ΙΛΙΑΔΟΣ  -  ΡΑΨΩΔΙΑ  Θ΄ (στίχοι  : 350-456) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ  ΠΟΛΥΛΑ]
Τους είδε κι ελεήθηκεν η Ήρα η λευκοχέρα, κι έλεγε προς την Αθηνά: «Ω του Κρονίδη κόρη, ωιμέ, πόνον δεν θα’ χωμεν εμείς οι δυο πλέον δια την φθοράν των Δαναών στην ύστερην την ώρα; Κι εύκολον είναι ολόβολοι να κακοθανατίσουν ενός ανδρός  απ’ την ορμήν. Του Έκτορος η λύσσα τούτη δεν υποφέρεται και θρήνον έχει κάμει.».	τοὺς δὲ ἰδοῦσ᾽ ἐλέησε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,       350 αἶψα δ᾽ Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· ὢ πόποι αἰγιόχοιο Διὸς τέκος οὐκέτι νῶϊ ὀλλυμένων Δαναῶν κεκαδησόμεθ᾽ ὑστάτιόν περ; οἵ κεν δὴ κακὸν οἶτον ἀναπλήσαντες ὄλωνται ἀνδρὸς ἑνὸς ῥιπῇ, ὃ δὲ μαίνεται οὐκέτ᾽ ἀνεκτῶς 355 Ἕκτωρ Πριαμίδης, καὶ δὴ κακὰ πολλὰ ἔοργε.
Τότε η γλαυκόματη Αθηνά στην Ήρα αποκρίθη: «Εύκολ’ από των Δαναών τα χέρια την ανδρείαν και την ζωήν θα’χανε αυτός στο πατρικό του χώμα. Αλλ’ ο πατέρας μου κακά μανίζει ο διεστραμμένος που πάντοτε ό,τι εγώ ποθώ και βούλομαι εμποδίζει. Λησμόνησε πόσες φορές το τέκνον του έχω σώσει, όταν το εβασάνιζαν οι αγώνες του Ευρυσθέως. Στον ουρανόν εκλαίονταν εκείνος, και ο Κρονίδης εμέν’ από τα ουράνια βοηθόν του προβοδούσε. Αν τούτο ο νους μου πρόβλεπεν όταν τον είχε στείλει στον Άδη από το Έρεβος στον κόσμον ν’ ανεβάση τον σκύλον που ο τροματικός θεός στην πύλην έχει, δεν θα’βγαινε από της Στυγός το απέραντο ποτάμι.	τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη· καὶ λίην οὗτός γε μένος θυμόν τ᾽ ὀλέσειε χερσὶν ὑπ᾽ Ἀργείων φθίμενος ἐν πατρίδι γαίῃ· ἀλλὰ πατὴρ οὑμὸς φρεσὶ μαίνεται οὐκ ἀγαθῇσι σχέτλιος, αἰὲν ἀλιτρός, ἐμῶν μενέων ἀπερωεύς· οὐδέ τι τῶν μέμνηται, ὅ οἱ μάλα πολλάκις υἱὸν[1] τειρόμενον σώεσκον ὑπ᾽ Εὐρυσθῆος ἀέθλων. ἤτοι ὃ μὲν κλαίεσκε πρὸς οὐρανόν, αὐτὰρ ἐμὲ Ζεὺς τῷ ἐπαλεξήσουσαν ἀπ᾽ οὐρανόθεν προΐαλλεν.  365 εἰ γὰρ ἐγὼ τάδε ᾔδε᾽ ἐνὶ φρεσὶ πευκαλίμῃσιν εὖτέ μιν εἰς Ἀΐδαο πυλάρταο προὔπεμψεν ἐξ Ἐρέβευς ἄξοντα κύνα στυγεροῦ Ἀΐδαο, οὐκ ἂν ὑπεξέφυγε Στυγὸς ὕδατος αἰπὰ ῥέεθρα.
Και τώρα εμέ μισεί και ιδού τον πόθον φέρ’ εις τέλος της Θέτιδος, που πρόσπεσε κλιτή στα γόνατά του, να της τιμήση τον υιόν πολιορκητήν Πηλείδην. Θα έλθ’ η ώρα να με ειπή και πάλι αγαπητήν του. Αλλά συ τώρα ευπρέπισε τα δυνατά πουλάρια, ωσπου να ζώσω τ’ άρματα στο δώμα του πατρός μου να ετοιμασθώ στον πόλεμον, να μάθ’ ο λοφοσείστης ο Έκτωρ του Πριάμου υιός αν θα γελάση οπόταν ν’ αναφανούμε μας ιδή στους δρόμους του πολέμου. Τρώες θα πέσουν πάμπολλοι σιμά στα κοίλα πλοία και τα πουλιά στες σάρκες των και οι σκύλοι θα χορτάσουν.».	