ΚΙΝΥΡΑΣ

Κινύρας που αναφέρεται στον στίχο 20 της ΡΑΨΩΔΙΑΣ  Λ της ΙΛΙΑΔΑΣ, ήταν βασιλιάς της ΠΑΦΟΥ ή και της Κύπρου. Πρώτος αγαπημένος  ιερέας της ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ  και ο ιδρυτής του περίφημου ναού της στην Πάφο, γενάρχης της ιερατικής οικογένειας των Κινυραδών και επιδέξιος  μουσικός. Ήταν παροιμιώδης για τον πλούτο του και την ομορφιά του. Ηταν επίσης περίφημος μεταλλουργός. Στον Αγαμέμνονα δώρησε έναν σπουδαίο θώρακα. Θεωρείται γιος του Πυγμαλίωνα, ερωμένος του Απόλλωνα και πατέρας του ΑΔΩΝΗ, τον οποίο γέννησε με την κόρη του, την Μύρρα.

Ενα   κείμενο με τίτλο   Σχόλια στον Διονύσιο τον Περιηγητή, μας  λέει:

Ο γιος του Πανδίονα και της Ερσης, ο Κέφαλος, μετοίκησε στην Ασία όπου απέκτησε δυο γιους, τον Αώο και τον Πάφο. Ο δεύτερος πέρασε την θάλασσα και έφτασε στην Κύπρο όπου έκτισε την ομώνυμη πόλη, την Πάφο. Ο γιος του ήταν ο Κινύρας.

Στην Κύπρο έφτασε και ο Φοίνικας Πυγμαλίων, ο οποίος είχε κόρη την Θυμαρέτη. Αυτήν παντρεύτηκε ο Κινύρας και απέκτησαν δυο γιους, τον Οξύπορο και τον Αδωνη, ο οποίος πέθανε από δάγκωμα αγριογούρουνου.

Ο Κινύρας τότε διέδωσε πως τον γιο του τον  άρπαξε η θεά Αφροδίτη, και παίρνοντας το νεκρό  τον μετέφερε στην πόλη Βύβλο της Φοινίκης όπου τον έθαψε κοντά στον ποταμό που από τότε ονομάστηκε Αδωνις.

[Σχόλια στον Διονύσιο περιηγητή, Σχόλιο 8].

 


Στην αρχαιότητα υπήρχε η έκφραση
: Κινύρου πλουσιότερος = ζάπλουτος.

Κινυρός = θρηνώδης, γοερός.
επίσης:
 ΚΙΝΥΡΑ = δεκάχορδο μουσικό όργανο των παλαιών Εβραίων, οι οποίοι το ονόμαζαν Κινώον [αγγλ. kinnor]. Πρόγονος της λύρας και του δεκάχορδου ψαλτηρίου.  Η λέξη προέρχεται από το ελληνικό ρήμα ΚΙΝΩ γιατί  τα έγχορδα όργανα παράγουν ήχο με την ΚΙΝΗΣΗ των χορδών τους. [Βλ.  επίσης τις  λέξεις :  κίνυμαι = πορεύομαι, κινούμαι,  κινύσσομαι = ταλαντεύομαι, κίνυγμα =  πράγμα κινούμενο πέρα δώθε από τον άνεμο].

 

Επίσης στην  ΡΑΨΩΔΙΑ  Ρ, στ. 5,  αναφέρεται η λέξη : «κινυρή» [ρήμα] = περιστρέφεται. Μάλλον το όνομα ‘Κινύρας’ δείχνει και τον τρόπο λατρείας της Αφροδίτης στην Πάφο.

 

ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ αὐτῷ βαῖν᾽ ὥς τις περὶ πόρτακι μήτηρ

πρωτοτόκος κινυρὴ οὐ πρὶν εἰδυῖα τόκοιο·     

ὣς περὶ Πατρόκλῳ βαῖνε ξανθὸς Μενέλαος.     

 

και ολόγυρά του εβάδιζε, καθώς εις το μοσχάρι

γόζοντας περιστρέφεται πρωτόγεννη μητέρα

Παρόμοια ο Μενέλαος στο σώμα του Πατρόκλου.

ΙΛΙΑΔΟΣ    ΡΑΨΩΔΙΑ  Ρ, στ. 4-6

 

 

 

Ο Πίνδαρος, στην  Πυθική Ωδή 2, αναφέρει τον Κινύρα, ως αγαπημένο του Απολλωνα και πιστό ιερέα της Αφροδίτης.

 

...ΚΕΛΑΔΕΟΝΤΙ  ΜΕΝ  ΑΜΦΙ  ΚΙΝΥΡΑΝ  ΠΟΛΛΑΚΙΣ
ΦΑΜΑΙ  ΚΥΠΡΙΩΝ, ΤΟΝ  Ο  Χ'ΡΥΣΟΧΑΙΤΑ ΠΡΟ-
Φ'ΡΟΝΩΣ  ΕΦΙΛΗΣ'  ΑΠΟΛΛΩΝ,
ΙΕΡΕΑ  ΚΤΙΛΟΝ  ΑΦ'ΡΟΔΙΤΑΣ
...

 

Μετάφραση: Οι φωνές των ανθρώπων της Κύπρου πολλές φορές υμνούν τον Κινύρα, τον οποίον αγάπησε δοξασμένα ο χρυσοχαίτης Απόλλων, τον υπάκουο ιερέα της Αφροδίτης.

