ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Σ΄(στίχοι : 151-322) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]
|
|
|
Ουδέ θα επαίρναν οι Αχαιοί το σώμα του Πατρόκλου από τ’ ακόντια, τον νεκρόν του φίλου του Πηλείδη. Ότ’ είχαν φθάσει επάνω του πλήθος ανδρών και ίππων και ωσάν την φλόγα ορμητικός ο Πριαμίδης Έκτωρ. Και από τα πόδια τρεις φορές τον άδραξεν ο Έκτωρ και προς τους Τρώας κραύγαζε να ορμήσουν να τον πάρουν, και τρεις φορές οι Αίαντες ντυμένοι ανδραγαθίαν, τον τίναξαν απ’ τον νεκρόν. Και ακλόνητος εκείνος στην μάχην πότ’ εχύνετο και πότ’ εσταματούσε κραυγάζοντας, αλλά ποτέ δεν έκανε τα οπίσω.
|
οὐδέ κε Πάτροκλόν περ ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοὶ ἐκ βελέων ἐρύσαντο νέκυν θεράποντ᾽ Ἀχιλῆος· αὖτις γὰρ δὴ τόν γε κίχον λαός τε καὶ ἵπποι Ἕκτωρ τε Πριάμοιο πάϊς φλογὶ εἴκελος ἀλκήν. τρὶς μέν μιν μετόπισθε ποδῶν λάβε φαίδιμος Ἕκτωρ ἑλκέμεναι μεμαώς, μέγα δὲ Τρώεσσιν ὁμόκλα· τρὶς δὲ δύ᾽ Αἴαντες θοῦριν ἐπιειμένοι ἀλκὴν νεκροῦ ἀπεστυφέλιξαν· ὃ δ᾽ ἔμπεδον ἀλκὶ πεποιθὼς ἄλλοτ᾽ ἐπαΐξασκε κατὰ μόθον, ἄλλοτε δ᾽ αὖτε στάσκε μέγα ἰάχων· ὀπίσω δ᾽ οὐ χάζετο πάμπαν.
|
|
Και όπως λιοντάρι πύρινο, της πείνης λυσσασμένο, βοσκοί να διώξουν δεν μπορούν από πεσμένο σώμα, παρόμοια δεν κατόρθωνεν η ανδρεία των Αιάντων τον Έκτορ’ από τον νεκρόν ποσώς ν’ απομακρύνουν κι είχε τον σύρει δοξαστός να γίνει στον αιώνα. Αλλ’ έτρεξε απ’ τον Όλυμπον η ανεμόποδ’ Ίρις στον Αχιλλέα να του ειπεί στον πόλεμο να ορμήσει, που απ’ όλους τους θεούς κρυφά και ακόμη από τον Δία η Ήρα την απόστειλε. Σιμά του εστάθη κι είπε:
|
ὡς δ᾽ ἀπὸ σώματος οὔ τι λέοντ᾽ αἴθωνα δύνανται ποιμένες ἄγραυλοι μέγα πεινάοντα δίεσθαι, ὥς ῥα τὸν οὐκ ἐδύναντο δύω Αἴαντε κορυστὰ Ἕκτορα Πριαμίδην ἀπὸ νεκροῦ δειδίξασθαι. καί νύ κεν εἴρυσσέν τε καὶ ἄσπετον ἤρατο κῦδος, 165 εἰ μὴ Πηλεΐωνι ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις ἄγγελος ἦλθε θέουσ᾽ ἀπ᾽ Ὀλύμπου θωρήσσεσθαι κρύβδα Διὸς ἄλλων τε θεῶν· πρὸ γὰρ ἧκέ μιν Ἥρη. ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
|
|
«Σήκω, Πηλείδη, ω τρομερέ, και δράμε του Πατρόκλου βοηθός, οπού χάριν αυτού κακή κρατείται μάχη στες πρύμνες και αντισφάζονται τα πλήθη των ανδρείων. Μάχονται οι πρώτοι τον νεκρόν απ’ τους εχθρούς να σώσουν και οι Τρώες εις την Ίλιον λυσσούν να τ’ ανεβάσουν και να τον σύρει λαχταρεί πρώτος ο μέγας Έκτωρ, και από τον απαλόν λαιμόν να κόψει το κεφάλι κι έπειτα εκεί στων πύργων του τα ξύλα να το στήσει.
