾽ ἔπειτα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων, ἂν δ᾽ Ὀδυσεὺς πολύμητις· ἀτὰρ κήρυκες ἀγαυοὶ ὅρκια πιστὰ θεῶν σύναγον, κρητῆρι δὲ οἶνον μίσγον, ἀτὰρ βασιλεῦσιν ὕδωρ ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν. 270
Κι έσυρ’ ο Ατρείδης μάχαιραν που πάντοτ’ εκρεμόταν εις την λαβήν του ξίφους του και απέκοψε τες τρίχες απ’ των κριών τες κεφαλές, και αφού τες διαμοιράσαν οι κήρυκες στους αρχηγούς των Αχαιών και Τρώων, ψηλά τα χέρια σήκωσεν ο Ατρείδης κι εδεήθη	Ἀτρεΐδης δὲ ἐρυσσάμενος χείρεσσι μάχαιραν, ἥ οἱ πὰρ ξίφεος μέγα κουλεόν αἰὲν ἄωρτο, ἀρνῶν ἐκ κεφαλέων τάμνε τρίχας· αὐτὰρ ἔπειτα κήρυκες Τρώων καὶ Ἀχαιῶν νεῖμαν ἀρίστοις. Τοῖσιν δ᾽ Ἀτρεΐδης μεγάλ᾽ εὔχετο χεῖρας ἀνασχών·
«Δία πατέρα, δοξαστέ, μεγάλε, όπου δεσπόζεις από την Ίδην, κι Ήλιε, που ακούς και βλέπεις όλα, και ποταμοί, και γη, και σεις θεοί, που εκεί στον Άδη καθ’ επιόρκου την ψυχήν ως πρέπει τιμωρείτε, γίνεσθε τώρα μάρτυρες και φύλακες των όρκων. Ανίσως τον Μενέλαον ο Πάρις θανατώση με όλους της τους θησαυρούς θα έχει την Ελένην κι εδώθ’ εμείς θα φύγουμε με τα γοργά καράβια.	Ζεῦ πάτερ Ἴδηθεν μεδέων κύδιστε μέγιστε, Ἠέλιός θ᾽, ὃς πάντ᾽ ἐφορᾷς καὶ πάντ᾽ ἐπακούεις, καὶ ποταμοὶ καὶ γαῖα, καὶ οἳ ὑπένερθε καμόντας ἀνθρώπους τίνυσθον ὅτις κ᾽ ἐπίορκον ὀμόσσῃ, ὑμεῖς μάρτυροι ἔστε, φυλάσσετε δ᾽ ὅρκια πιστά·     280 εἰ μέν κεν Μενέλαον Ἀλέξανδρος καταπέφνῃ αὐτὸς ἔπειθ᾽ Ἑλένην ἐχέτω καὶ κτήματα πάντα, ἡμεῖς δ᾽ ἐν νήεσσι νεώμεθα ποντοπόροισιν·
Κι αν ο ξανθός Μενέλαος τον Πάριν θανατώση εκείνην με τους θησαυρούς οι Τρώες θ’ αποδώσουν και θα πληρώσουν πρόστιμον, ως πρέπει των Αργείων, που και στες άλλες γενεές θα φθάση τ’ άκουσμά του, κι αν ύστερ’ απ’ τον θάνατον του Πάριδος δεν θέλουν να το πληρώση ο Πρίαμος και οι παίδες του Πριάμου, θα μείνω εδώ τον πόλεμον ν’ ακολουθήσ’ ωσότου μου πληρωθή το πρόστιμο και βρω του αγώνος άκρην.».	εἰ δέ κ᾽ Ἀλέξανδρον κτείνῃ ξανθὸς Μενέλαος, Τρῶας ἔπειθ᾽ Ἑλένην καὶ κτήματα πάντ᾽ ἀποδοῦναι,  τιμὴν δ᾽ Ἀργείοις ἀποτινέμεν ἥν τιν᾽ ἔοικεν, ἥ τε καὶ ἐσσομένοισι μετ᾽ ἀνθρώποισι πέληται. Εἰ δ᾽ ἂν ἐμοὶ τιμὴν Πρίαμος Πριάμοιό τε παῖδες τίνειν οὐκ ἐθέλωσιν Ἀλεξάνδροιο πεσόντος, αὐτὰρ ἐγὼ καὶ ἔπειτα μαχήσομαι εἵνεκα ποινῆς 290 αὖθι μένων, ἧός κε τέλος πολέμοιο κιχείω.