 

 

 

 

 

H Oδύσσεια αναφέρει για τον ναό της Αφροδίτης στην Πάφο:

τὼ δ᾽ ἐπεὶ ἐκ δεσμοῖο λύθεν, κρατεροῦ περ ἐόντος,
αὐτίκ᾽ ἀναΐξαντε ὁ μὲν Θρῄκηνδε βεβήκει,
ἡ δ᾽ ἄρα Κύπρον ἵκανε φιλομμειδὴς Ἀφροδίτη,
ἐς Πάφον· ἔνθα δέ οἱ τέμενος βωμός τε θυήεις.
ἔνθα δέ μιν Χάριτες λοῦσαν καὶ χρῖσαν ἐλαίῳ

ἀμβρότῳ, οἷα θεοὺς ἐπενήνοθεν αἰὲν ἐόντας,
ἀμφὶ δὲ εἵματα ἕσσαν ἐπήρατα, θαῦμα ἰδέσθαι.

 

Κι αὐτοὶ σὰ λευτερώθηκαν ἀπ' τῶ δεσμῶν τὸ βάρος,
πετάξανε, καὶ κίνησε κατὰ τὴ Θράκη ὁ Ἄρης,
κι ἡ φιλογέλαστη θεὰ στῆς Κύπρος πῆε τὴν Πάφο,
ποὺ ἔχει ναό της καὶ βωμὸ μοσκολιβανισμένο.
Οἱ Χάρες τήνε λούσανε, μὲ λάδι τὴν ἀλεῖψαν

ἀθάνατο, ποὺ γιὰ θεῶν κορμιὰ μονάχα τό 'χουν,
καὶ μὲ σκουτιὰ τὴν ἔντυσαν, ποὺ θάμαζες νὰ βλέπης.

ΟΔΥΣΣΕΙΑ  θ,  στ. 360-366

 

 


Επίσης  ο   Παυσανίας,  8,  5,  1-3γράφει  σχετικά  με   τον ίδιο ναό της Αφροδίτης: 

Μετά τον θάνατο του Λυκούργου  βασιλιάς των Αρκάδων έγινε ο Εχεμος, γιος του Αερόπου, γιου του Κηφέα, του γιου του Αλέου. Τον καιρό του Εχέμου οι Αχαιοί νίκησαν σε μάχη περί τον Ισθμό της Κορίνθου τους Δωριείς κατερχόμενους στην Πελοπόννησο, με ηγεμόνα τον Υλλο του Ηρακλή, και ο Εχεμος σκότωσε τον Υλλο, ο οποίος τον είχε προκαλέσει σε μονομαχία. Η Τιμάνδρα, η κόρη του Τυνδάρεω παντρεύτηκε τον φονέα του Υλλου, τον Εχεμο. Ο Αγαπήνωρ ο γιος του Αγκαίου, γιου του Λυκούργου, που βασίλεψε μετά τον Εχεμο, ήταν ο αρχηγός των Αρκάδων στην Τροία [Βλ. ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Β, στ. 609]. Μετά την άλωση της Τροίας η κακοκαιρία που βρήκε τους Ελληνες κατά τον πλουν της επιστροφής. έφερε τον Αγαπήνωρα και τον στόλο των Αρκάδων στην Κύπρο, και ο Αγαπήνωρ έγινε οικιστής της Πάφου και ίδρυσε και το ιερό της Αφροδίτης στην Παλαίπαφο. Προηγουμένως η θεά λατρευόταν από τους Κυπρίους σε θέση ονομαζόμενη Γολγοί. Αργότερα η Λαοδίκη, καταγόμενη από τον Αγαπήνορα, έστειλε ένα  πέπλο [φόρεμα] στην Τεγέα για την αλέα Αθηνά. Το επίγραμμα του αναθήματος αυτού φανέρωνε και της ίδιας της Λαοδίκης την γενιά : Της Λαοδίκης ο πέπλος αυτός. Τον αφιέρωσε από την περίλαμπρο Κύπρο στην Αθηνά την δικιά της, στη μεγάλη πατρίδα.

[Το ιερό της  Αλέας ΑΘΗΝΑΣ είχε ιδρυθεί στην Τεγέα από τον αρχηγό της οικογένειας της Λαοδίκης, τον Άλεο (Παυσανίας 8, 4, 8)].

 

 

 

 

ΤΕΥΚΡΟΣ

 

Ο Παυσανίας, [Ι, 3,2] λέει πως ο Τεύκρος, νόθος αδελφός του Αίαντος Τελαμώνιου, πήγε στην Σαλαμίνα της Κύπρου, μετά τον Τρωικό πόλεμο, και παντρεύτηκε την θυγατέρα του Κινύρα. Απόγονός τους ήταν ο ΕΥΑΓΟΡΑΣ.

 

3. [2] πλησίον δὲ τῆς στοᾶς Κόνων ἕστηκε καὶ Τιμόθεος υἱὸς Κόνωνος καὶ βασιλεὺς Κυπρίων Εὐαγόρας, ὃς καὶ τὰς τριήρεις τὰς Φοινίσσας ἔπραξε παρὰ βασιλέως Ἀρταξέρξου δοθῆναι Κόνωνι· ἔπραξε δὲ ὡς Ἀθηναῖος καὶ τὸ ἀνέκαθεν ἐκ Σαλαμῖνος, ἐπεὶ καὶ γενεαλογῶν ἐς προγόνους ἀνέβαινε Τεῦκρον καὶ Κινύρου θυγατέρα.

 

 

 

G