|
ὄρσεο Πηλεΐδη, πάντων ἐκπαγλότατ᾽ ἀνδρῶν· 170 Πατρόκλῳ ἐπάμυνον, οὗ εἵνεκα φύλοπις αἰνὴ ἕστηκε πρὸ νεῶν· οἳ δ᾽ ἀλλήλους ὀλέκουσιν οἳ μὲν ἀμυνόμενοι νέκυος πέρι τεθνηῶτος, οἳ δὲ ἐρύσσασθαι ποτὶ Ἴλιον ἠνεμόεσσαν Τρῶες ἐπιθύουσι· μάλιστα δὲ φαίδιμος Ἕκτωρ 175 ἑλκέμεναι μέμονεν· κεφαλὴν δέ ἑ θυμὸς ἄνωγε πῆξαι ἀνὰ σκολόπεσσι ταμόνθ᾽ ἁπαλῆς ἀπὸ δειρῆς.
|
|
Αλλά σηκώσου μη σταθείς. Ας σε κινήσει σέβας, τον Πάτροκλόν σου μη χαρούν οι σκύλοι της Τρωάδος. Και αν ο νεκρός ατιμασθεί, θα’ναι όνειδος δικό σου.».
|
ἀλλ᾽ ἄνα μηδ᾽ ἔτι κεῖσο· σέβας δέ σε θυμὸν ἱκέσθω Πάτροκλον Τρῳῇσι κυσὶν μέλπηθρα γενέσθαι· σοὶ λώβη, αἴ κέν τι νέκυς ᾐσχυμμένος ἔλθῃ. 180
|
|
Ο γοργοπόδης Αχιλλεύς σ’ αυτήν αντείπε ο θείος:
«Ίρι θεά, ποιος των θεών σ’ έστειλ’ εδώ μηνύτραν;»
Σ’ εκείνον τότε απάντησεν η ανεμόποδ’ Ίρις:
|
τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς· Ἶρι θεὰ τίς γάρ σε θεῶν ἐμοὶ ἄγγελον ἧκε; τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις·
|
|
«Η δέσποιν’ Ήρα μ’ έστειλεν η σύγκλινη του Δία. Και δεν το ξεύρει μήτ’ ο Ζευς μήτε κανείς των άλλων θεών που οικούν στες κορυφές του χιονισμένου Ολύμπου.».
|
Ἥρη με προέηκε Διὸς κυδρὴ παράκοιτις· οὐδ᾽ οἶδε Κρονίδης ὑψίζυγος οὐδέ τις ἄλλος 185 ἀθανάτων, οἳ Ὄλυμπον ἀγάννιφον ἀμφινέμονται.
|
|
Και ο γοργοπόδης Αχιλλεύς της αποκρίθη ο θείος:
|
τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
|
|
«Και πως θα πάω στον πόλεμον; Τ’ άρματα εκείνοι επήραν. Κι εμένα είπε η μητέρα μου να μην εβγώ στην μάχην πριν την ιδούν τα μάτια μου εδώ να γύρει οπίσω. Ότι άρματ’ απ’ τον Ήφαιστον θαρρεί να φέρει ωραία.
|
πῶς τὰρ ἴω μετὰ μῶλον; ἔχουσι δὲ τεύχε᾽ ἐκεῖνοι· μήτηρ δ᾽ οὔ με φίλη πρίν γ᾽ εἴα θωρήσσεσθαι πρίν γ᾽ αὐτὴν ἐλθοῦσαν ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἴδωμαι· 190 στεῦτο γὰρ Ἡφαίστοιο πάρ᾽ οἰσέμεν ἔντεα καλά.
|
|
Ουδ’ άλλου ξέρω αρματωσιά ν’ αρμόζει εγώ να ζώσω ή την ασπίδα που φορεί ο Τελαμώνιος Αίας. Αλλά κι εκείνος προμαχεί, θαρρώ, μες στον αγώνα τον πεθαμένον Πάτροκλον να σώσει από τους Τρώας.».