νῦν δ᾽ ἐμὲ μὲν στυγέει, Θέτιδος δ᾽ ἐξήνυσε βουλάς, ἥ οἱ γούνατ᾽ ἔκυσσε καὶ ἔλλαβε χειρὶ γενείου, λισσομένη τιμῆσαι Ἀχιλλῆα πτολίπορθον[2]. ἔσται μὰν ὅτ᾽ ἂν αὖτε φίλην γλαυκώπιδα εἴπῃ. ἀλλὰ σὰ μὲν νῦν νῶϊν ἐπέντυε μώνυχας ἵππους, ὄφρ᾽ ἂν ἐγὼ καταδῦσα Διὸς δόμον αἰγιόχοιο    375 τεύχεσιν ἐς πόλεμον θωρήξομαι, ὄφρα ἴδωμαι ἢ νῶϊ Πριάμοιο πάϊς κορυθαίολος Ἕκτωρ γηθήσει προφανέντε ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας, ἦ τις καὶ Τρώων κορέει κύνας ἠδ᾽ οἰωνοὺς δημῷ καὶ σάρκεσσι, πεσὼν ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.
Είπε και την υπάκουσε η Ήρα η λευκοχέρα. Πήγε τα χρυσοστέφανα πουλάρια να ευπρεπίση η Ήρα σεβαστή θεά του Υψίστου Κρόνου η κόρη, κι η Αθηνά κόρη σεμνή του αιγιδοφόρου Δία εις του πατρός το έδαφος τον πέπλον απολύει τον αγανόν και πλουμιστόν που εκέντησεν εκείνη, και τον χιτώνα ως έλαβε του αστραποφόρου Δία στην μάχην την πολύθρηνην να ορμήση αρματωνόταν. Ανέβηκε στο φλογερόν αμάξι και κοντάρι φούκτωσε μέγα, στερεό – μ’ αυτά δαμάζ’ ηρώων τα πλήθη, αν η πατράγαθη θεά μ’ αυτούς θυμώση. Κι η Ήρα με την μάστιγα σφοδρά κεντά τους ίππους.	ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησε θεὰ λευκώλενος Ἥρη. ἣ μὲν ἐποιχομένη χρυσάμπυκας ἔντυεν ἵππους Ἥρη πρέσβα θεὰ θυγάτηρ μεγάλοιο Κρόνοιο· αὐτὰρ Ἀθηναίη κούρη Διὸς αἰγιόχοιο πέπλον μὲν κατέχευεν ἑανὸν πατρὸς ἐπ᾽ οὔδει   385 ποικίλον, ὅν ῥ᾽ αὐτὴ ποιήσατο καὶ κάμε χερσίν, ἣ δὲ χιτῶν᾽ ἐνδῦσα Διὸς νεφεληγερέταο τεύχεσιν ἐς πόλεμον θωρήσσετο δακρυόεντα. ἐς δ᾽ ὄχεα φλόγεα ποσὶ βήσετο, λάζετο δ᾽ ἔγχος βριθὺ μέγα στιβαρόν, τῷ δάμνησι στίχας ἀνδρῶν  ἡρώων, τοῖσίν τε κοτέσσεται ὀβριμοπάτρη. Ἥρη δὲ μάστιγι θοῶς ἐπεμαίετ᾽ ἄρ᾽ ἵππους·
Βρόντησε τότε τ’ Ουρανού η πύλη και του Ολύμπου αφ’εαυτού της. Την φρουρούν αι Ώρες πόχουν έργον το πυκνό νέφος ν’αφαιρούν ή να το επαναφέρουν. Και ως τα κεντούσαν, τ’ άλογα περάσαν απ’ την πύλην. Τους ξάνοιξε και οργήσθηκεν ο Ζεύς από την  Ίδην, κι έλεγε προς την Ίριδα, χρυσόπτερην μηνύτραν:	αὐτόμαται δὲ πύλαι μύκον οὐρανοῦ ἃς ἔχον Ὧραι, τῇς ἐπιτέτραπται μέγας οὐρανὸς Οὔλυμπός τε ἠμὲν ἀνακλῖναι πυκινὸν νέφος ἠδ᾽ ἐπιθεῖναι.        395 τῇ ῥα δι᾽ αὐτάων κεντρηνεκέας ἔχον ἵππους. Ζεὺς δὲ πατὴρ Ἴδηθεν ἐπεὶ ἴδε χώσατ᾽ ἄρ᾽ αἰνῶς, Ἶριν δ᾽ ὄτρυνε χρυσόπτερον ἀγγελέουσαν·
«Γοργόποδ’ Ίρι, πήγαινε και οπίσω γύρισέ τες, να’λθουν μ’ εμένα εις πόλεμον κακόν μην τες αφήσης. Κι ιδού το λέγω φανερά και ο λόγος μου θα γίνη. Θα τους χολώσω τ’άλογα στα αμάξια τους ζεμένα. Αυτές θα ρίξω απ’ το θρονί, τ’ αμάξι θα συντρίψω και χρόνοι δέκα δεν θ’ αρκούν να κλείσουν οι πληγές των όσες χαράξη ο κεραυνός. Και τότε η γλαυκομάτα θα ιδή τι είναι πόλεμον να κάμη στον πατέρα. Στην Ήραν δεν χολεύομαι και δεν θυμώνω τόσο, τι ξέρω που αντιφέρεται σ’ όποιον κι αν είπω λόγον.».	