Είπε και με το αλύπητο μαχαίρι τα κριάρια έσφαξε και σπαρταριστά ξαπλώθηκαν στο χώμα χωρίς πνοήν, άμα ο χαλκός την δύναμιν τους πήρε.	Ἦ, καὶ ἀπὸ στομάχους ἀρνῶν τάμε νηλέϊ χαλκῷ· καὶ τοὺς μὲν κατέθηκεν ἐπὶ χθονὸς ἀσπαίροντας θυμοῦ δευομένους· ἀπὸ γὰρ μένος εἵλετο χαλκός.
Και απ’ τον κρατήρα παίρνοντας κρασί με τα ποτήρια το χύναν και προσεύχονταν και Αχαιοί και Τρώες και αυτές προφέρναν τες ευχές: «Ω ύψιστε Κρονίδη, και όλοι οι αθάνατοι θεοί, των δολερών που πρώτοι επιορκήσουν ο μυελός να ρεύση καθώς ρέει τούτ’ οπού χύνω το κρασί, και αυτών και των παιδιών τους και αγκάλες άλλων να χαρούν τα έρμα θηλυκά τους.»	Οἶνον δ᾽ ἐκ κρητῆρος ἀφυσσόμενοι[1]  δεπάεσσιν    295 ἔκχεον, ἠδ᾽ εὔχοντο θεοῖς αἰειγενέτῃσιν. Ὧδε δέ τις εἴπεσκεν Ἀχαιῶν τε Τρώων τε· Ζεῦ κύδιστε μέγιστε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι ὁππότεροι πρότεροι ὑπὲρ ὅρκια πημήνειαν ὧδέ σφ᾽ ἐγκέφαλος χαμάδις ῥέοι ὡς ὅδε οἶνος         300 αὐτῶν καὶ τεκέων, ἄλοχοι δ᾽ ἄλλοισι δαμεῖεν.
Είπαν, αλλ’ όμως την ευχήν δεν έστερξε ο Κρονίδης.	Ὣς ἔφαν, οὐδ᾽ ἄρα πώ σφιν ἐπεκραίαινε Κρονίων.
Και ο Δαρδανίδης Πρίαμος εμπρός εις όλους είπε:	Τοῖσι δὲ Δαρδανίδης Πρίαμος μετὰ μῦθον ἔειπε·
«Ακούσετέ με, Αχαιοί, ακούσετέ με, Τρώες θα γύρω εγώ στην Ίλιον την πολυανεμισμένην, ότι η καρδιά δεν μου βαστά τον ποθητόν υιόν μου να ιδώ με τον Μενέλαον στον φονικόν αγώνα.	κέκλυτέ μευ Τρῶες καὶ ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί· ἤτοι ἐγὼν εἶμι προτὶ Ἴλιον ἠνεμόεσσαν                  305 ἄψ, ἐπεὶ οὔ πω τλήσομ᾽ ἐν ὀφθαλμοῖσιν ὁρᾶσθαι μαρνάμενον φίλον υἱὸν ἀρηϊφίλῳ Μενελάῳ·
Μόν’ οι αθάνατοι θεοί κι εξόχως ο Κρονίδης γνωρίζ’ εις ποίον διόρισε τον θάνατον η μοίρα».	Ζεὺς μέν που τό γε οἶδε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι ὁπποτέρῳ θανάτοιο τέλος πεπρωμένον ἐστίν.
Είπε, στ’ αμάξι τους κριούς επήρε ο θείος άνδρας, ανέβη και τους χαλινούς ετέντωσεν οπίσω, και πλαγινός του εκάθισεν ο Αντήνωρ εις τ’ αμάξι.	Ἦ ῥα καὶ ἐς δίφρον ἄρνας θέτο ἰσόθεος φώς,         310 ἂν δ᾽ ἄρ᾽ ἔβαιν᾽ αὐτός, κατὰ δ᾽ ἡνία τεῖνεν ὀπίσσω· πὰρ δέ οἱ Ἀντήνωρ περικαλλέα βήσετο δίφρον.