|
ἄλλου δ᾽ οὔ τευ οἶδα τεῦ ἂν κλυτὰ τεύχεα δύω, εἰ μὴ Αἴαντός γε σάκος Τελαμωνιάδαο. ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὅ γ᾽ ἔλπομ᾽ ἐνὶ πρώτοισιν ὁμιλεῖ ἔγχεϊ δηϊόων περὶ Πατρόκλοιο θανόντος. 195
|
|
«Καλώς γνωρίζομε κι εμείς», του απάντησεν η Ίρις, «που τ’ άρματα τα ολόλαμπρα κρατούνται, αλλ’ όπως είσαι πήγαινε προς τον χάντακα, φανίσου εκεί των Τρώων, ίσως αυτοί σε φοβηθούν και από την μάχην παύσουν και ξανασάνουν οι Αχαιοί απ’ τον βαρύν αγώνα. Και το μικρό ξανάσασμα στον πόλεμον αξίζει.».
|
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις· εὖ νυ καὶ ἡμεῖς ἴδμεν ὅ τοι κλυτὰ τεύχε᾽ ἔχονται· ἀλλ᾽ αὔτως ἐπὶ τάφρον ἰὼν Τρώεσσι φάνηθι, αἴ κέ σ᾽ ὑποδείσαντες ἀπόσχωνται πολέμοιο Τρῶες, ἀναπνεύσωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν 200 τειρόμενοι· ὀλίγη δέ τ᾽ ἀνάπνευσις πολέμοιο.
|
|
Και ως αναχώρησε η θεά, πετάχθηκεν ο θείος Πηλείδης. Τότε η Αθηνά τους εξαισίους ώμους με την φρικτήν του εσκέπασεν αιγίδα κροσσωμένην. Με νέφος εστεφάνωνε χρυσό την κεφαλήν του, και άναβε φλόγα ολόλαμπρη μέσ’ από κείνο η θεία.
|
ἣ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη πόδας ὠκέα Ἶρις, αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς ὦρτο Διῒ φίλος· ἀμφὶ δ᾽ Ἀθήνη ὤμοις ἰφθίμοισι βάλ᾽ αἰγίδα θυσσανόεσσαν, ἀμφὶ δέ οἱ κεφαλῇ νέφος ἔστεφε δῖα θεάων 205 χρύσεον, ἐκ δ᾽ αὐτοῦ δαῖε φλόγα παμφανόωσαν.
|
|
Και όπως μακρόθεν φαίνεται και φθάνει ως τον αιθέρα καπνός, από περίβρεκτην πολιορκημένην χώραν. Με αγών’ από τα τείχη τους ολημερίς παλαίουν και ο ήλιος άμα βυθισθεί πυκνές φωτιές αστράφτουν να φθάσ’ η λάμψη από ψηλά στους γείτονες και δράμουν ίσως με τα καράβια τους στον όλεθρον σωτήρες, όμοι’ από την κεφαλήν πετιόνταν του Αχιλλέως ως τον αιθέρ’ αναλαμπή. Ξεκίνησε απ’ το τείχος στον χάντακα, όμως έμεινε μακράν απ’ τους Αργείους, ως ήθελε να σεβαστεί τον λόγον της μητρός του.
|
ὡς δ᾽ ὅτε καπνὸς ἰὼν ἐξ ἄστεος αἰθέρ᾽ ἵκηται τηλόθεν ἐκ νήσου, τὴν δήϊοι ἀμφιμάχωνται, οἵ τε πανημέριοι στυγερῷ κρίνονται Ἄρηϊ ἄστεος ἐκ σφετέρου· ἅμα δ᾽ ἠελίῳ καταδύντι 210 πυρσοί τε φλεγέθουσιν ἐπήτριμοι, ὑψόσε δ᾽ αὐγὴ γίγνεται ἀΐσσουσα περικτιόνεσσιν ἰδέσθαι, αἴ κέν πως σὺν νηυσὶν ἄρεω ἀλκτῆρες ἵκωνται· ὣς ἀπ᾽ Ἀχιλλῆος κεφαλῆς σέλας αἰθέρ᾽ ἵκανε· στῆ δ᾽ ἐπὶ τάφρον ἰὼν ἀπὸ τείχεος, οὐδ᾽ ἐς Ἀχαιοὺς μίσγετο· μητρὸς γὰρ πυκινὴν ὠπίζετ᾽ ἐφετμήν.