βάσκ᾽ ἴθι Ἶρι ταχεῖα, πάλιν τρέπε μηδ᾽ ἔα ἄντην ἔρχεσθ᾽· οὐ γὰρ καλὰ συνοισόμεθα πτόλεμον δέ. ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται· γυιώσω μέν σφωϊν ὑφ᾽ ἅρμασιν ὠκέας ἵππους, αὐτὰς δ᾽ ἐκ δίφρου βαλέω κατά θ᾽ ἅρματα ἄξω· οὐδέ κεν ἐς δεκάτους περιτελλομένους ἐνιαυτοὺς ἕλκε᾽ ἀπαλθήσεσθον, ἅ κεν μάρπτῃσι κεραυνός·  405 ὄφρα ἰδῇ γλαυκῶπις ὅτ᾽ ἂν ᾧ πατρὶ μάχηται. Ἥρῃ δ᾽ οὔ τι τόσον νεμεσίζομαι οὐδὲ χολοῦμαι· αἰεὶ γάρ μοι ἔωθεν ἐνικλᾶν ὅττί κεν εἴπω.
Είπε, κι ευθύς εκίνησεν, η ανεπόποδ’ Ίρις προς τον υψηλόν Όλυμπον της Ίδης απ’ τα όρη. Στην πύλην τες σταμάτησε του πολυλόφου Ολύμπου ως βγαίναν και τους είπ’ ευθύς τον λόγον του Κρονίδη:	ὣς ἔφατ᾽, ὦρτο δὲ Ἶρις ἀελλόπος ἀγγελέουσα, βῆ δ᾽ ἐξ Ἰδαίων ὀρέων ἐς μακρὸν Ὄλυμπον.      410 πρώτῃσιν δὲ πύλῃσι πολυπτύχου Οὐλύμποιο ἀντομένη κατέρυκε, Διὸς δέ σφ᾽ ἔννεπε μῦθον·
«Που τρέχετε, τι μάνιτα τον νουν σας συνεπήρε; Δεν στέργει ο Ζευς των Δαναών βοηθοί να κατεβήτε. Και ακούτε ό,τι είπε, και άσφαλτο θα κάμη ο υιός του Κρόνου. Θα σας χολώση τ’ άλογα στ’ αμάξια σας ζεμένα, εσάς θα ρίξει απ’ το θρονί, τ’ αμάξι θα συντρίψη, και χρόνια δέκα δεν θ’αρκούν να κλείσουν οι πληγές σας, που θα χαράξη ο κεραυνός και τότε, ω γλαυκομάτα, θα ιδής τι είναι πόλεμον να κάμνης του πατρός σου. Της Ήρας δεν χολεύεται και δεν θυμώνει τόσο τι ξέρει ότι αντιφέρεται σ’ όποιον κι αν είπη λόγον. Αλλά συ σκύλ’ αδιάντροπη, συ πάγκακη, αν τωόντι στον Δία το θεόρατο κοντάρι θα σηκώσης.». Αυτά τους είπε κι έφυγεν η ανεμόποδ’ Ίρις, κι η Ήρα προς την Αθηνά τον λόγον τούτον είπε:	πῇ μέματον; τί σφῶϊν ἐνὶ φρεσὶ μαίνεται ἦτορ; οὐκ ἐάᾳ Κρονίδης ἐπαμυνέμεν Ἀργείοισιν. ὧδε γὰρ ἠπείλησε Κρόνου πάϊς, ᾗ τελέει περ,    415 γυιώσειν μὲν σφῶϊν ὑφ᾽ ἅρμασιν ὠκέας ἵππους, αὐτὰς δ᾽ ἐκ δίφρου βαλέειν κατά θ᾽ ἅρματα ἄξειν· οὐδέ κεν ἐς δεκάτους περιτελλομένους ἐνιαυτοὺς ἕλκε᾽ ἀπαλθήσεσθον, ἅ κεν μάρπτῃσι κεραυνός· ὄφρα ἰδῇς γλαυκῶπι ὅτ᾽ ἂν σῷ πατρὶ μάχηαι. 420 Ἥρῃ δ᾽ οὔ τι τόσον νεμεσίζεται οὐδὲ χολοῦται· αἰεὶ γάρ οἱ ἔωθεν ἐνικλᾶν ὅττι κεν εἴπῃ· ἀλλὰ σύ γ᾽ αἰνοτάτη κύον ἀδεὲς εἰ ἐτεόν γε τολμήσεις Διὸς ἄντα πελώριον ἔγχος ἀεῖραι. ἣ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη πόδας ὠκέα Ἶρις,    425 αὐτὰρ Ἀθηναίην Ἥρη πρὸς μῦθον ἔειπεν·
«Κόρη ω μεγάλη του Διός, εγώ δεν στέργω πλέον πόλεμον χάριν των θνητών να κάμωμεν στον Δία. Ας αποθάνουν και στην γη άλλοι και άλλοι ας ζήσουν όπως του τύχη καθενός και όπως του λέγη ο νους του τους Τρώες και τους Δαναούς, ως πρέπει ας κρίνει εκείνος.».	ὢ πόποι αἰγιόχοιο Διὸς τέκος, οὐκέτ᾽ ἔγωγε νῶϊ ἐῶ Διὸς ἄντα βροτῶν ἕνεκα πτολεμίζειν· τῶν ἄλλος μὲν ἀποφθίσθω, ἄλλος δὲ βιώτω, ὅς κε τύχῃ· κεῖνος δὲ τὰ ἃ φρονέων ἐνὶ θυμῷ      430 Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι δικαζέτω, ὡς ἐπιεικές. ὣς ἄρα φωνήσασα πάλιν τρέπε μώνυχας ἵππους·