Κι ενώ τούτοι στην Ίλιον οπίσω αναχωρούσαν, με τον Πριαμίδην Έκτορα ο θείος Οδυσσέας τον τόπον πρώτα εμέτρησαν, λαχνούς κατόπι επήραν και μέσα εις κράνος χάλκινο τους τίναζαν να δείξη την λόγχην ποιος από τους δυο θε ν’ ακοντίση πρώτος.	Τὼ μὲν ἄρ᾽ ἄψορροι προτὶ Ἴλιον ἀπονέοντο· Ἕκτωρ δὲ Πριάμοιο πάϊς καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς χῶρον μὲν πρῶτον διεμέτρεον, αὐτὰρ ἔπειτα        315 κλήρους ἐν κυνέῃ χαλκήρεϊ πάλλον ἑλόντες, ὁππότερος δὴ πρόσθεν ἀφείη χάλκεον ἔγχος.
Και των θεών ευχήθηκε με χέρια σηκωμένα ο λαός όλος κι έλεγαν και Αχαιοί και Τρώες:	Λαοὶ δ᾽ ἠρήσαντο, θεοῖσι δὲ χεῖρας ἀνέσχον, ὧδε δέ τις εἴπεσκεν Ἀχαιῶν τε Τρώων τε·
«Δία πατερα, δοξαστέ, μεγάλε, που δεσπόζεις από την Ίδην, κάμε συ να κατεβή στον Άδη εκείνος που πρώτ’ άναψε την έχθραν μεταξύ μας. Και αυτούς σ’ εμάς στερέωνε τους όρκους της αγάπης.».	Ζεῦ πάτερ Ἴδηθεν μεδέων κύδιστε μέγιστε             320 ὁππότερος τάδε ἔργα μετ᾽ ἀμφοτέροισιν ἔθηκε, τὸν δὸς ἀποφθίμενον δῦναι δόμον Ἄϊδος εἴσω, ἡμῖν δ᾽ αὖ φιλότητα καὶ ὅρκια πιστὰ γενέσθαι.
Και τους λαχνούς ετίναζεν ο μέγας Πριαμίδης κι έβλεπε οπίσω. Και ο λαχνός πετάχθη του Αλεξάνδρου.	Ὣς ἄρ᾽ ἔφαν, πάλλεν δὲ μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ ἂψ ὁρόων· Πάριος δὲ θοῶς ἐκ κλῆρος ὄρουσεν.       325
Και τότε χάμω εκάθισαν σειρές σειρές τα πλήθη καθένας εις τους ίππους του σιμά και στ’ άρματά του.	Οἳ μὲν ἔπειθ᾽ ἵζοντο κατὰ στίχας, ἧχι ἑκάστῳ ἵπποι ἀερσίποδες καὶ ποικίλα τεύχε᾽ ἔκειτο·

ß à

G

---

[1]ΑΦΥΣΣΩ = [για υγρά] : αντλώ από μεγαλύτερο δοχείο σε μικρότερο.

   Βλ. και ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Α, στ. 598

οἰνοχόει γλυκὺ νέκταρ ἀπὸ κρητῆρος ἀφύσσων

γλυκό νέκταρ παίρνοντας απ’ τον κρατήρα εκείνος   κερνούσε

   Αξίζει να σημειώσουμε πως σύμφωνα με την Βίβλο (Γένεσις  2:11) ο πρώτος ποταμός που αναφέρεται να ρέει στην Εδέμ, ονομάζεται ΦΙΣΩΝ (εβρ. γραφή με λατ. χαρακτήρες:  PYSVn). Η λέξη όπως φαίνεται είναι ΕΛΛΗΝΙΚΗ.