|
|
Εστάθη εκεί κι εκραύγασεν. Κι η Αθηνά με αλλην φωνήν τον τρόμον έβαλεν εις την ψυχήν των Τρώων. Σάλπιγγα τόσο δεν αχά στην χώρα οπού γύρω έχουν ζωσμένην οι εχθροί να την εξολοθρεύσουν, όσο η βοή που έβγαλεν ο ανίκητος Πηλείδης
|
ἔνθα στὰς ἤϋσ᾽, ἀπάτερθε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη φθέγξατ᾽· ἀτὰρ Τρώεσσιν ἐν ἄσπετον ὦρσε κυδοιμόν. ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀριζήλη φωνή, ὅτε τ᾽ ἴαχε σάλπιγξ ἄστυ περιπλομένων δηΐων ὕπο θυμοραϊστέων, 220 ὣς τότ᾽ ἀριζήλη φωνὴ γένετ᾽ Αἰακίδαο.
|
|
και όλη ταράχθηκε η ψυχή στην χάλκινην φωνήν του. Οι ίπποι οπισθογύρισαν τ’ αμάξια τρομασμένοι, ότι αισθανόνταν συμφορές, και οι κυβερνήτες όλοι ζαλίζονταν απ’ την φωτιά, που επάνω εις του Αχιλλέως την κεφαλήν αδάμαστη φρικτά φεγγοβολούσε, όπως την άναβ’ η Αθηνά. Και τρεις φορες επάνω από τον λάκκον φώναξεν ο Αχιλλεύς και τόσες οι Τρώες και όλ’ οι βοηθοί γενήκαν άνω κάτω.
|
οἳ δ᾽ ὡς οὖν ἄϊον ὄπα χάλκεον Αἰακίδαο, πᾶσιν ὀρίνθη θυμός· ἀτὰρ καλλίτριχες ἵπποι ἂψ ὄχεα τρόπεον· ὄσσοντο γὰρ ἄλγεα θυμῷ. ἡνίοχοι δ᾽ ἔκπληγεν, ἐπεὶ ἴδον ἀκάματον πῦρ 225 δεινὸν ὑπὲρ κεφαλῆς μεγαθύμου Πηλεΐωνος δαιόμενον· τὸ δὲ δαῖε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη. τρὶς μὲν ὑπὲρ τάφρου μεγάλ᾽ ἴαχε δῖος Ἀχιλλεύς, τρὶς δὲ κυκήθησαν Τρῶες κλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι.
|
|
Και πολεμάρχοι δώδεκα στες λόγχες των εβρήκαν και στους τροχούς τον θάνατον, και μέσ’ από τα βέλη οι Αχαιοί τον Πάτροκλον επήραν και τον θέσαν εις το κλινάρι κι έστεκαν ολόγυρά του οι φίλοι οι ποθητοί του κλαίοντας. Μ’ εκείνους ο Πηλείδης έχυνε δάκρυα θερμά, άμ’ είδε τον πιστόν του φίλον στο νεκροκρέβατο με τα σχισμένα στήθη.
|
ἔνθα δὲ καὶ τότ᾽ ὄλοντο δυώδεκα φῶτες ἄριστοι 230 ἀμφὶ σφοῖς ὀχέεσσι καὶ ἔγχεσιν. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ ἀσπασίως Πάτροκλον ὑπ᾽ ἐκ βελέων ἐρύσαντες κάτθεσαν ἐν λεχέεσσι· φίλοι δ᾽ ἀμφέσταν ἑταῖροι μυρόμενοι· μετὰ δέ σφι ποδώκης εἵπετ᾽ Ἀχιλλεὺς δάκρυα θερμὰ χέων, ἐπεὶ εἴσιδε πιστὸν ἑταῖρον 235 κείμενον ἐν φέρτρῳ δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,
|
|
Στον πόλεμον με άλογα κι αμάξ’ αυτός τον είχε στείλει, αλλά δεν τον δέχθηκεν οπίσω από την μάχην. Και ο ήλιος ο ακούραστος εβιάσθη από την Ήραν προ ώρας στου Ωκεανού το ρεύμα να βυθίσει. Έδυσ’ ο ήλιος κι ο στρατός των Αχαιών ανδρείων ησύχασε απ’ τον πόλεμον που όλους θερίζει ομοίως.
|
τόν ῥ᾽ ἤτοι μὲν ἔπεμπε σὺν ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν ἐς πόλεμον, οὐδ᾽ αὖτις ἐδέξατο νοστήσαντα. Ἠέλιον δ᾽ ἀκάμαντα βοῶπις πότνια Ἥρη πέμψεν ἐπ᾽ Ὠκεανοῖο ῥοὰς ἀέκοντα νέεσθαι· 240 ἠέλιος μὲν ἔδυ, παύσαντο δὲ δῖοι Ἀχαιοὶ φυλόπιδος κρατερῆς καὶ ὁμοιΐου πολέμοιο.