Είπε και οπίσω εγύρισε τα δυνατά πουλάρια κι οι Ώρες τα καλότριχα τους ξέζεψαν πουλάρια κατόπιν εις τ’ αμβρόσια παχνιά τους τα προσδέσαν, και προς τους τείχους πόλαμπαν την άμαξαν εκλίναν. Κι οι δυο Θεές ανάμεσα των άλλων αθανάτων καθίσαν εις χρυσά θρονιά με θλίψιν στην ψυχήν τους.	τῇσιν δ᾽ Ὧραι μὲν λῦσαν καλλίτριχας ἵππους, καὶ τοὺς μὲν κατέδησαν ἐπ᾽ ἀμβροσίῃσι κάπῃσιν, ἅρματα δ᾽ ἔκλιναν πρὸς ἐνώπια παμφανόωντα· αὐταὶ δὲ χρυσέοισιν ἐπὶ κλισμοῖσι κάθιζον μίγδ᾽ ἄλλοισι θεοῖσι, φίλον τετιημέναι ἦτορ.
Κίνησε το καλότροχον αμάξι από την Ίδην ο Ζευς κι ήλθε στον Όλυμπον στην σύνοδον την θείαν. Και τ’ άλογα αφού ξέζεψεν ο μέγας Κοσμοσείστης τ’ αμάξι επάνω στους βωμούς εσκέπασε με πέπλον. Εκάθισεν ο Βροντητής εις τον χρυσόν του θρόνον και  ο Όλυμπος σαλεύετο στα πόδια του αποκάτου.	Ζεὺς δὲ πατὴρ Ἴδηθεν ἐΰτροχον ἅρμα καὶ ἵππους Οὔλυμπον δὲ δίωκε, θεῶν δ᾽ ἐξίκετο θώκους. τῷ δὲ καὶ ἵππους μὲν λῦσε κλυτὸς ἐννοσίγαιος, 440 ἅρματα δ᾽ ἂμ βωμοῖσι τίθει κατὰ λῖτα πετάσσας· αὐτὸς δὲ χρύσειον ἐπὶ θρόνον εὐρύοπα Ζεὺς ἕζετο, τῷ δ᾽ ὑπὸ ποσσὶ μέγας πελεμίζετ᾽ Ὄλυμπος.
Και μόνες του Διός μακράν η Αθηνά κι  η Ήρα καθίζαν ουδ’ ερώτησιν ή λόγον του προφέραν. Και ο Ζευς καλά τες νόησε κι είπε: «Αθηνά και Ήρα τι στέκεσθε περίλυπες;  Δεν έχετε κοπιάσει, θαρρώ, πολύ στον πόλεμον, όπου δοξάζοντ’ άνδρες, τους Τρώας ν’ αφανίσετε, που φοβερά  μισείτε. τόσ’ η δική μου δύναμις και των χεριών μου ο τρόμος που όλ’ οι θεοί στον Όλυμπον την γνώμην δεν μου αλλάζουν. Και σας των δυο πάγωσαν τα τρυφερά σας μέλη πριν καν να ιδήτε τους φρικτούς αγώνες του πολέμου. Και ακούτε ό,τι είπα και άφευκτα θα ήταν τελειωμένο. Κρουσμένες απ’ τον κεραυνόν δεν θα’χετ’ επανέλθει με την δική σας άμαξαν στα δώματα του Ολύμπου.».	αἳ δ᾽ οἶαι Διὸς ἀμφὶς Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη ἥσθην, οὐδέ τί μιν προσεφώνεον οὐδ᾽ ἐρέοντο·   445 αὐτὰρ ὃ ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φρεσὶ φώνησέν τε· τίφθ᾽ οὕτω τετίησθον Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη; οὐ μέν θην κάμετόν γε μάχῃ ἔνι κυδιανείρῃ ὀλλῦσαι Τρῶας, τοῖσιν κότον αἰνὸν ἔθεσθε. πάντως, οἷον ἐμόν γε μένος καὶ χεῖρες ἄαπτοι, 450 οὐκ ἄν με τρέψειαν ὅσοι θεοί εἰσ᾽ ἐν Ὀλύμπῳ. σφῶϊν δὲ πρίν περ τρόμος ἔλλαβε φαίδιμα γυῖα πρὶν πόλεμόν τε ἰδεῖν πολέμοιό τε μέρμερα ἔργα. ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δέ κεν τετελεσμένον ἦεν· οὐκ ἂν ἐφ᾽ ὑμετέρων ὀχέων πληγέντε κεραυνῷ 455 ἂψ ἐς Ὄλυμπον ἵκεσθον, ἵν᾽ ἀθανάτων ἕδος ἐστίν.