|
|
Και απ’ τ’ άλλο μέρος άφησαν τον φονικόν αγώνα και οι Τρώες, και απ’ τες άμαξες εξέζεψαν τους ίππους, και εις σύνοδον συνάχθηκαν, για δείπνο πριν φροντίσουν, όλοι ορθοί, μηδέ κανείς τολμούσε να καθίσει. Τρόμος τους πήρε απ’ την στιγμήν που εφάνηκε ο Πηλείδης, που έλειπε απ’ τον πόλεμον τόσον καιρόν στα πλοία.
|
Τρῶες δ᾽ αὖθ᾽ ἑτέρωθεν ἀπὸ κρατερῆς ὑσμίνης χωρήσαντες ἔλυσαν ὑφ᾽ ἅρμασιν ὠκέας ἵππους, ἐς δ᾽ ἀγορὴν ἀγέροντο πάρος δόρποιο μέδεσθαι. 245 ὀρθῶν δ᾽ ἑσταότων ἀγορὴ γένετ᾽, οὐδέ τις ἔτλη ἕζεσθαι· πάντας γὰρ ἔχε τρόμος, οὕνεκ᾽ Ἀχιλλεὺς ἐξεφάνη, δηρὸν δὲ μάχης ἐπέπαυτ᾽ ἀλεγεινῆς.
|
|
Ο Πολυδάμας άρχισε να λέγει ο Πανθοϊδης που μόνος έβλεπε τα εμπρός και τα κατόπι, ο φίλος του Έκτορος, στην ίδιαν την νύκτα γεννημένοι. Ο ένας στ’ άρματα καλός, ο άλλος εις τον λόγον. Εκείνος τότε ομίλησε με καλήν γνώμην κι είπε:
|
τοῖσι δὲ Πουλυδάμας[1] πεπνυμένος ἦρχ᾽ ἀγορεύειν Πανθοΐδης· ὃ γὰρ οἶος ὅρα πρόσσω καὶ ὀπίσσω· 250 Ἕκτορι δ᾽ ἦεν ἑταῖρος, ἰῇ δ᾽ ἐν νυκτὶ γένοντο, ἀλλ᾽ ὃ μὲν ἂρ μύθοισιν, ὃ δ᾽ ἔγχεϊ πολλὸν ἐνίκα· ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
|
|
«Καλά σκεφθείτε αγαπητοί. Κι εγώ σας συμβουλεύω στην πόλην να γυρίσωμεν, η αυγή να μη μας έβρη εδώ σιμά στα πλοία τους μακράν από τα τείχη. Ενόσο εθύμωνεν αυτός προς τον θεϊκόν Ατρείδην ο αγώνας με τους Αχαιούς τόσον δεν είχε κόπον. Τότ’ εκοιμόμουν ήσυχα κι εγώ σιμά στα πλοία καθώς να τα πατήσωμεν με ζέσταιν’ η ελπίδα.
|
ἀμφὶ μάλα φράζεσθε φίλοι· κέλομαι γὰρ ἔγωγε ἄστυδε νῦν ἰέναι, μὴ μίμνειν ἠῶ δῖαν 255 ἐν πεδίῳ παρὰ νηυσίν· ἑκὰς δ᾽ ἀπὸ τείχεός εἰμεν. ὄφρα μὲν οὗτος ἀνὴρ Ἀγαμέμνονι μήνιε δίῳ τόφρα δὲ ῥηΐτεροι πολεμίζειν ἦσαν Ἀχαιοί· χαίρεσκον γὰρ ἔγωγε θοῇς ἐπὶ νηυσὶν ἰαύων ἐλπόμενος νῆας αἱρησέμεν ἀμφιελίσσας. 260
|
|
Τώρα φοβούμαι τρομερά τον θείον Αχιλλέα. Ως έχει ακράτητην ψυχήν, να μείνει στην πεδιάδα δεν θα θελήσει, όπου Αχαιοί μοιράζονται και Τρώες του Άρη όλην την δύναμην, αλλά θα πολεμήσει σ’ αγώνα για την πόλην μας και για τα θηλυκά μας. Στα τείχη μας ας γύρωμε, και ακούσετε τον λόγον.
|
νῦν δ᾽ αἰνῶς δείδοικα ποδώκεα Πηλεΐωνα· οἷος κείνου θυμὸς ὑπέρβιος, οὐκ ἐθελήσει μίμνειν ἐν πεδίῳ, ὅθι περ Τρῶες καὶ Ἀχαιοὶ ἐν μέσῳ ἀμφότεροι μένος Ἄρηος δατέονται, ἀλλὰ περὶ πτόλιός τε μαχήσεται ἠδὲ γυναικῶν. 265 ἀλλ᾽ ἴομεν προτὶ ἄστυ, πίθεσθέ μοι· ὧδε γὰρ ἔσται·
|
|
Η θεία νύκτα απόκοψε τον τρομερόν Πηλείδην τώρα. Αλλ’ αν αύριο μας εβρή στον τόπον, θέλει ορμήσει με τ’άρματά του και καθείς ποιος είν’ αυτός θα μάθει. Χαρά σ’ αυτόν που φεύγοντας θα φθάσει στην Τρωάδα ότι σκυλιά και κόρακες πολλούς θενά σπαράξουν των Τρώων. Τέτοιαν συμφοράν τ’ αυτιά μου μην ακούσουν. |
νῦν μὲν νὺξ ἀπέπαυσε ποδώκεα Πηλεΐωνα ἀμβροσίη· εἰ δ᾽ ἄμμε κιχήσεται ἐνθάδ᾽ ἐόντας αὔριον ὁρμηθεὶς σὺν τεύχεσιν, εὖ νύ τις αὐτὸν γνώσεται· ἀσπασίως γὰρ ἀφίξεται Ἴλιον ἱρὴν 270 ὅς κε φύγῃ, πολλοὺς δὲ κύνες καὶ γῦπες ἔδονται Τρώων· αἲ γὰρ δή μοι ἀπ᾽ οὔατος ὧδε γένοιτο.
|
|
Κι εάν, με πόνον της ψυχής, δεχθούμε αυτό που λέγω, την νύκτα μες στην αγοράν την δύναμην κρατούμεν, πύργοι και πύλες υψηλές με μακριές σανίδες καλόξυστες, συναρμοστές την πόλην περιορίζουν. Και το ταχύ με τ’ άρματα τους πύργους θα στηθούμε. Και αν θέλει απ’ τα καράβια του στο τείχος ας ορμήσει, τόσο χειρότερο γι’ αυτόν, ότι θα γύρει οπίσω, |
εἰ δ᾽ ἂν ἐμοῖς ἐπέεσσι πιθώμεθα κηδόμενοί περ, νύκτα μὲν εἰν ἀγορῇ σθένος ἕξομεν, ἄστυ δὲ πύργοι ὑψηλαί τε πύλαι σανίδες τ᾽ ἐπὶ τῇς ἀραρυῖαι 275 μακραὶ ἐΰξεστοι ἐζευγμέναι εἰρύσσονται· πρῶϊ δ᾽ ὑπηοῖοι σὺν τεύχεσι θωρηχθέντες στησόμεθ᾽ ἂμ πύργους· τῷ δ᾽ ἄλγιον, αἴ κ᾽ ἐθέλῃσιν ἐλθὼν ἐκ νηῶν περὶ τείχεος ἄμμι μάχεσθαι.
|
|
αφού τ’ άγρια πουλάρια του θα κουρασθεί να τρέχει εδώ κι εκεί, δεξιά ζερβά, στην πολιν αποκάτω. Μέσα στο τείχος να χυθεί ποτέ δεν θα τολμήσει. Πριν το πατήσει, σπάραγμα θα γίνει αυτός των σκύλων.».
|
ἂψ πάλιν εἶσ᾽ ἐπὶ νῆας, ἐπεί κ᾽ ἐριαύχενας ἵππους 280 παντοίου δρόμου ἄσῃ ὑπὸ πτόλιν ἠλασκάζων· εἴσω δ᾽ οὔ μιν θυμὸς ἐφορμηθῆναι ἐάσει, οὐδέ ποτ᾽ ἐκπέρσει· πρίν μιν κύνες ἀργοὶ ἔδονται.