ß à

G

---

[1] Εννοεί τον ΗΡΑΚΛΗ. Στον οποίο είχε αναθέσει τους 12 άθλους ο Ευρυσθέας.

[2] Η Θέτις (μητέρα του Αχιλλέα) είχε πάει στον Δία να τον παρακαλέσει – όπως της είχε πει ο γιος της ο Αχιλλέας – να κάνει τους Αχαιούς να χάσουν τον πόλεμο, για να εκτιμήσουν την αξία του και την ανωτερότητά του, ως ‘Αχαιών οχ’ άριστος’.

Ιλιάδος ΡΑΨΩΔΙΑ Α΄, στ. 407-411 :

αἴ κέν πως ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι,

τοὺς δὲ κατὰ πρύμνας τε καὶ ἀμφ᾿ ἅλα ἔλσαι Ἀχαιοὺς

κτεινομένους, ἵνα πάντες ἐπαύρωνται βασιλῆος,

γνῷ δὲ καὶ Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων          

ἣν ἄτην ὅ τ᾿ ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισεν.

στους Τρώας ίσως βοηθός θελήση αυτός να γίνη,

και ακρόγιαλα τους Αχαιούς να κλείση προς τες πρύμνες

να σφάζωνται για να χαρούν τον βασιλιά τους όλοι.

Να μάθη και ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων

πόσο ετυφλώθη ν’ αψηφά των Αχαιών τον πρώτον».