|
|
Μ’ άγριο βλέμμα του απάντησεν ο λοφοσείστης Έκτωρ:
|
τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη κορυθαίολος Ἕκτωρ·
|
|
«Δεν μου αρέσει παντελώς ό,τ’ είπες, Πολυδάμα. Μας λέγεις να γυρίσωμε στην πόλην να κλεισθούμε. Ακόμη δεν χορτάσατε κλεισμένοι μες στα τείχη; Έλεγαν πριν όλ’ οι θνητοί την πόλην του Πριάμου πολύχαλκην, πολύχρυσην, τώρα εχαθήκαν τόσοι από τα σπίτια θησαυροί, κι επήγαν πουλημένα, στην Μαιονίαν την τερπνήν, και στην Φρυγίαν άλλα αφότου μας εμίσησεν ο ύψιστος Κρονίδης.
|
Πουλυδάμα σὺ μὲν οὐκέτ᾽ ἐμοὶ φίλα ταῦτ᾽ ἀγορεύεις, ὃς κέλεαι κατὰ ἄστυ ἀλήμεναι αὖτις ἰόντας. ἦ οὔ πω κεκόρησθε ἐελμένοι ἔνδοθι πύργων; πρὶν μὲν γὰρ Πριάμοιο πόλιν μέροπες ἄνθρωποι πάντες μυθέσκοντο πολύχρυσον πολύχαλκον· νῦν δὲ δὴ ἐξαπόλωλε δόμων κειμήλια καλά, 290 πολλὰ δὲ δὴ Φρυγίην καὶ Μῃονίην[2] ἐρατεινὴν κτήματα περνάμεν᾽ ἵκει, ἐπεὶ μέγας ὠδύσατο Ζεύς.
|
|
Και τώρα οπού μας έδωκεν εις τα καράβια νίκην, να σπρώξουμε τους Αχαιούς στην θάλασσαν, μη βγάζεις τέτοιους στα πλήθη στοχασμούς, ω συ ξεμωραμένε. Δεν θα σ’ αφουγκρασθεί κανείς, ενόσω ζω και πνέω. Αλλ’ ό,τι τώρα εγώ ειπώ να το δεχθούμεν όλοι. Εις τον στρατόν δειπνήσετε στο τάγμα του καθένας. Και όλοι βάλετε άγρυπνον στην φύλαξην τον νουν σας.
|
νῦν δ᾽ ὅτε πέρ μοι ἔδωκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω κῦδος ἀρέσθ᾽ ἐπὶ νηυσί, θαλάσσῃ τ᾽ ἔλσαι Ἀχαιούς, νήπιε μηκέτι ταῦτα νοήματα φαῖν᾽ ἐνὶ δήμῳ· 295 οὐ γάρ τις Τρώων ἐπιπείσεται· οὐ γὰρ ἐάσω. ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽ ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες. νῦν μὲν δόρπον ἕλεσθε κατὰ στρατὸν ἐν τελέεσσι, καὶ φυλακῆς μνήσασθε, καὶ ἐγρήγορθε ἕκαστος·
|
|
Κι εκείνος που περήφανα βαρύνεται τα πλούτη, ας τα σωρεύσει χάρισμα τα πλήθη να τα φάγουν.
|
Τρώων δ᾽ ὃς κτεάτεσσιν ὑπερφιάλως ἀνιάζει, 300 συλλέξας λαοῖσι δότω καταδημοβορῆσαι·
|
|
Καλύτερα παρ’ οι Αχαιοί να τα χαρούν εκείνοι. Και θα χυθούμε το ταχύ με τ’ άρματα μας όλοι ν’ ανάψωμε τον πόλεμον εμπρός στα κοίλα πλοία. Κι εάν ο θείος Αχιλλεύς σηκώθη από τα πλοία, τόσο χειρότερο γι’ αυτόν. Δεν φεύγω από την μάχην εγώ κι εμπρός του να στηθώ, να πάρει αυτός της νίκης την δόξαν ή να πάρω εγώ. Είναι κοινός ο Άρης, και παίρνει την ζωήν ανδρός κει που θα εφόνευ’ άλλον.».
|
τῶν τινὰ βέλτερόν ἐστιν ἐπαυρέμεν ἤ περ Ἀχαιούς. πρῶϊ δ᾽ ὑπηοῖοι σὺν τεύχεσι θωρηχθέντες νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσιν ἐγείρομεν ὀξὺν Ἄρηα. εἰ δ᾽ ἐτεὸν παρὰ ναῦφιν ἀνέστη δῖος Ἀχιλλεύς, 305 ἄλγιον αἴ κ᾽ ἐθέλῃσι τῷ ἔσσεται· οὔ μιν ἔγωγε φεύξομαι ἐκ πολέμοιο δυσηχέος, ἀλλὰ μάλ᾽ ἄντην στήσομαι, ἤ κε φέρῃσι μέγα κράτος, ἦ κε φεροίμην. ξυνὸς Ἐνυάλιος, καί τε κτανέοντα κατέκτα.
|
|
Και οι Τρώες όλοι αλάλαξαν στου Έκτορος τους λόγους, μωροί, καθώς η Αθηνά εσκότισε τον νουν τους. Κι επαίνεσαν του Έκτορος την σκέψην ολεθρίαν. Κανείς δεν δέχθη την χρυσήν του Πολυδάμα γνώμην. Κι εδείπνησαν εις τον στρατόν. Όλη την νύκτα ωστόσο οι Αχαιοί τον Πάτροκλον πικρομοιρολογούσαν.
|
ὣς Ἕκτωρ ἀγόρευ᾽, ἐπὶ δὲ Τρῶες κελάδησαν 310 νήπιοι· ἐκ γάρ σφεων φρένας εἵλετο Παλλὰς Ἀθήνη. Ἕκτορι μὲν γὰρ ἐπῄνησαν κακὰ μητιόωντι, Πουλυδάμαντι δ᾽ ἄρ᾽ οὔ τις ὃς ἐσθλὴν φράζετο βουλήν. δόρπον ἔπειθ᾽ εἵλοντο κατὰ στρατόν· αὐτὰρ Ἀχαιοὶ παννύχιοι Πάτροκλον ἀνεστενάχοντο γοῶντες. 315
|
|
Και ο Πηλείδης άρχιζε το κλάμα και είχ’ επάνω στα στήθη του συντρόφου του τ’ ανθρωποφόνα χέρια, κι εσυχνοστέναζε βαριά, σαν λεόντισσα μητέρα, αν απ’ τον λόγγον κυνηγός της πήρε τα μικρά της. Απελπισμένη που ήλθε αργά γυρίζει όλα τα δάση εις όλες τρέχει τες ερμιές τα χνάρια του ερευνώντας, ίσως τον έβρη, ότι θυμός δριμύς την κατακαίει.
|
τοῖσι δὲ Πηλεΐδης ἁδινοῦ ἐξῆρχε γόοιο χεῖρας ἐπ᾽ ἀνδροφόνους θέμενος στήθεσσιν ἑταίρου πυκνὰ μάλα στενάχων ὥς τε λὶς ἠϋγένειος, ᾧ ῥά θ᾽ ὑπὸ σκύμνους ἐλαφηβόλος ἁρπάσῃ ἀνὴρ ὕλης ἐκ πυκινῆς· ὃ δέ τ᾽ ἄχνυται ὕστερος ἐλθών, 320 πολλὰ δέ τ᾽ ἄγκε᾽ ἐπῆλθε μετ᾽ ἀνέρος ἴχνι᾽ ἐρευνῶν εἴ ποθεν ἐξεύροι· μάλα γὰρ δριμὺς χόλος αἱρεῖ·
|
[1] Πολυδάμας ή Πουλυδάμας. Γιος του Πάνθοου [Βλ.Ιλιάδος Ραψωδία Γ, στ. 146] και της Φροντίδας, αδελφός του Εύφορβου [Βλ. Ιλιάδος Ραψωδία Π, στ. 806, και Ραψωδία Ρ, στ. 59]. Γενναίος και συνετός άνδρας της Τροίας. Είχε γεννηθεί την ίδια νύκτα με τον Έκτορα.
Για τον Πολυδάμαντα βλ. και Ιλιάδος Ραψωδία Λ, στ. 57 και Ραψωδία Ρ, στ. 600 κ.εξ..
Μετενσάρκωση του Ευφόρβου θεωρούσε τον εαυτό του ο ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ.
[2]Οι Φρύγες και οι Μαίονες ήταν σύμμαχοι των Τρώων. Όπως φαίνεται εδώ, ήταν μισθοφορικός στρατός που έναντι αμοιβής πήγε να βοηθήσει στην υπεράσπιση της Τροίας.